Arjan Ederveen

Naam	Arjan Ederveen Janssen
Geboren	Hilversum, 9 september 1956
Functies	acteur, programmamaker
Bekend van	30 minuten, de Duo’s, Kreatief met kurk, Pietje Bell, Televisie, Theo en Thea, De Troubabroers, Wroeten
Periode actief	1981 - heden
Werkt samen met	Pieter Kramer, Tosca Niterink, Kees Prins
Media
Externe info	Website Arjan Ederveen
Arjan Ederveen in de media Oeuvre van Arjan Ederveen

Arjan Ederveen is televisiemaker en werkt als acteur voor film, theater en televisie. VPRO’s hoofd drama en verstrooiing Joost de Wolf vindt hem: ‘Van een Toon Hermans-achtige grootheid’. Ederveen toont zijn originaliteit en zijn kameleonachtige veelzijdigheid in de vele typetjes, die hij vertolkt. Hij speelt onvergetelijke rollen: als lobbyende politica of als tuinman, verliefd op gravin Mary Dresselhuys. Een specialiteit zijn de ‘reality-karakters’ die hij in het meervoudig bekroonde “30 minuten” neerzet. Ederveen geeft blijk van een geweldig oog voor wat zich in de samenleving afspeelt. Hij behandelt grote thema’s rond leven en dood in een kleine soapachtige setting. Daarbij toont hij zijn voorliefde voor camp.

Na de MAVO volgt de Etaleursschool: Ederveen wil decorontwerper worden. Zijn verzwegen kleurenblindheid blijkt een onoverkomelijke handicap. Vervolgens heeft hij “op alle Nederlandse toneelscholen auditie gedaan”. De Kleinkunstacademie in Amsterdam vermoedt zijn talent. Hij is 24 als hij wordt toegelaten. Ederveen weet dan al, dat hij geen cabaretier wil worden. Hij studeert in 1981 af.

Na zijn opleiding werkt Ederveen drie jaar als stagaire bij het Werkteater, samen met zijn studiegenoot Kees Prins. Hier maakt hij zich een manier van werken eigen, die hem stimuleert om zichzelf te ontwikkelen. Ederveen heeft een rol in de televisiefilm Een zwoele zomeravond van het Werkteater.

In dezelfde tijd vormt hij met Prins de Duo’s, waarmee hij tot 1983 optreedt. Het circuit van de jongerencentra wordt hun werkterrein. De Duo’s brengt een act tussen toneel en cabaret in. Ederveen en Prins hebben een voorkeur voor ontregelend theater. Ze parodiëren kunstgenres en televisieprogramma’s. Ederveen wisselt theater graag af met televisie. Al met de Duo’s maakt hij in 1984 een televisieshow voor de VPRO: De Duo’s doen alsof. Het is een driedelige serie met in iedere aflevering een komisch verhaal.

Vanaf 1985 werkt Ederveen samen met Tosca Niterink, die hij van de Kleinkunstacademie kent, aan het televisieprogramma Theo en Thea. Het televisieprogramma wordt ook uitgewerkt tot de speelfilm Theo en Thea en de ontmaskering van het tenenkaasimperium (1989) gemaakt. Het is een geheel eigen verfilming van het sprookje van Sneeuwwitje. Onder anderen spelen Marco Bakker en Adèle Bloemendaal in deze film.

Vanaf 1993 zijn Ederveen en Niterink te zien in 27 afleveringen van “Kreatief met kurk”. Vaste stijlmiddelen komen hier terug, zoals parodiërende sketches en aan de televisie ontleende typetjes. Alle mogelijke film- en televisiecliché’s worden benut om te laten zien hoe de kijker televisie ervaart.

Ederveen toont zijn veelzijdigheid door in verschillende musicals te spelen, zoals Fly away (1997) en Oliver (2000). Hij schrijft de musical Fly Away, tekent voor de productie en vertolkt de Muze van de kunst. Naast hem spelen onder anderen Ans Markus, Cecile Heuer en Mike Meyer. De regie is van Matthijs Rumcke. “Fly away” gaat over de arbitraire scheidslijn tussen goed en fout, mooi en lelijk, kunst en commercie. De musical brengt het publiek in verwarring.

Voor het rondreizende theater de Parade maken Ederveen en Niterink twee tournees met de toneelproductie De Nederlandse kermis pornoshow: petit populair (1991 - 1992). Het is een parodie op soft porno. Vanuit de circustent presenteert het duo Golden Showers ondermeer een honden-striptease en gedresseerde platjes uit Parijs. Deze productie wordt in 1992 omgewerkt tot een vierdelige televisieserie voor Veronica.

Ederveen is in 1995 - 1996 te zien in 30 minuten, dat als legendarisch geldt. De serie docudrama’s is soberder dan de voorgangers. Ederveen zoekt een balans tussen humor en drama en toont zijn voorkeur voor het bedriegelijk echte. Het gespeelde realisme is een nieuw televisiegenre. In Ederveens woorden: “wat ik nu doe, zijn geen typetjes meer, maar reality-karakters.” Hij speelt bijvoorbeeld een drugsverslaafde, die in zijn onderhoud voorziet door kinderboeken te schrijven. Menig kijker denkt dan ook met echte documentaires van doen te hebben. In 2001 krijgen de series nog een vervolg in 25 minuten.

In 1996 beginnen Ederveen en Niterink met Borreltijd, een ‘bak- en braadprogramma’ dat het programma “Koffietijd” parodiëert. Het duo praat het magazine aan elkaar. Vast onderdeel is de metamorfose van een bekende Nederlander [wat houdt dat in?]. Na “Borreltijd” gaan Ederveen en Niterink uit elkaar ‘om meer lucht te krijgen’. Ederveen gaat solo verder. Ederveen maakt verschillende televisieprogramma's, zoals in 2004 “De troubabroers” en in 2006 Wroeten. Daarnaast verschijnt hij af en toe als een opvallend personage, bijvoorbeeld zijn optreden als Mathilde Willink in een SBS 6 programma.

Samen met zijn vriendin en manager Evelien Jansen heeft Ederveen een productiebedrijf, de Toko. De Toko produceert in 2002 onder meer de satirische serie “100% Ab”. Daarnaast speelt Ederveen in commercials: voor Nibbit, PTT Telecom, Rotterdam Waterstad en Laser. Hij maakt een verkiezingsspotje voor D’66. Ook leent hij zijn stem aan radiocommercials.

Prijzen en onderscheidingen

Nipkow-schijf voor “30 minuten” (1996). De jury prijst Ederveen omdat hij met “30 minuten” zo treffend ‘de pijn van de tijd’ aangeeft.

Gouden Kalf (1996) televisiedrama voor “30 minuten”.

Gouden Kalf (1997) juryprijs.