Gijs Wanders
| Naam | Gijs Wanders |
| Geboren | Winschoten, 13 april 1950 |
| Functies | journalist, verslaggever, nieuwspresentator, eindredacteur |
| Bekend van | NOS Journaal, Panoramiek, Met het oog op morgen, Jeugdjournaal |
| Periode actief | 1980-heden |
| Gallery | Gallery |
| Externe info | officiële site Hij is Gijs |
Gijs Wanders in de media Oeuvre van Gijs Wanders | |
Gijs Wanders groeit op in het Oost-Groningse Winschoten en wil een schrijvende ontdekkingsreiziger worden. Na de middelbare school begint hij als leerling-journalist bij de Winschoter Courant. Oost-Groningen is dan een roerig gebied, waar veel gebeurt op sociaal-maatschappelijk vlak. De Winschoter Courant is links georiënteerd. “Wij als redactie hadden sympathie voor arbeiders en stakingsleiders. We bedreven soms gewoon actie journalistiek. We stonden dan lijnrecht tegenover de directeur van de krant. Die was in onze ogen rechts en conservatief. Dat botste nogal eens. We accepteerden niet dat hij ingreep in onze journalistieke koers. Hij was natuurlijk eigenaar, maar de krant was van ons.” Door de keuze voor journalistiek kan hij veel schrijven en overal vooraan staan.
Reizend verslaggever
Na drie jaar wordt Winschoten te klein en vertrekt hij met zijn vrouw op wereldreis. Ze reizen kriskras door Canada, de VS, Midden- en Zuid-Amerika, alles over land, tot het zuidelijkste dorp ter wereld, Ushuaia op Vuurland. Over deze reis schrijft hij korte verhalen, in eerste instantie voor zichzelf, maar weet ze te verkopen aan het tijdschrift Avenu. Terug in Nederland werkt hij een half jaar op de buitenlandredactie van het Nieuwsblad van het Noorden, de rechtse tegenhanger van de Winschoter Courant. Hier kan hij te weinig op reis en besluit voor de Geassocieerde Pers Diensten te gaan werken als freelancer. Hij reist de wereld over en de GPD garandeert afname van zijn verhalen. Zo begint hij als schrijvend correspondent. Omdat hij onder andere in oorlogsgebieden werkt, wordt hij al snel door andere media gevraagd. Zo doet hij ook verslag voor NOS- en VARA-radio. Het werken in oorlogsgebieden spreekt hem aan omdat het gebieden zijn waar de bevolking vaak monddood wordt gemaakt. Als journalist is hij ooggetuige en kan hij de verhalen naar buiten brengen. Daarbij lonkte het avontuur. Omdat hij regelmatig gevaarlijke situaties overleeft voelt hij zich vrij onaantastbaar.
Radio, televisie en jeugdromans
Na enkele angstige ervaringen die heel dichtbij komen besluit hij in 1980 met reizen te stoppen. Hij gaat aan de slag als eindredacteur bij Met het oog op morgen. Een hele andere manier van werken, van solist wordt hij ineens de aanstuurder van een team. Enkele jaren later kan hij aan de slag voor Panoramiek. Na voor diverse media gewerkt te hebben, komt hij zo bij televisie terecht. Waar hij bij radio de kracht van geluid en het gesproken woord heeft ontdekt, leert hij hier de kracht van beeld kennen en gebruiken. Naast verslaggeving gaat hij ook presenteren. In de periode na zijn correspondentschap schrijft hij vier jeugdromans. Hierin verwerkt hij zijn ervaringen als correspondent. “Ik vond het een mooie manier om mijn indrukken nog een keer vorm te geven. Als journalist kom je met de feiten. Als schrijver kun je veel meer emotie kwijt. Je kunt veel meer inzoomen op details en menselijk handelen verklaren.”
Jeugdjournaal en NOS Journaal
Na Panoramiek komt hij als presentator onder andere bij het Jeugdjournaal en later het NOS Journaal terecht. “Het Jeugdjournaal vond ik heel leuk. Je leert hele transparante teksten schrijven en de balans tussen beeld en woord vinden. Elke tv-journalist zou eigenlijk stage moeten lopen bij het Jeugdjournaal. En als presentator kon je lekker in spijkerbroek voor de camera zitten en hoefde je geen stropdas voor. Dat had ook wel iets.”
Op de redactie is hij bij het complete journaalproces betrokken. Zo besluit hij mee over onderwerpen, de volgorde, de beelden, de montage en de teksten. De hectiek van de nieuwsvloer past hem goed. “Als het heel erg spannend wordt, word ik juist heel erg rustig.” Hij werkt in totaal 16 jaar bij het NOS Journaal en maakt veel veranderingen mee. Er zijn steeds vaker extra uitzendingen bij grote nieuwsgebeurtenissen. Belangrijk hierbij is dat de presentator veel parate kennis heeft. Bijvoorbeeld, als er een conflict aan zit te komen houdt Wanders alle ontwikkelingen bij. Als hij dan live moet, kan hij zijn kennis gebruiken om te improviseren en gesprekken op gang te houden met verslaggevers, correspondenten, ooggetuigen, deskundigen. “Bij extra journaals ga je live op zender maar lang niet altijd heb je ook meteen de beelden, dus moet je de tijd vullen met informatie en duiding. Dan is het goed om enige kennis paraat hebt.”
Het overlijden van Prins Claus is een gebeurtenis die hem persoonlijk raakt. Maar voor die emotie is tijdens de presentatie geen plaats. Bij grote gebeurtenissen wordt hij direct opgeroepen om te komen presenteren. “Dan rij je naar de studio, en mensen de mensen op straat weten nog van niks.” Hij vindt het mooi om dan in de studio te zijn, omdat alle lijnen daar bij elkaar komen en hij degene is die het nieuws aan de kijkers vertelt. Maar net zo spannend vindt hij het om op de plek van het nieuws te staan. Als verslaggever maakt hij reportages bij aardbevingen in Turkije, tijdens de Palestijnse opstand, over de verwoestende orkaan Mitch in Midden-Amerika. Maar ook reisde hij mee tijdens staatsbezoeken van koningin Beatrix. “Nadat ik wegging heb ik het journaal nooit gemist. Behalve bij hele grote gebeurtenissen. Dan denk ik wel eens, stond ik daar maar.”
Eigen bedrijf
In 2005 vertrekt hij bij het NOS Journaal en werkt sindsdien samen met vriend en naamgenoot Gijs Crusius aan diverse projecten. Onder de naam HijisGijs hebben ze bijvoorbeeld de multimediale voorstelling Breekbaar Nieuws gemaakt, waarvoor ze op zoek gaan naar verhalen die niet zo snel in het nieuws komen. “Het nieuws gaat heel vaak over de schaduwkant van het leven. Ik dacht, Afghanistan moet meer zijn dan Taliban en bermbommen.” Breekbaar Nieuws wordt vooral vertoond op middelbare scholen maar ook in het hoger onderwijs. Verder maakt Wanders korte "mobiele" programma's onder de titel De vijf van Gijs. Naast zijn (multi)mediale projecten werkt hij ook aan een roman voor volwassenen.
Publicaties
Vogelvrije vrienden (1987)
Spoorloos verdwenen (1990)
Stille getuigen (1992)
Gedwongen verzet (1998)
Naar Winschoot op zoek (mede-auteur, 1994)
