VPRO-televisievormgeving

Uit B&G Wiki
Versie door Samba-boy (overleg | bijdragen) op 21 sep 2009 om 15:57 (Logo van de pagina gehaald - Slechte kwaliteit en lijkt alsof het met een programma als Paint is nagetekend van een still. Overbodig, gezien het logo in meerdere andere stills wordt vertoond.)

De VPRO is de eerste Nederlandse omroepvereniging die een vaste ontwerper in dienst neemt. De VPRO en de VPRO-ontwerpers proberen, in hun neiging naar avant-gardisme, zich duidelijk te onderscheiden in het televisielandschap.

De VPRO ontwerpers tot op heden zijn Jaap Drupsteen (1971-1979), Willem van den Berg (1980-1986), Bob Takes (1986-1992, 1997-2004) en Max Kisman (1992-1996).

1971 - 1981

Tussen 1951 en 1971 worden de VPRO- programma's aan en afgekondigd door omroepsters en verschillende titelkaarten met het logo of de naam van de omroep. De VPRO is begin jaren zeventig behoorlijk veranderd en zoekt ook naar een nieuwe en moderne manier om de programma's te presenteren. Jaap Drupsteen, die dan al voor enkele opvallende VPRO-programma's, zoals Het Gat van Nederland en Hoepla de vormgeving heeft verzorgd, krijgt de kans om een grafische identiteit zonder omroepsters te ontwerpen.

Drupsteen ontwerpt in de periode tussen 1971 en 1979 ongeveer tachtig stationcalls, die hij dan 'signalen' noemt. Hij werkt met verschillende beeldlagen, meestal een combinatie van grafiek, animatie en live-action die over elkaar gelegd worden met behulp van de chroma-key techniek. Verder gebruikt hij allerlei mechanische trucages, zoals draaischijven en lampjes.

De meeste stationcalls hebben een ironische betekenis. Zo refereert Druspteen vaak naar bekende symbolen, zoals Rodins 'De Denker' of het logo van filmproducent 20th Century Fox. Door dat soort bijna iconische beelden te combineren met het VPRO-logo relativeert hij als het ware beide.

Ook de eindleaders zijn apart. Meestal verdwijnt het logo hierin, maar bij de VPRO eindleaders niet. Dit, omdat het spitsvondig verdwijnen van een logo, het idee van de leader alleen maar zou verzwakken. Destijds zou dat ook veel extra werk geweest zijn, aangezien er nog geen computers waren.

Met deze leaders worden meerdere vliegen in één klap geslagen. Ze leiden het programma in, zetten de identiteit van de VPRO neer en zetten de sfeer voor de gehele VPRO- televisieuitzending.


Leader (wolken)
1971-1981
Leader (lampjes)
1971-1981
Leader (rode wolken)
1971-1981
Leader (ruis)
1971-1981
Leader (stad signaal)
1971-1981
Leader (blauw logo)
1971-1981
Leader (rood-wit-blauw)
1971-1981
Leader (blauwe kruisjes)
1971-1981
Leader (bibberspiraal)
1971-1981
Leader (banketbakkerscreme)
1971-1981
Leader (gouden logo)
1971-1981
Leader (blauw en wit)
1971-1981
Leader (haan)
1971-1981
Leader ('de Denker')
1971-1981
Leader (kano op trap)
1971-1981
Leader (gong)
1971-1981
Leader (paarse sterren in logo)
1971-1981
Leader (beige logo)
1971-1981
Leader (snelle schaduwen)
1971-1981
Leader (hersenen)
1971-1981
Leader (muziek)
1971-1981
Leader (VPRO goudvis)
1971-1981
Leader (kort)
1971-1981
Programmaoverzicht
1971-1981
Storing
1971-1981
Eindleader (huilen)
1971-1981
Eindleader (operazangeres valt)
1971-1981

1981 - 1983

In oktober 1981 introduceert de VPRO een nieuwe logo. Dit ontwerp is van Willem van den Berg. De tune die wordt gebruikt is van de groep Electric Light Orchestra, afkomstig van album Time. Dit nummer heeft als titel "Here is the News". De eindtune is gecomponeerd door componist Jakob Klaasse met een solo van kunstfluiter Jan Tromp.

