Jan P. Strijbos

Naam	Jan P. Strijbos
Geboren	Haarlem, 14 maart 1891
Gestorven	Haarlem, 10 mei 1983
Functies	regisseur
Bekend van
Periode actief	1913-1983
Jan P. Strijbos in de media Oeuvre van Jan P. Strijbos

Jan P. Strijbos is een publicist, natuurfotograaf en natuurfilmer die door middel van artikelen, boeken, foto’s en films onvermoeibaar de belangstelling voor de natuur heeft gepropageerd. Hij groeit op in Haarlem, waar hij al vroeg in aanraking komt met het werk van de toonaangevende natuurbeschermers Eli Heimans en Jac. P. Thijsse. Strijbos ontwikkelt een bijzondere kennis van de flora en fauna in en rond zijn geboortestad.

Van 1906 tot 1908 studeert Strijbos architectuur aan de Kunstnijverheidsschool in Haarlem, vervolgens bezoekt hij de Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Als bouwkundig tekenaar werkt hij in het architectenbureau van zijn oom, totdat hij in 1927 besluit zijn brood te gaan verdienen als freelance publicist. Hij heeft al de nodige ervaring met de presentatie van zijn kennis over de natuur. Vanaf 1924 heeft hij zijn eigen column in De Telegraaf. Verder publiceert hij in talloze andere periodieken. In de loop van zijn carrière verschijnen maar liefst veertig boeken van zijn hand. Strijbos is ook een boeiend verteller die al in de jaren tien lezingen geeft, die hij illustreert met door hem zelf gemaakte lichtbeelden (in 1913 heeft hij zijn eerste fototoestel aangeschaft).

Niet lang nadat Ad. Burdet de Nederlandse vogelliefhebbers verbaasd heeft doen staan met zijn film, komt ook Strijbos met een film, Kennemer Vogelland (1923). Hij vertoont deze film met live commentaar aan afdelingen van Volksuniversiteiten, de Maatschappij tot ’t Nut van het Algemeen en allerlei natuurorganisaties. Om de paar jaar komt Strijbos met een nieuwe film. In 1932 weet hij Orion-Profilti zover de krijgen dat deze Haagse journaalmaatschappij een bioscooproulement verzorgt voor een korte, door hemzelf becommentarieerde geluidsfilm over de aalscholverkolonie bij Lekkerkerk. Ook leent hij zich voor het verzorgen van inleidingen bij de door de Duitser Walter Hege gemaakte documentaire Pandion, de Vischarend (artikel over deze film). Dit type film wordt door een groeiend aantal bioscopen op zondagochtenden in zogenaamde wetenschappelijke voorstellingen vertoond. Dergelijke vertoningen betekenen voor Strijbos een belangrijke extra bron van inkomsten.

Na verschillende films over Nederlandse onderwerpen komt Strijbos, die inmiddels op het veel handzamere 16mm formaat is overgestapt, ook met filmverslagen van buitenlandse reizen. Zo filmt hij in IJsland, de Kurische Nehrung, de Shetlands, Spitsbergen en het Balkangebied. Wanneer hij op Spitsbergen van de buitenwereld afgesloten raakt op een onbewoond eilandje omdat zijn kano is weggedreven, is dit voorpaginanieuws.

In 1946 maakt Strijbos deel uit van de eerste naoorlogse walvisexpeditie met de 'Willem Barendsz'. Naast Walvis in Zicht, de 'officiële film' van de reis gemaakt door Polygoon-Profilti cameraman Hannes de Boer, maakt hij ook een eigen film van de trip. Er volgen nog talloze reizen naar verre bestemmingen, die allemaal op film worden vastgelegd en steeds weer aanleiding zijn tot een tournee langs bioscopen en andere zalen. Ook blijft de stroom publicaties van zijn hand aanhouden.

In de loop van de jaren zestig verliest het publiek gaandeweg zijn belangstelling voor de vertoningen van Strijbos. De televisie is een grote concurrent geworden. Daar staat tegenover dat hem van alle kanten onderscheidingen worden toegekend, zoals de Gouden Lepelaar van de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Vogels (1975), de Heimans en Thijsse Prijs (1977) en de Edo Bergsma Prijs van de ANWB (1978).