Kees van Langeraad
| Naam | Kees van Langeraad |
| Geboren | Den Haag, 13 juni 1928 |
| Functies | producent, regisseur, scenarioschrijver, documentairemaker, editor |
| Bekend van | Het besluit, Tellem expeditie, 58 miljoen Nederlanders, Antilliaans verhaal, Met het oog op Rembrandt |
| Periode actief | 1953-1992 |
| Trivia | Trivia |
| Media |  |
Kees van Langeraad in de media Oeuvre van Kees van Langeraad | |
Kees van Langeraad is vooral bekend als documentairemaker en regisseur, met gefilmde producties als zijn specialiteit. Voor zijn NCRV-documentaires wint hij in 1964 de Zilveren Nipkowschijf.
Jeugd, opleiding en vroege werkzaamheden
Kees van Langeraad wordt in 1928 in Den Haag geboren als zoon van een bloemist. Na de HBS-B studeert hij aan het NOIB, de latere universiteit Nyenrode. Hij voelt zich aangetrokken tot de journalistiek, maar hij blijkt geen echte feeling te hebben voor de actualiteit. In 1948 rondt hij zijn studie af. Ruim twee jaar is hij in militaire dienst, waarvan een jaar in Indonesië.
Bij terugkomst in Nederland vindt hij een baan bij Philips in Eindhoven in de hoop door te rollen naar inhoudelijk televisiewerk. Maar kort na zijn aanstelling verhuist ‘de televisie’ naar Bussum. Van Langeraad neemt ontslag bij Philips en gaat college lopen in politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Daarna heeft hij verschillende betrekkingen, maar voelt zich nergens thuis. Hij verneemt dat de Nederlandse Onderwijs Film (NOF) in Den Haag de staf wil uitbreiden. Hij kan daar beginnen, weliswaar op de onderste trap, als assistent bij de montage, maar hij weet zeker dat hij op de juiste plek zit. Vijf jaren werkt hij bij de NOF, hij leert het montagevak en scenariowerk en maakt verschillende – deels stomme - films. Rond deze tijd wordt geluid geïntroduceerd in Nederlandse onderwijsfilms. Van Langeraad is in ons land een pionier op dit gebied. Eén van de opmerkelijke films die hij voor de NOF bedenkt en regisseert is Hansje en de Madurodammers(1958).
In diezelfde tijd doet hij contacten op bij de NCRV. Het is voor deze omroep dat hij enige keren commentaarteksten inspreekt.
Bij de omroep
In november 1958 komt Van Langeraad in dienst van de NCRV als hoofdcontrolekamerregisseur en commentator. Tevens wordt regelmatig beroep gedaan op zijn ervaring als editor. Eind 1959 krijgt hij de opdracht zelf een documentaire te maken. Dat wordt een verhaal over de Jodenvervolging door de Nazi’s: Balans van een gezin, dat door pers en publiek met grote eerbied wordt ontvangen. Van Langeraad’s naam is gemaakt, dat bevestigt hij met zijn documentaire Het Besluit (1960), over een Nederlands gezin dat naar Canada emigreert. Het geeft een goed en indringend beeld van emigratie, een belangrijk thema in die tijd.
Gedurende de jaren zestig blijft Van Langeraad voor de NCRV documentaires en reportages maken. Hij werkt onder andere in Noorwegen, Italië, Duitsland, Pakistan, Zuid-Amerika en in Afrika waar hij in 1964 met cineast Didier van Koekenberg de avontuurlijke ‘Tellem Expeditie’ verslaat, een archeologisch onderzoek naar een verdwenen bergvolk. Het worden, heet van de naald gefilmde en gemonteerde items, ‘Breaking News’ avant la lettre.
Daarnaast doet hij ander omroepwerk. Zo start hij in 1963, met Nico van Vliet als presentator, Als u het mij vraagt, de eerste live-quiz op basis van vaak opzienbarend Opinie Onderzoek. In 1964 wordt zijn werk bekroond met de Zilveren Nipkowschijf. De jury kent hem de prijs toe "voor zijn verdiensten als samensteller en regisseur van documentaires die stuk voor stuk meer waren dan journalistieke reportages, zoals een film over Zeeuws-Vlaanderen, de film Het besluit en zijn documentaire over Nigeria. Ook waardeert de jury hem als regisseur van de genoemde Opinie-Quiz en als vragensteller in de rubriek Onder vier ogen.
