VPRO-televisievormgeving: verschil tussen versies

Uit B&G Wiki
 
(49 tussenliggende versies door 8 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
De VPRO is de eerste Nederlandse omroepvereniging die een vaste ontwerper in dienst neemt. De VPRO en de VPRO-ontwerpers proberen, in hun neiging naar avant-gardisme, zich duidelijk te onderscheiden in het televisielandschap.  
De VPRO is de eerste Nederlandse omroepvereniging die een vaste ontwerper in dienst neemt. De VPRO en de VPRO-ontwerpers proberen, in hun neiging naar avant-gardisme, zich duidelijk te onderscheiden in het televisielandschap.  


De VPRO ontwerpers tot  op heden zijn [[Jaap Drupsteen]] (1971-1979), [[Willem van den Berg]] (1980-1986), [[Bob Takes]] (1986-1992, 1997-2004) en [[Max Kisman]] (1992-1996).
Over de VPRO-televisievormgeving van [[Jaap Drupsteen]] (1971-1979), [[Willem van den Berg]] (1980-1986), [[Bob Takes]] (1986-1992, 1997-2004) tot en met [[Max Kisman]] (1992-1996) verscheen een doctoraalscriptie van Liselotte Doeswijk getiteld [[Vorm van de VPRO]].


===1971 - 1981 ===
=== Jaren '50 - begin jaren '70 ===


Tussen 1951 en 1971 worden de VPRO- programma's aan en afgekondigd door omroepsters en verschillende titelkaarten met het logo of de naam van de omroep. De VPRO is begin jaren zeventig behoorlijk veranderd en zoekt ook naar een nieuwe en moderne manier om de programma's te presenteren. [[Jaap Drupsteen]], die dan al voor enkele opvallende VPRO-programma's, zoals [[Het Gat van Nederland]] en [[Hoepla]] de vormgeving heeft verzorgd, krijgt de kans om een grafische identiteit zonder omroepsters te ontwerpen.
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving Voor Jaap Drupsteen|Trivia]]
| externe_info =
}}


Drupsteen ontwerpt in de periode tussen 1971 en 1979 ongeveer tachtig stationcalls, die hij dan 'signalen' noemt.  Hij werkt met verschillende beeldlagen, meestal een combinatie van grafiek, animatie en live-action die over elkaar gelegd worden met behulp van de chroma-key techniek. Verder gebruikt hij allerlei mechanische trucages, zoals draaischijven en lampjes.
<br clear='all'>


De meeste stationcalls hebben een ironische betekenis. Zo refereert Druspteen vaak naar bekende symbolen, zoals Rodins 'De Denker' of het logo van filmproducent 20th Century Fox. Door dat soort bijna iconische beelden te combineren met het VPRO-logo relativeert hij als het ware beide.  
Begin jaren vijftig wordt een filmpje gebruikt van een wolkenlucht met superimposed de naam van de omroepvereniging. Dit herkenningsfilmpje is mogelijk gemaakt door [[Peter Zwart]]. In de periode daarna worden over het algemeen titelkaarten gebruikt. Daarvoor wordt soms het logo van Lex Barten uit 1926 gebruikt en vanaf 1966 het logo wat Jan Bons ontwierp in opdracht van de ''VPRO gids''. De [[Afdeling Grafisch Ontwerp]] is verantwoordelijk voor de titelkaarten in deze periode. In 1966 heeft de VPRO een speciale kerstleader, van de hand van decorontwerper [[Roland de Groot]] en regisseur van [[Leonie van Bladel]]. [[Rob van der Berg]] ontwerpt diverse titelkaarten en programma-aankondigingen met het logo van Jan Bons. Eind jaren zstig besluit de VPRO dat de traditionele omroepster het veld moet ruimen. In plaats daarvan komen ironische, scherpe teksten en grafisch ontwerp.  


