Jan Bijl

Uit B&G Wiki
Versie door DofT (overleg | bijdragen) op 7 dec 2022 om 12:01
PersoonPlaceholder.png

NaamJan Hendrik Bijl
GeborenAlkmaar, 23 september 1899
GestorvenDeben, Suffolk, Engeland, oktober 1981
FunctiesPresentator
Bekend vanBBC, Jan van Alkmaar
Periode actiefTweede Wereldoorlog


Vertrouwd geluid voor Nederlandse dwangarbeiders in Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog

Jeugd en beroep

Jan Bijl is zoon van een boekhandelaar op De Laat in Alkmaar. Hij volgt een opleiding aan de Handelsschool en vervolgens de Hoogere Handelsschool in Alkmaar. Ook hij komt terecht in het boekhandelsvak. Zijn ouders verkopen echter hun boekwinkel waarna Bijl in januari 1923 verhuist naar Den Haag om daar te werken als boekhandelbediende.

Datzelfde jaar trouwt Bijl met de Rotterdamse Johanna Pieternella Hector in Headington, Engeland, en gaan wonen in Summertown, Oxford. In 1935 verlaten Jan en zijn gezin Oxford en verhuizen naar Londen, Daar begint hij een academische boekhandel voor de klassieke talen, de moderne talen en literatuur in het algemeen.

De oorlog begint

Met de Duitse aanval op Nederland begint op 10 mei 1940 voor Nederland de Tweede Wereldoorlog. Diezelfde dag treedt Bijl in dienst bij BBC Radio als vertaler. Hij blijft er in dienst tot 25 augustus 1946. Onduidelijk is hoe het zijn boekhandel in de oorlogsjaren vergaat.

Jan van Alkmaar

In 1943 maakt Bijl deel uit van BBC European Service, Dutch section, dat ook verantwoordelijk is voor Radio Oranje. Zijn collega's daar zijn mevr. K. Edwards (eindredacteur), J.P. Boode (Piet van Amersfoort), de stem van ‘Conversations Overheard’ (Afgeluisterde Gesprekken), en F.H. Winand, die de nieuwsbulletins voorleest.

Bijl heeft dan zijn eigen radioprogramma onder de naam ‘Jan van Alkmaar’. Twee keer inde week, op zondagavond en woensdag, werkt hij mee aan een programma van 15 minuten voor de 500.000 Nederlandse dwangarbeiders in Duitsland. Zij krijgen nieuws van het thuisfront te horen, maar ook officiële instructies bijvoorbeeld om dekking te zoeken bij geallieerde luchtaanvallen. Tegen het einde van de oorlog maakt dit team programma’s voor Nederlanders overal ter wereld.

Na de oorlog

Na zijn vertrek bij de BBC gaat Bijl werken voor de Rockefeller Foundation. Hij krijgt een budget van 500.000 dollar per jaar om overal ter wereld universiteiten en bibliotheken te stichten. De eerste zijn de universiteit van Keele in Engeland en van Kampala in Oeganda.

Bijl blijft evenwel boekhandelaar. Hij verkoopt de boekhandel in 94 Gower Street maar sticht in 1947 een nieuwe boekhandel, in 39 Store Street. Bijl, inmiddels gescheiden, hertrouwt en verhuist naar Southwold in het graafschap Suffolk aan de oostkust naar een huis met uitzicht over de Noordzee. Op het laatst van zijn leven wordt Jan Bijl getroffen door Alzheimer.