Siki

Periode	1992
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	documentaire
Decennia	1990-1999
Lengte	60 minuten
Medium	televisie

Beschrijving

De film vertelt het bijzondere levensverhaal van de Senegalese bokser Siki, die begin jaren '20 in Rotterdam woont en met een Nederlandse getrouwd is. Na enkele jaren in de Maasstad beproeft hij zijn geluk in New York, waar hij in 1925 onder mysterieuze omstandigheden overlijdt.

Aan de hand van documenten, foto’s en oude journaalopnamen, zoals van de omstreden wedstrijd met Carpentier zien we het leven van de bokser. Het zijn de getuigenissen van deskundigen en mensen die Siki gekend hebben, die de film zijn bijzondere karakter geven. Het blijkt dat veel van wat Siki heeft meegemaakt een eigen leven is gaan leiden. Neem de verschijning van de bokser in Parijs na zijn overwinning op Carpentier. De een zegt dat Siki met een panter door de stad liep, de ander heeft het over een leeuw en een derde over een luipaard. Sommige herinneringen zijn duidelijk cultureel bepaald, zoals de Franse boksveteraan die zeker weet dat Siki fout zat en Carpentier de titel verdiende. Andere zijn uitvergrotingen en zelfs fantasieën, zoals de Senegalese getuige die zeker weet dat in heel New York de sirenes loeiden en op elke straathoek huilende vrouwen te vinden waren, toen het nieuws van Siki’s dood bekend werd.

Met zijn documentaire presenteert Niek Koppen een ode aan een man die ondanks zijn afkomst het hoogste wist te bereiken. Maar de film is meer dan dat: Siki is ook een essay over herinneringen en mythevorming.

Makers

Regie Niek Koppen

Camera Kester Dixon

Geluid Otto Horsch

Montage Erik Disselhoff

muziek Youssou N’Dour

productie Eddy Wijngaarde (Eerste Amsterdamse Filmassociatie)

Achtergrondinformatie

In de jaren twintig beschouwen de Rotterdammers het als een wonder een zwarte man te zien, zoals de Senegalese bokser Siki. Zijn manager omschrijft hem als ‘een intelligente gorilla, (...) half mens, half dier’. M’Barick Fall, zoals de oorspronkelijke naam van de bokser luidt, is met de Nederlandse Lijntje van Appeltere getrouwd. Het paar krijgt in 1921 een zoon. Siki’s bekendheid blijkt ook uit het liedje dat speciaal over hem is geschreven. Veel Rotterdammers kennen het uit hun hoofd. Na zijn overlijden in 1925 raakt hij echter niet in de vergetelheid, zoals onder meer blijkt uit diverse biografieën die er over hem verschijnen.

Niek Koppen die verschillende succesvolle documentaires als De slag in de Javazee (1995), De keuken van Kok (1998) en Goud (2007) heeft gemaakt, is gefascineerd door Siki en de mythes die jaren later nog steeds om hem heen hangen. Voor zijn documentaire over de bokser reist hij af naar diens geboorteland. Koppen ontdekt dat er lucifersdoosjes met diens afbeelding in omloop zijn en dat cafés zijn naam dragen. Hij ondervraagt een Senegalese jeugdvriend over het vertrek van zijn landgenoot. Die vertelt dat een Europese dame zo vertederd door de jonge Siki was dat zij hem uitnodigde om mee te varen. Eenmaal in Marseille gearriveerd wordt de jongen aan zijn lot overgelaten. Hij verdient de kost als bordenwasser. Op een bepaald moment worden zijn bokskwaliteiten ontdekt. In 1922 verslaat Siki zelfs de regerend wereldkampioen Georges Carpentier. Hij was betaald om die wedstrijd te verliezen, maar in de ring valt er iets voor dat Siki doet besluiten om zich niet langer aan de afspraak te houden. De scheidsrechter diskwalificeert hem maar deze beslissing valt compleet verkeerd bij het publiek, zodat Siki alsnog tot winnaar wordt verklaard. Het verhaal gaat dat zijn dood in New York, toen hij door onbekenden op straat werd neergeschoten, een afrekening is geweest voor het verraad dat hij had gepleegd.