Ook de eindleaders zijn apart. Meestal verdwijnt het logo hierin, maar bij de VPRO eindleaders niet. Dit, omdat het spitsvondig verdwijnen van een logo, het idee van de leader alleen maar zou verzwakken. Destijds zou dat ook veel extra werk geweest zijn, aangezien er nog geen computers waren.
{| class="wikitable"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:511N-20_pos.png|thumb|Leader<br>1952-196x]]
 
 
|}


Met deze leaders worden meerdere vliegen in één klap geslagen. Ze leiden het programma in, zetten de identiteit van de VPRO neer en zetten de sfeer voor de gehele VPRO- televisieuitzending.
===1971 - 1979 ===


{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1971-1979|Trivia]]
| externe_info =
}}
<br clear='all'>
Tussen 1951 en 1971 worden de VPRO- programma's aan en afgekondigd door omroepsters en verschillende titelkaarten met het logo of de naam van de omroep. De VPRO is eind jaren zestig behoorlijk veranderd en zoekt ook naar een nieuwe en moderne manier om de programma's te presenteren. [[Jaap Drupsteen]], die dan al voor enkele opvallende VPRO-programma's, zoals [[Het Gat van Nederland]] en [[Hoepla]] de vormgeving heeft verzorgd, krijgt de kans om een videografische identiteit zonder omroepsters te ontwerpen.
Drupsteen ontwerpt in de periode tussen 1971 en 1979 ongeveer tachtig stationcalls, die hij dan 'signalen' noemt.  Hij werkt met verschillende beeldlagen, meestal een combinatie van grafiek, animatie en live-action die over elkaar gelegd worden met behulp van de net opkomende chroma-key techniek. Verder gebruikt hij allerlei mechanische trucages, zoals draaischijven en lampjes.
De meeste stationcalls hebben een ironische betekenis. Zo refereert Druspteen vaak naar bekende symbolen, zoals Rodins 'De Denker' of het logo van filmproducent 20th Century Fox. Door dat soort bijna iconische beelden te combineren met het VPRO-logo relativeert hij als het ware beide. De beteknis en humor van de filmpjes wordt versterkt door de muziek keuze van [[De vele verschillende signalen kunnen op verschillende momenten in de programmering ingezet worden. Sommige signalen zijn duidelijk bedoeld om de uitzendavond te openen (een zonsopkomst met kraaiende haan) of af te sluiten (een leeg lopende wasbak met het drijvende logo erin). Met deze leaders worden meerdere vliegen in één klap geslagen. Ze leiden het programma in, zetten de identiteit van de VPRO neer en zetten de sfeer voor de gehele VPRO- televisieuitzending.


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROlogowolken1977.jpg|thumb|Leader (wolken)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROlogowolken1977.jpg|thumb|Leader (wolken)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeader1972.jpg|thumb|Leader (lampjes)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeader1972.jpg|thumb|Leader (lampjes)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderwolken1971.jpg|thumb|Leader (rode wolken)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderwolken1971.jpg|thumb|Leader (rode wolken)<br>1971-1979]]


|}
|}
Regel 26: Regel 49:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderruis1971.png|thumb|Leader (ruis)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderruis1971.png|thumb|Leader (ruis)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderstad1971.png|thumb|Leader (stad signaal)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderstad1971.png|thumb|Leader (stad signaal)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO1971.png|thumb|Leader (blauw logo)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO1971.png|thumb|Leader (blauw logo)<br>1971-1979]]


|}
|}
Regel 34: Regel 57:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderroodwitblauw1971.png|thumb|Leader (rood-wit-blauw)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderroodwitblauw1971.png|thumb|Leader (rood-wit-blauw)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderkruisjes1971.png|thumb|Leader (blauwe kruisjes)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderkruisjes1971.png|thumb|Leader (blauwe kruisjes)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderbibberspiraal1971.png|thumb|Leader (bibberspiraal)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderbibberspiraal1971.png|thumb|Leader (bibberspiraal)<br>1971-1979]]


|}
|}
Regel 42: Regel 65:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderoeewhh1971.jpg|thumb|Leader (banketbakkerscreme)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderoeewhh1971.jpg|thumb|Leader (banketbakkerscreme)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeadergoudenlogo1971.jpg|thumb|Leader (gouden logo)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeadergoudenlogo1971.jpg|thumb|Leader (gouden logo)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderblauw-wit1971.jpg|thumb|Leader (blauw en wit)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderblauw-wit1971.jpg|thumb|Leader (blauw en wit)<br>1971-1979]]


|}
|}
Regel 50: Regel 73:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderhaan1971.png|thumb|Leader (haan)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderhaan1971.png|thumb|Leader (haan)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderleunenopvuist1971.png|thumb|Leader ('de Denker')<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderleunenopvuist1971.png|thumb|Leader ('de Denker')<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderkanooptrap1971.png|thumb|Leader (kano op trap)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderkanooptrap1971.png|thumb|Leader (kano op trap)<br>1971-1979]]


