IJsbrand Rogge

IJsbrand Rogge

Naam	IJsbrand Cornelius Rogge
Geboren	Amsterdam, 27 mei 1929
Gestorven	Amsterdam, 26 januari 2024
Functies	amateurfilmer
Bekend van	Hong Kong office, Rain, Sago Lane, Zen, facets of Japanese religions
Periode actief	jaren 1940 - jaren 2020
Externe info	Eigen YouTube kanaal
IJsbrand Rogge in de media Oeuvre van IJsbrand Rogge

IJsbrand Rogge is een amateurfilmer die vooral heeft gefilmd in Azië in de jaren vijftig en zestig. Sinds 2007 is hij actief op YouTube waar zijn kanaal met filmpjes uit Japan, Hongkong en Nederland door een paar miljoen mensen bekeken wordt.

Jeugd en opleiding

Rogges vader is geoloog die in Indonesië concessies heeft gehad in goud en diamanten. Na dertig jaar keert hij terug naar Nederland. In de crisisjaren leeft de familie van de steun, aangezien bijna al het geld in de krach verloren is gegaan. Desondanks weet vader films en apparatuur aan te schaffen. Regelmatig worden er thuis zelfgemaakte films vertoond, die IJsbrand Rogge achteraf primitief noemt. Een film die zijn vader op een veiling heeft gekocht, De zeven vloeken maakt wel diepe indruk op hem, vanwege het gebruik van close-ups.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zoekt IJsbrand Rogge in tweedehands winkels naar films en apparatuur. Hij raakt gefascineerd door het idee van een cine home, een soort bioscoopzaal, zoals beschreven in Het Smalfilmboek (1939) van Dick Boer. Het dichtstbij komen de vertoningen van zijn oom, bij wie hij in Deventer een deel van de oorlogsjaren verblijft.

Verder studeren zit er vanwege geldgebrek niet in en dus solliciteert hij bij een bank. In een opleidingsinstituut in Bussum volgt Rogge een opleiding voor bankmedewerkers. In 1949 wordt hij door de Nederlands-Indische Handelsbank uitgezonden naar Hong Kong, waar hij zes jaar verblijft. Na een half jaar verlof in Nederland vertrekt hij in 1955 voor zes jaar naar Japan.

Verblijf in Hong Kong (1949-1955)

Voor zijn vertrek naar Hong Kong koopt Rogge zijn eerste filmcamera, met de bedoeling voor zijn ouders een verslag te maken van zijn belevenissen zo ver van huis. Collega’s nemen de films mee naar Nederland. Aanvankelijk legt hij slechts zijn omgeving vast, maar op verzoek van zijn ouders maakt hij later opnames van zijn leven in de Britse kroonkolonie. Een voorbeeld hiervan is Hong Kong 1949 strolling from midlevel to downtown (9,5mm), een film die hij samen met collega’s maakt.

Zijn ambities als filmmaker worden aangewakkerd door zijn participatie bij de oprichting en latere voorzitterschap van The Hong Kong Amateur Cine Club. Zijn films vallen in de smaak en hij wint een aantal prijzen. Hij begint ook films te maken die niet per se voor het thuisfront zijn bedoeld. Met zijn nieuwe 16mm camera maakt hij in 1952 Rain, een impressie van Hong Kong in de regen. Gevolgd door Sunrise over het ontwaken van de wereldstad. Daarna produceert hij Turn of the tide over het leven van een vissersjongen in een typhoonshelter. Hij overweegt professioneel filmmaker te worden en begint films in opdracht te maken. Daarnaast legt hij een verwoestende brand vast die op kerstavond 1953 duizenden Chinese vluchtelingen van hun woning berooft.

Verblijf in Japan (1955-1961)

Vanaf 1955 verblijft Rogge voor de bank in Japan. Daar biedt hij, op verzoek van het consulaat, onderdak aan fotograaf Ed van der Elsken en zijn vrouw Gerda. De fotograaf spoort hem aan zijn baan op te zeggen zodat hij zich volledig op het filmen kan toeleggen. In 1960 hakt hij de knoop door en gaat hij reizen door Japan. Hij maakt een film over het oude Japan en de modernisering. Ook over het leven in een Zen tempel en een Shinto vechtfestival.

Daarna filmt hij bijzondere plekken in het Verre Oosten. De film Sago Lane (1960) toont een straat in Singapore waar families hun ouderen onderbrengen. Daar hebben ze overigens uitzicht op timmerlieden die doodskisten maken. Voor de Holland-Oost-Azie lijn maakt hij een film over reizen op hun schepen.

Amateurfilmer

Zijn films uit het Verre Oosten vinden aftrek bij de Nederlandse omroepen. Als een van zijn opdrachtgevers bovendien failliet gaat, besluit Rogge rond 1965 het professioneel filmen voor gezien te houden.

Hij houdt zich bezig met onroerend goed in Alicante en filmt daar zijn dagelijkse omgeving. Ook de kinderen van zijn broer worden vastgelegd. Later koopt hij een HD-camera waarmee hij de uitstapjes en cruises met zijn vriend registreert.

Wanneer de zoon van zijn broer de filmpjes van vroeger weer eens wil zien, komt er weer belangstelling voor het oude materiaal. Rogge monteert zijn materiaal opnieuw en voorziet het van nieuw geluid, muziek en tekst.

YouTube

In 2007 zet Rogge een aantal van zijn filmpjes op video website YouTube. Dan blijkt hoe zeldzaam filmmateriaal van Hong Kong uit de jaren vijftig is. Hij krijgt veel reacties en het materiaal wordt dusdanig goed bekeken dat hij zijn eigen kanaal krijgt aangeboden. Voor elke duizend klikken krijgt Rogge één euro, wat hem per dag zo’n zeven euro oplevert. Hij plaatst ongeveer tien filmpjes per maand. Naast zijn eigen materiaal plaatst hij ook films die hij op internetveilingen koopt. Bovendien bewerkt hij films die op sites van universiteiten naar zijn zeggen 'een sluimerend bestaan leiden'. Na zijn aanpassingen, waaronder nieuwe tekst, geluid en rechtenvrije muziek, worden ze vaker aangeklikt.

Zijn films promoot hij op het forum voor de Nederlandse Vereniging Hong Kong. Naast met de leden van dit forum is hij ook regelmatig in contact met het Hong Kong Film Archive, waar veel van zijn materiaal wordt gedigitaliseerd. Het archief heeft belangstelling voor zijn 16mm materiaal van de stad uit de jaren vijftig, wat vrij zeldzaam blijkt te zijn.
Door zijn tijd in het buitenland weet hij dat IJsbrand geen aansprekende internationale naam is. Daarom noemt hij zich online Michael, een naam die hem is aangeraden door een Javaanse goeroe.

Andere interesses

Aan die goeroe houdt hij niet alleen zijn pseudoniem over, maar ook een interesse voor oosterse filosofie. Hij schrijft hij over op de website Man and the Unknown. Verder houdt hij zich bezig met astrologie.