Vinyl elpee

De vinyl elpee (LP) is een icoon in onze geluidsindustrie geworden. Na de geluidsdragers van schellak komt het vinyl op het toneel. Vinyl is een andere naam voor Polyvinylchloride (pvc), een materiaal dat op veel terreinen gebruikt wordt, bijvoorbeeld om regenpijpen en dakgoten te maken en nog veel meer. Het is relatief sterk en licht van gewicht en kan in allerlei kleuren geleverd worden. Voor de LP wordt doorgaans zwart gebruikt hoewel er ook elpees bestaan in andere kleuren.

drukwerk

Om van pvc een LP te maken wordt een heel proces doorlopen. Allereerst wordt een geluidsopname gemaakt op een bandrecorder. Het opgenomen geluid wordt naar een snijtafel gevoerd. Een snijtafel heeft een draaiplateau met daarop een koperen schijf of een schijf van een zachter materiaal. De geluidsinformatie stuurt een snijbeitel aan die onder invloed van het signaal kleine bewegingen maakt en zo in de ronddraaiende schijf een slingerend spoor trekt. Daarna wordt op de schijf een metalen laag aangebracht die het gesneden spoor opvult. Deze laag geeft het omgekeerde beeld te zien van de gesneden schijf. Alle putjes en groeven zijn bultjes en bergjes geworden. Dit wordt de matrijs, de stempel om de sporen in het vinyl te drukken. Dat gebeurt in de pers. Van korrels vinyl wordt een klont gemaakt met een gat in het midden, de zogenaamde puck (denk aan ijshockey). Per plaat zijn twee matrijzen nodig, één voor de A-kant en één voor de B-kant. Op de puck wordt aan de onder- en bovenzijde het label gelegd en vervolgens wordt de pers gestart. Onder hoge druk en warmte smelt het vinyl terwijl de groeven door de twee matrijzen in de steeds dunner wordende plak vinyl wordt geperst. Wanneer het proces klaar is wordt de rand van de LP netjes rond afgebraamd en de plaat wordt in de hoes gedaan.

weer going strong

Heeft de LP na de introductie van de compact disk afgedaan? Geenszins. Veel liefhebbers zijn van mening dat het geluid van de LP warmer klinkt dan het gedigitaliseerde geluid van de CD. Steeds meer artiesten verkiezen dat hun muziek weer op vinyl wordt uitgebracht omdat het beter zou klinken. Een nadeel van de LP, dat die na een aantal minuten moet worden omgedraaid, weegt daar blijkbaar niet tegen op. Het voorzichtig laten zakken van de naald in de begingroef heeft ook zijn charme. Bijkomend aspect van de LP is de hoes. Veel hoezen van elpees zijn ware kunstwerken en zeer gewilde verzamelobjecten. Er zijn mensen die hun gehele platenbestand via de computer hebben gedigitaliseerd en hun LP’s hebben weg gedaan. Deze mensen hebben naar verluidt veel spijt dat zij dit hebben gedaan. Men kan gerust zeggen dat het vinyl aan haar tweede opmars in de muziekwereld is begonnen.