|}
|}
Regel 58: Regel 81:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleadergong1971.png|thumb|Leader (gong)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleadergong1971.png|thumb|Leader (gong)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderpaarsesterretjes1971.png|thumb|Leader (paarse sterren in logo)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderpaarsesterretjes1971.png|thumb|Leader (paarse sterren in logo)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderbeige1971.png|thumb|Leader (beige logo)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderbeige1971.png|thumb|Leader (beige logo)<br>1971-1979]]


|}
|}
Regel 66: Regel 89:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleadersnelleschaduwen1971.jpg|thumb|Leader (snelle schaduwen)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleadersnelleschaduwen1971.jpg|thumb|Leader (snelle schaduwen)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderhersenen1971.jpg|thumb|Leader (hersenen)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeaderhersenen1971.jpg|thumb|Leader (hersenen)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeadermuziek1971.jpg|thumb|Leader (muziek)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROLeadermuziek1971.jpg|thumb|Leader (muziek)<br>1971-1979]]


|}
|}
Regel 74: Regel 97:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROgoudvis1971.png|thumb|Leader (VPRO goudvis)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROgoudvis1971.png|thumb|Leader (VPRO goudvis)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderkort1971.jpg|thumb|Leader (kort)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleaderkort1971.jpg|thumb|Leader (kort)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROprogrammaoverzicht1979.png|thumb|Programmaoverzicht<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROprogrammaoverzicht1979.png|thumb|Programmaoverzicht<br>1971-1979]]


|}
|}
Regel 82: Regel 105:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROstoring1981.jpg|thumb|Storing<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeindleaderA1971.jpg|thumb|Eindleader (huilen)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeindleaderA1971.jpg|thumb|Eindleader (huilen)<br>1971-1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeindleaderB1971.jpg|thumb|Eindleader (operazangeres valt)<br>1971-1979]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeindleaderB1971.jpg|thumb|Eindleader (operazangeres valt)<br>1971-1981]]
 
|}
 
===1979 - 1981===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-Televisievormgeving 1979-1981|Trivia]]
| externe_info =
}}
 
<br clear='all'>
 
Na het vertrek van Jaap Drupsteen als vormgever van de VPRO is Kiers op zoek naar een geschikte opvolger. Vanwege het opvallende werk van [[Willem van den Berg]] voor [[Neon]] en de ledenwerfspotjes, geeft Kiers hem de opdracht de VPRO-televisievormgeving te gaan verzorgen. In eerste instantie gebeurt dat nog met het logo van Drupsteen.
 
{| class="wikitable"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROEindleader1981.jpg|thumb|Eindleader (atoommaand)<br>augustus 1981]]


|}
|}


===1981 - 1983===
===1981 - 1983===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1981-1983|Trivia]]
| externe_info =
}}


In oktober 1981 introduceert de VPRO een nieuwe logo. Dit ontwerp is van [[Willem van den Berg]]. De tune die wordt gebruikt is van de groep Electric Light Orchestra, afkomstig van album ''Time''. Dit nummer heeft als titel "Here is the News". De eindtune is gecomponeerd door componist [[Jakob Klaasse]] met een solo van kunstfluiter [[Jan Tromp]].
 
<br clear='all'>
 
In oktober 1981 introduceert de VPRO een nieuw logo. Dit ontwerp is van [[Willem van den Berg]]. De tune die wordt gebruikt is van de groep Electric Light Orchestra, afkomstig van album ''Time''. Dit nummer heeft als titel "Here is the News". De eindtune is gecomponeerd door componist [[Jakob Klaasse]] met een solo van kunstfluiter [[Jan Tromp]].


