Door andere ogen

Periode	1993
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	Documentaire
Decennia	1990-1999
Lengte	33'21
Medium	televisie

Beschrijving

‘Door andere ogen’ maakt deel uit van de documentaireserie Document van de NCRV. In deze aflevering gaat het over de gevolgen die dijkverzwaringen met zich meebrengen. Dit naar aanleiding van een onderzoeksrapport, dat verscheen naar aanleiding van oplopende protesten tegen deze veranderingen in het natuur- en cultuurlandschap, met als conclusie dat de uitgevoerde dijkverzwaringen onnodig schadelijk zijn voor het waardevolle landschap.

Regisseur Albert Elings heeft een nieuwe invalshoek gekozen. Hij kroop in de huid van acht mensen met radicaal verschillende visies op de rivierdijkverhogingen. Mensen, onder wie kunstschilder Willem den Ouden, bestrijder van de dijkverhogingen, en cultuurhistoricus Erik Jan Brans. Maar ook dijkgraaf Jacob de Jongh, hoofd dijkversterking Jan van Rijnsbergen, technisch tekenaar Niek Warmoltz en landschapsarchitect Els Kolff. Het kunstzinnige van de documentaire wordt versterkt door de dichtkunsten van Willem van Toorn die te horen zijn tussen de gesprekken door.

De emotionele interviews met gedupeerden en natuur- en cultuurliefhebbers waarin vooral het verlies van landschap en geschiedenis centraal staat, staan in sterk contrast met de gesprekken met de mensen achter de ontwikkelingen van de dijkverzwaringen, die vooral kijken naar het waarom van de veranderingen en een mooie toekomst zien in het nieuwe landschap, waar we op termijn net zo van kunnen gaan houden als van het huidige landschap.

Technisch tekenaar Warmoltz: "Kijk, die paarse lijnen zijn de ontwerpprofielen, de oude dijk is de groene lijn. [...] nu kunnen we zien wat eruit gaat: een boompje hier, een boompje daar, dat huisje met die schuur moeten eruit [...] we halen dat oude spul er dus eventjes uit." Niek Warmoltz tikt op een toets, en weg boom, weg huis.

Volgens de cultuurhistoricus Brans breekt er een historieloze tijd aan waarbij later de 20e eeuw niet wordt gezien als de tijd waarin geschiedenis wordt gemaakt, maar wordt weggepoetst. De emotionele landschapsschilder vertelt over de politici: “die hebben zich er al die tijd geen donder voor geïnteresseerd. Nadat er telkens berichten in de krant kwamen zijn ze hier geweest. We stonden daar met rouwvanen en pleisters op onze monden. Ik kon hun ogen zien. Het landschap kon niet mooier, het was een prachtige dag. – De kamerleden keken ernaar als ganzen naar het onweer. Je zag aan hun ogen, ze zagen niks.”