Groei

Periode	1929
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	documentaire
Decennia	1920-1929
Lengte	16'17
Medium	film

Beschrijving

In 1929 kreeg filmfabriek Polygoon de opdracht van het warenhuis de Bijenkorf om de bouw van het Rotterdamse filiaal te filmen. Het moderne gebouw was een ontwerp van de architect en stedenbouwkundige Willem Dudok. De filmfabriek gaf de opdracht door aan een van haar nieuwe rekruten, cameraman Jo de Haas. De jonge filmmaker trad in de voetsporen van cameraman Cor Aafjes. Deze had met zijn succesvolle Handelsbladfilm uit het voorgaande jaar de trend gezet voor een nieuwe stijl van filmmaken. Daarbij had hij zich vooral had laten inspireren door de Russische cinema.

De jonge cineast pakte na het voortijdig overlijden van Aafjes de draad op van zowel zijn cinematografische strategieën als het socialistische gedachtegoed waaraan deze gerelateerd waren. Groei: De schepping van een warenhuis was de eerste belangrijke film die De Haas voor Polygoon zou maken.

De filmmaker keerde voor het maken van de film op gezette tijden terug naar de locatie in de Rotterdamse binnenstad. Telkens legde hij vanuit verschillende perspectieven de vorderingen van de bouw vast. Hiervoor filmde hij vanuit de meest ongebruikelijke hoeken.

Groei toont ons beelden van het heien, betonvlechten, betonstorten, betegelen en ramen zetten. Daarnaast zijn de ijverige en soms schaftende bouwvakkers in beeld gebracht. De film besluit met shots van het voltooide gebouw.

Het resultaat van zijn inspanningen was een intrigerend kunstwerk, dat niet alleen het tot stand komen van een nieuw gebouw in verschillende stadia weergaf, maar eveneens een spel van ritme, beweging en vlakverdeling liet zien. Bij het snijden van het filmmateriaal liet De Haas zich, zoals gezegd, inspireren door de stilistische vorm- en inhoudprincipes van de Russische montagefilm. Hij liet shots zelden langer dan tien seconden. De Haas bracht met zijn film een ode aan de architect Dudok. Bovendien kan Groei gezien worden als het cinematografische equivalent van het gebouw dat in de film centraal staat.

Door filmfabriek Polygoon werd Groei aangeprezen als een ‘moderne film’. De Amsterdamse bioscopen Cinema Royal en Tuschinski namen de film in hun programma op. Groei is, behalve een document, een stijloefening die laat zien dat het medium film zich meer en meer ontwikkeld had als nieuwe kunstvorm.

Makers

Camera en montage Jo de Haas

Productie Polygoon