Phonograaf

Phonograaf

De Phonograaf (ook wel Fonograaf) is zoals het woord al zegt een apparaat om geluid vast te leggen. Fono = geluid, grafie = vastleggen/graveren. De geluiden die wij horen bestaan uit trillingen van de ons omringende lucht. Willen we geluid maken dan moet de lucht aan het trillen worden gebracht. Dat doen we door onze stembanden te gebruiken tijdens het spreken of zingen.

Allereerst wordt geluid in een soort trechter opgevangen. Aan het smalle einde van de trechter zit een dun plaatje dat met de lucht meetrilt. Aan dat plaatje zit een naald die met de punt de trillingen in een wasrol krast. Die rol draait door de kracht van een veer die met de zwengel wordt opgewonden. De naald schuift langzaam over de lengte van de rol tot hij aan het einde is. Dat duurt ongeveer twee minuten. Nu is het geluid vastgelegd in een lange spiraal die in de was is gekerfd. Om het vastgelegde geluid terug te horen draaien we het proces om. De wasrol laten we draaien en we zetten er een naald op. De naald volgt de kras op de rol en gaat trillen. De beweging laat weer een klein membraam trillen dat de lucht laat trillen. Er komt nu hoorbaar geluid uit de grote trechter.

De kwaliteit van het geluid is naar huidige maatstaven slecht maar het principe gebruiken we nog steeds op onze pick-up. Daar tast een naald de groeven van de draaiende plaat af. De bewegingen van het naaldje worden elektronisch versterkt en door de luidsprekers weergegeven met een mooie warme kwaliteit. Omdat de ontwikkelingen altijd doorgaan wordt de fonograaf opgevolgd door de eerste versie van de platenspeler, de grammofoon. Wanneer men de wasrol opnieuw wil gebruiken om iets op te nemen wordt de wasrolschaaf ingezet.