Vrij van helm
| Periode | 1969 |
| Beschikbaar in archief | Beeld en Geluid |
| Genre | Hoorspel |
| Decennia | 1960-1969 |
| Lengte | 41'33" |
| Medium | Radio |
Beschrijving
Hoorspel in realistische stijl over het thema anti-militarisme.
Twee bevriende soldaten, Kuik en Roeter, trachten zich te onttrekken aan een aanstaande dienstoefening in NATO-verband. Het betreft een massale oefening voor een gefingeerde aanval waarbij radio-activiteit of gas zal vrijkomen. Het tweetal slaagt er niet in de drilsergeant De Louwe te ontlopen. De sergeant houdt niet van deze defaitistische militairen, maar spreekt zijn bewondering uit voor degenen die vochten in Indië, met name kapitein Raymond Westerling. Ook oud-Koreastrijders en de uitmuntende Duitse legereenheden betoont hij zijn respect. Hij betwijfelt of er wel zoveel Joden in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen.
Soldaat Kuik onttrekt zich zoveel mogelijk aan militaire taken, zoals marsen lopen. Soldaat Roeter realiseert zich bij het zien van beelden uit Vietnam dat hij niet in staat zou zijn militairen op commando te doden. Tijdens de militaire oefening krijgen de soldaten de opdracht zich af te schermen voor radioactieve straling en hun gasmasker te testen. Het militaire handboek meldt dekking te zoeken onder aarde, achter een steenlaag of in een tank.
Terug in het kamp raken de soldaten Roeter en Kuik na een brute opdracht van hun sergeant slaags met hun meerdere. Het komt ze te staan op tuchtstraf in Nieuwersluis. Het handboek, geciteerd door de verteller, legt uit dat de straf in drie fasen moet worden uitgezeten. Soldaat Roeter vergelijkt de strafgevangenis met 'toverballenland'. Een verteller citeert tijdens het hele spel fragmenten uit het militaire handboek van toepassing op de lotgevallen van de twee soldaten. Ook de term 'vrij van helm' behoort tot het militaire jargon.
Cast
Verteller - Paul van der Lek
Soldaat Kuik - Hans Veerman
Soldaat Roeter - Hans Karsenbarg
Soldaat Rood - Herman van Eelen
Naamloze soldaat - Polo Hamburger
Sergeant de Louwe - Huib Orizand
Vaandrig - Harry Bronk
Kapitein - Willy Ruys
Aalmoezenier - Frans Somers
Vrouw van Roeter - Joke Hagelen
Vrouw bij het station - Tine Medema
Weduwe Kajeng - Wiesje Bouwmeester
Makers
Regie Ad Löbler