Pauze logo
1981
Leader
1981-1983
Ledenwerfspot
1981

1983 - 1985

In 1983 maakt Willem van den Berg een aantal nieuwe VPRO-leaders met behulp van projectoren. De eindleader uit dit pakket wordt nog tot 1987 gebruikt.

Beginleader
1983-1985
Telefoonnummer
1983-1985
Eindleader
1983-1987

1985 - 1987

Deze vormgeving is gekenmerkt door snel wisselende objecten in een zwart achtergrond. De tune wordt veranderd, in plaats van Here Is The News werd er muziek van Go West met We Close Our Eyes gebruikt.

Leader (nederland 1)
1985-1987
Leader (nederland 2)
1985-1987

1987

Inmiddels is Willem van den Berg bij de VPRO vertrokken. Zijn plaats is ingenomen door Bob Takes. Hij maakt een simpele leader met als symbool een wit mannetje met een kabelmast in zijn hand; hij komt in een zwarte cirkel van rechts aan, en maakt van de letters in het logo (waren altijd de vaste kleuren paars en rood in gele achtergrond) een ruis (zogenaamde sneeuw). De muziek werd weer teruggedraaid naar "Here's the news", maar dan opnieuw gecomponeerd. Deze werd maar heel kort gebruikt en kent ook een eindleader.

Leader
1987
Leader
1987
Leader
1987

1987 - 1989

Eind 1987 krijgt de VPRO een geheel nieuwe vormgeving. In die tijd worden ontwerpcomputers als de Vertigo steeds meer gebruikt, maar ontwerper Bob Takes besluit zich niet door deze computers te laten dwingen tot groot opgezette leaders. Hij is gaan schilderen, vervolgens digitaliseert en animeert hij het geheel. De eindtune van Jan Tromp is opnieuw ingefloten met nog extra instrumenten.

Leader
1987-1989
Einde (klok)
1987-1989
Eindleader
1987-1989

1989 - 1991

In 1989 krijgt de VPRO weer nieuwe leaders. Naast verfstrepen wordt de beginleader geduid door klokken die soms in beeld flitsen. De eindleader kenmerkt zich vooral door de laatste scène met de zes wereldklokken.

Beginleader
1989-1991
Eindleader
1989-1991
Eindleader (wereldklok)
1989-1991

1991 - 1992

Eindleader
1991-1992

1992 - 1995

Dit zijn de laatste leaders met de typerende verfstrepen en spetters, maar Bob Takes is inmiddels al opgevolgd door Max Kisman. In de beginleader wordt ditmaal ook van 3D animatie gebruik gemaakt.

Beginleader
1992-1995
Leader Naakte Vrouw
1992-1995
Straks na de reklame
1995-1996

1995 - 1996

In deze periode is Max Kisman de vaste VPRO-ontwerper. Zijn stijl lijkt in de eerste periode op die van Bob Takes maar in het tweede seizoen ontwikkelt Kisman een meer eigen stijl 3d animatie. Voor deze vormgeving krijgt hij de prestigieuze H.N. Werkmanprijs.


Leader
1995-1996
'Korte film' bumper
1995-1996
Eindleader
1995-1996

1996 - 1999

In 1996 wordt Bob Takes weer de vaste VPRO-ontwerper. In deze ident komt ook de 3 uit de Nederland 3 vormgeving van Max Kisman duidelijk naar voren.

Korte leader
1996-1999

1999 - 2009

Vanaf 1999 gebruikt de VPRO aan het eind van het programma een korte ident. Ook dit ontwerp is van Bob Takes.

Ident
1999-2009
Logo
1999

2009 - heden

In 2009 krijgt de VPRO een nieuwe ident voor aan het eind van het programma. De ontwerper is niet bekend.