In 1966 moet hij het verslag regisseren van het huwelijk van Prinses Beatrix en Claus von Amsberg. Het is op dat moment, met 44 camera’s en 12 deelregisseurs, de grootste reportage ooit door de NTS verzorgd. In tumultueus Amsterdam worden rookbommen naar de koets van het bruidspaar gegooid. Het is zichtbaar op TV. Elders in de stad zijn ook ongeregeldheden, veelal buiten het zicht van de TV camera’s. Voor enkele, wèl zichtbare relletjes onderbreekt van Langeraad de huwelijksreportage niet. Deze eindregie wordt fel bekritiseerd door de pers van zowel links (te weinig rellen) als van rechts (te veel rook). Collega’s oordelen ook, op vriendelijke toon dat Van Langeraad’s precieuze aandacht voor de beeldtechniek hem het zicht had ontnomen op wat er wezenlijk aan de hand was. Minder vriendelijk dat hij zich had misdragen als slaafse Oranjeklant.
In 1967 stopt van Langeraad met documentaires. In november van het jaar daarop wordt hij aangesteld als chef informatieve programma's bij de NTS. Anderhalf jaar later, in mei 1969 legt hij die functie neer "om persoonlijke redenen". Hij wordt vervolgens samensteller en presentator van de veertiendaagse rubriek Video. Het programma analyseert gebeurtenissen van de afgelopen twee weken. Wanneer het programma in 1970 teveel gaat lijken op een actualiteitenrubriek stapt Van Langeraad op.
Vanaf de jaren zeventig richt hij zich vrijwel uitsluitend op grote projecten en series. In 1972 verzorgt hij, met acteur Peter Ustinov als gastheer en Bob Rooyens als ‘special director’ Thank You BBC!, een groot Europees schakelprogramma ter ere van het 50-jarig bestaan van de Britse omroep.
In 1977 is hij - voornamelijk als producent en draaiboekschrijver - met scenarioschrijver Gerard Soeteman, regisseur Jan Bosdriesz mede verantwoordelijk voor het vijftien-delige 58 miljoen Nederlanders. Het is destijds de meest bewerkelijke serie door de NOS uitgezonden. In de jaren tachtig gooit hij hoge ogen met Antilliaans Verhaal (1988). De zesdelige coproductie met drie Antilliaanse televisiestations en 26 lokale medewerkenden, gaat over de historie van de Nederlandse Antillen en Aruba vanaf hun ontstaan tot de status aparte van Aruba in 1986.
Van Langeraad regisseert ook twee opmerkelijke producties over de schilder Rembrandt. In 1985 verschijnt de televisiefilm Rembrandt tekenaar naar een scenario van Peter Schatborn. De productie wordt later, in 2006, door van Langeraad gepresenteerd in het Louvre in Parijs. In december 1991 zendt de NOS de documentaire Met het oog op Rembrandt uit als onderdeel van de grote Rembrandttentoonstelling in het Rijksmuseum. De film, gebaseerd op het baanbrekend onderzoek van prof. dr. Ernst van de Wetering, krijgt het ‘Astrolabium’ (1e prijs Documentaires) tijdens het International Electronic Cinema Festival in Tokio. In 1992 wint hij tevens de Grote Prijs van het Europese High Definition Festival in het Italiaanse Bergamo voor het "met grote originaliteit en intelligentie toepassen van de mogelijkheden van de HD-televisie".
In juli 1992 gaat Van Langeraad met pensioen. Als freelancer blijft hij nog betrokken bij een aantal workshops en enkele introductie-video’s voor musea in Amsterdam, Amstelveen, Rotterdam en Woerden, onder andere over kunstenares Neel Korteweg.
Prijzen
- Zilveren Nipkowschijf (1964)
- Astrolabium, International Electronic Film Festival Tokyo in de categorie documentaire (1992)
- Bergamo High Definition Festival - Grand prix (1992)
