Jan van den Ende

Naam	Jan van den Ende
Geboren	Den Haag, 18 september 1922
Gestorven	Den Haag, 19 oktober 2008
Functies	documentairemaker
Bekend van	Vier duindagen
Periode actief	1975 - 2008
Werkt samen met	Bob Schrijvers, Monique van den Broek
Oeuvre van Jan van den Ende

Jan van den Ende groeit op in de Haagse wijk Bezuidenhout. Met vrienden trekt hij er regelmatig op uit om vogels te spotten en bestuderen. De bekende natuurfilmer en ornitholoog Jan P. Strijbos maakt hem, voor 1 gulden, lid van de Haagse Vogelbescherming.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakt Van den Ende betrokken bij het verzet, wordt opgepakt en voor een half jaar naar de gevangenis in Kleef gestuurd. In mei 1944 wordt hij voor de tweede maal opgepakt. Via de Scheveningse gevangenis wordt hij van SS-kamp Vught op transport gesteld naar concentratiekamp Sachsenhausen. Hij overleeft de kampen en treedt na de oorlog in dienst bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Jarenlang werkt hij voor de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Al die tijd blijft de natuur hem trekken. In zijn vrije uren fotografeert hij op 6x6 en filmt op 8mm.

Begin jaren zeventig komt hij natuurliefhebber Bob Schrijvers (1925-1975) tegen, die hem overhaalt een 16 mm-camera te kopen. Samen maken ze de natuurfilms Laten Leven en Rietland in de Randstad. Na het overlijden van Bob ontmoet hij Monique van den Broek. Zij wordt zijn nieuwe (film)partner. Samen produceren ze natuurdocumentaires voor natuurverenigingen en de overheid. In 1984 geven ze, op verzoek van de National Audubon Society USA, een lezingenreeks in de Verenigde Staten rond de film Vier duindagen.

Voor hun films ontvangen ze prijzen op natuurfilmfestivals over de hele wereld. In 2002 krijgen ze allebei de Abraham Schierbeekprijs. Hun laatste film Zand, Wind, Water gaat op 20 juni 2008 in première.

Naast het filmen van Haagse flora en fauna is Van den Ende ook actief bezig met het behoud van deze natuur. Hij is tot begin 2008 lid van de pr-commissie van de HVB. Ook zit hij in het bestuur van de Haagse Natuurbescherming en de Stichting Duinbehoud.

Voor de film Retourtje Sachsenhausen, opgenomen in juli 2008, waarin het gevangenentransport vanuit Vught nog eens wordt overgedaan, staat Jan voor het eerst niet achter maar vóór de camera. Hij speelt zelfs de hoofdrol. Het resultaat is een bijzondere film, die start en eindigt op het station Vught. En die daartussen een indringend beeld geeft van het leven in kamp Vught, de deportatie naar Sachsenhausen, het regime in concentratiekamp Sachsenhausen en hoe deze ervaringen het leven van de slachtoffers verder heeft bepaald. De film illustreert ook hoe belangrijk de liefde voor de natuur voor Jan van den Ende is geweest om te overleven. Helaas zal hij de première niet meer mee maken. Van den Ende overlijdt amper een maand voor de première.

Onderscheidingen en nominaties

Voor Natuur nabij:

Finalist Award 21e Internationale Wildlife Film Festival in Missoula, Montana

Speciale Jury Award in Tsjechië

Award in St. Petersburg

Prijs jeugdjury Filmfestival Wizna 2000

Cinematography Award op Roshd-Film Festival in Iran

Voor Clingendael:

Nominaties Envirofilm Festival in Slowakije, Ekofilm in Tsjechië en het Roshd-filmfestival in Iran

Plate of Honour op het Green Film Festival in Iran

Voor Ooievaars natuurlijk:

Nominaties en prijzen op verschillende festivals in Polen, Tsjechië en Iran

Voor Zand, wind, water:

Nominatie Waga Brothers Festival Tykocin, Polen 2010