Ramdjan Abdoelrahman

Naam	Ramdjan Abdoelrahman
Geboren	Meerzorg, 7 december 1935
Functies	regisseur
Bekend van	OHM, De laatste kantraki, Land van Rama, Het geheim van Mariënburg, OHM Magazine
Periode actief
Ramdjan Abdoelrahman in de media Oeuvre van Ramdjan Abdoelrahman

'Een gepassioneerd verhalenverteller'

Hoe het allemaal begon

Als kind raakt Ramdjan Abdoelrahman gefascineerd door film. Met een neef ziet hij in de suikerhallen van Mariënburg zijn eerste speelfilm. Hij tekent het filmverhaal uit en vertoont deze aan buurtgenoten, waarbij hij zelf de stemmen imiteert. Als zijn vader hem in de jaren 50 naar Nederland stuurt om een technische opleiding te volgen, stapt hij met een Sticusa-beurs over naar de Cinematografie-opleiding Cinecenter te Hilversum. Hij wordt cameraman.

De eerste Surinaamse speelfilm

Terug in Suriname werkt hij bij de Surinaamse Regeringsvoorlichtingsdienst (RVDS) en de Surinaamse televisie (STV). Hij filmt uiteenlopende onderwerpen, waaronder Operation Gwamba, de reddingsactie van bedreigde dieren in het stuwmeergebied. Bij het bezoek van prinses Beatrix in 1965 doet Abdoelrahman het geluid. Ondertussen maakt hij eigen opnamen en ontwikkelt ze volgens een zelfbedacht procedé. Als hij begint met freelancen, hij maakt reclamefilms, is de kwaliteit van zijn materiaal vergelijkbaar met die van de omroep of de voorlichtingsdienst.

In de reclamefilms verwerkt hij ideeën die hij heeft voor een speelfilm. Zijn eerste speelfilm, de eerste van Suriname, 'Operatie Makonaima' verschijnt in 1972. Het is geen kassucces. Ondanks tegenslagen houdt hij vast aan zijn droom en in 1977 is 'The obsessed one' af, een black movie die het wel goed doet.

Hij speelt ook zelf in films en is bijvoorbeeld te zien in ‘The great gambler’ van de Indiase regisseur Shakti Samanta. Maar om te kunnen blijven filmen, beseft hij dat hij naar Nederland moet. Suriname is geen filmland.

Als zijn landgenoot Frank Zichem hem in 1988 portretteert in de documentaire ‘Een raam tussen hier en toen’, filmt hij een gedesillusioneerd man. Abdoelrahman is teleurgesteld dat zijn carrière als speelfilmregisseur niet van de grond is gekomen en hij worstelt met heimwee.

Geschiedenis van Suriname en Surinamers

In de documentaire werkt Abdoelrahman aan De laatste kantraki, een documentaire waarmee hij zijn naam als documentairemaker zal vestigen. De documentaire is een portret van een in Nederland woonachtige vrouw die als contractarbeider vanuit India naar Suriname is gekomen. Het verhaal ligt hem na want ook zijn vader is vanuit India naar Suriname gekomen.

Abdoelrahman heeft door zijn achtergrond als migrant, Surinamer en zoon van een contractarbeider gevoel voor het belichten van historische momenten in de geschiedenis van Suriname en de Surinamers. Vaak laat hij daar ooggetuigen bij aan het woord. Voor de NOS maakt hij Tembang seratus – Levenslied in 100 verzen over honderd jaar Javaanse migratie, van Java via Suriname naar Nederland. Surinaamse veteranen komen aan het woord in De vergeten strijders van Oranje (2009). In 2018, hij is de tachtig dan al gepasseerd, maakt hij Den Haag, mijn thuis waarin hij drie generaties Hindoestanen portretteert. Aanleiding voor deze documentaire is 145 jaar Hindoestaanse immigratie, van India naar Suriname naar Nederland. Abdoelrahman levert met zijn documentaires een belangrijke bijdrage aan de recente geschiedschrijving.

Drama

Voor de OHM krijgt hij gelegenheid tot het maken van dramaproducties als Land van Rama en Het geheim van Mariënburg. Deze laatste productie is belangrijk voor Abdoelrahman. Het vertelt van de opstand in 1902 van contractarbeiders tegen de leiding van suikerplantage Mariënburg, die een staking van de arbeiders met geweld hadden neergeslagen.

Waardering

In 2000 wordt hij geridderd in de Orde van Oranje-Nassau voor bewezen diensten met betrekking tot cultuuroverdracht door media en film. Het is het jaar dat hij 65 wordt.

In 2015 brengt het Indian Filmfestival een hommage aan Abdoelrahman, met de vertoning van twee van zijn films en een vraaggesprek van Rabin Baldewsingh met Abdoelrahman.

In Film is mijn leven (2016) komen tal van mensen aan het woord over Abdoelrahman zoals Pim de la Parra, Borger Breeveld, Rabin Baldewsingh en Cynthia McCleod. Ook zij hebben niets dan lof.

Maar zelf is Abdoelrahman misschien wel het meest geraakt door een vrouw die hem in Paramaribo op straat aansprak, zo vertelt hij: "Mijn film 'De Vergeten Strijders van Oranje' (2009) was dus net op de Surinaamse televisie vertoond. Ik stond bij hotel Krasnapolsky in Paramaribo en een oude creoolse vrouw met een kotomisi hoofddoek liep op me af en omhelsde me. 'We zijn heel erg trots op u', zei ze enthousiast.”