Freek Kerkhof
| Naam | Freek Kerkhof |
| Geboren | onbekend, 1904 |
| Gestorven | onbekend, 1993 |
| Functies | Televisiepionier |
| Bekend van | Philips Experimentele Televisie |
| Periode actief | 1935-1966 |
| Werkt samen met | Erik de Vries, Harry Heuts, Willem van Vlerken |
Freek Kerkhof in de media Oeuvre van Freek Kerkhof | |
Freek Kerkhof is een Nederlandse televisiepionier die al in januari 1936 vanuit een huiskamer in Eindhoven televisiebeelden uitzendt.
Jeugd
Reeds op 15-jarige leeftijd bouwt hij zijn eigen televisieapparatuur. Het gaat om een apparaat dat voorzien is van een Nipkowschijf, een roterende schijf met een spiraal van kleine gaatjes, waarmee het beeld lijn voor lijn wordt afgetast. Kerkhof studeert werktuigbouw aan de MTS in Dordrecht en knutselt intussen verder aan zijn televisiezender. Hij ontdekt dat je selenium lichtgevoelig kan maken door het een warmtebehandeling te geven en vervaardigt zijn eigen lichtgevoelige cel. In 1927 lukt het hem hiermee en met een van sigarenkistjes en karton geknutseld apparaat om de schaduw van een sleutel over te brengen.
Philips
In 1929 treedt hij in dienst bij Philips. In zijn vrije tijd is hij een actief lid van de Nederlandse Vereniging voor Internationaal Radio-Amateurisme (NVIR). Met een start in zijn woonplaats Eindhoven maakt hij in 1935 een tournee langs plaatselijke afdelingen van de NVIR. Hij vertelt niet alleen over de principes van televisie, maar geeft ook een demonstratie met het 30 beeldenlijnen systeem. Volgens een getuige zijn ‘het draaien van de ogen, het knipperen met de oogleden, het uitblazen van cigarettenrook’ duidelijk waarneembaar. Kerkhof krijgt toestemming van het Ministerie van Binnenlandse Zaken om onder de roepletters PAoKT elke zondag tussen 6.30 en 8.30u. ’s morgens televisie-uitzendingen te verzorgen. Later vertelt hij dat dit vroege tijdstip was gekozen omdat de huisvrouwen dan nog niet in de weer waren met hun storing veroorzakende stofzuigers.
De eerste uitzending vindt op 10 januari 1936 plaats, vanuit Kerkhofs woning in Eindhoven. Op de eerste verdieping is een studio ingericht, terwijl de zendapparatuur op zolder staat opgesteld. De beelden – nog zonder geluid - worden onder meer op 180 kilometer afstand in Almelo opgevangen, waar J. Bonthuis over een zelfgebouwde ontvanger met een schermpje van 3 x 7 centimeter beschikt. Daarop ziet hij de echtgenote van Kerkhof in de rol van omroepster en actrice.
Publicaties
Er verschijnen twee boeken van zijn hand Moderne Grofraster-Televisie voor den Amateur (1936) en Bouw zelf uw televisie ontvang-installatie (1937) waarin Kerkhof de lezers aanspoort om zelf een televisieontvanger te bouwen. Ook gaat hij een gestencild blad uitgeven, Televisie Koerier, waarin de programmagegevens van de wekelijkse PAoKT uitzendingen – inmiddels ook met geluid, op een aparte frequentie - worden bekendgemaakt. De mobilisatie in september 1939 maakt een einde aan de wekelijkse uitzendingen van de Eindhovense zender.
Ontwikkeling van het medium
Tijdens de oorlogsjaren werkt Kerkhof bij het Televisie-Ontwerp- Laboratorium van Philips verder aan de ontwikkeling van het medium. In maart 1948 gaat mede dankzij zijn inzet de Philips Experimentele Televisie de lucht in. Maar de tijd van de zelfgebouwde televisieontvangers is voorbij. Toch legt Kerkhof, samen met ir. W. Werner, nog een keer zijn technische kennis van het medium in een boek vast: Televisie: inleiding tot de physische en technische grondslagen van de televisietechniek met een uitgebreide beschrijving van schakelschema’s (1951).
In 1966, het jaar van zijn pensionering bij Philips, haalt hij in het programma TV - Van Nipkov tot kleuren van AVRO-programmamaker Philip Bolhuis herinneringen op aan zijn tijd als televisiepionier. Freek Kerkhof was betrokken bij het Omroepmuseum en bij tijdschrift Aether.