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Regel 97: Regel 144:
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleader1981.jpg|thumb|Leader<br>1981-1983]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROleader1981.jpg|thumb|Leader<br>1981-1983]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROledenwerfspot1981.jpg|thumb|Ledenwerfspot<br>1981]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROledenwerfspot1981.jpg|thumb|Ledenwerfspot<br>1981]]
|}
{| class="wikitable"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROstoring1981.jpg|thumb|Storing<br>1981-1987]]


|}
|}


=== 1983 - 1985 ===
=== 1983 - 1985 ===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1983-1985|Trivia]]
| externe_info =
}}
<br clear='all'>


In 1983 maakt Willem van den Berg een aantal nieuwe VPRO-leaders met behulp van projectoren. De eindleader uit dit pakket wordt nog tot 1987 gebruikt.
In 1983 maakt Willem van den Berg een aantal nieuwe VPRO-leaders met behulp van projectoren. De eindleader uit dit pakket wordt nog tot 1987 gebruikt.
Regel 107: Regel 168:
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_beginleader_(1984).JPG‎|thumb|Beginleader<br>1983-1985]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_beginleader_(1984).JPG‎|thumb|Beginleader<br>1983-1985]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_leader_B-status_1983.jpg‎|thumb|Leader (B-Status)<br>1983]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_telefoon_(1984).png‎|thumb|Telefoonnummer<br>1983-1985]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_telefoon_(1984).png‎|thumb|Telefoonnummer<br>1983-1985]]
|}
{| class="wikitable"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_eindleader_(1986).JPG‎|thumb|Eindleader<br>1983-1987]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_eindleader_(1986).JPG‎|thumb|Eindleader<br>1983-1987]]


Regel 113: Regel 180:


===1985 - 1987===
===1985 - 1987===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1985-1987|Trivia]]
| externe_info =
}}
<br clear='all'>


Deze vormgeving is gekenmerkt door snel wisselende objecten in een zwart achtergrond. De tune wordt veranderd, in plaats van ''Here Is The News'' werd er muziek van Go West met ''We Close Our Eyes'' gebruikt.
Deze vormgeving is gekenmerkt door snel wisselende objecten in een zwart achtergrond. De tune wordt veranderd, in plaats van ''Here Is The News'' werd er muziek van Go West met ''We Close Our Eyes'' gebruikt.
Regel 120: Regel 195:
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_leader_nederland_1_(1985).jpg|thumb|Leader (nederland 1)<br>1985-1987]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_leader_nederland_1_(1985).jpg|thumb|Leader (nederland 1)<br>1985-1987]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_leader_nederland_2_(1986).jpg|thumb|Leader (nederland 2)<br>1985-1987]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_leader_nederland_2_(1986).jpg|thumb|Leader (nederland 2)<br>1985-1987]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROkortje.jpg|thumb|Korte leader<br>1985-1986]]


|}
|}


=== 1987 ===
=== 1987 ===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1987|Trivia]]
| externe_info =
}}
<br clear='all'>


Inmiddels is [[Willem van den Berg]] bij de VPRO vertrokken. Zijn plaats is ingenomen door [[Bob Takes]]. Hij maakt een simpele leader met als symbool een wit mannetje met een kabelmast in zijn hand; hij komt in een zwarte cirkel van rechts aan, en maakt van de letters in het logo (waren altijd de vaste kleuren paars en rood in gele achtergrond) een ruis (zogenaamde sneeuw). De muziek werd weer teruggedraaid naar "Here's the news", maar dan opnieuw gecomponeerd. De eindleader is nu met instrumenten i.p.v. gefloten. Deze werd maar heel kort gebruikt.
Inmiddels is [[Willem van den Berg]] bij de VPRO vertrokken. Zijn plaats is ingenomen door [[Bob Takes]]. Hij maakt een simpele leader met als symbool een wit mannetje met een kabelmast in zijn hand; hij komt in een zwarte cirkel van rechts aan, en maakt van de letters in het logo (waren altijd de vaste kleuren paars en rood in gele achtergrond) een ruis (zogenaamde sneeuw). De muziek werd weer teruggedraaid naar "Here's the news", maar dan opnieuw gecomponeerd. De eindtune is nu met instrumenten i.p.v. gefloten. Deze werd maar heel kort gebruikt.


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Regel 141: Regel 225:


=== 1987 - 1989 ===
=== 1987 - 1989 ===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1987-1989|Trivia]]
| externe_info =
}}


Eind 1987 krijgt de VPRO een geheel nieuwe vormgeving. In die tijd worden ontwerpcomputers als de Vertigo steeds meer gebruikt, maar ontwerper [[Bob Takes]] besluit zich niet door deze computers te laten dwingen tot groot opgezette leaders. Hij is gaan schilderen, vervolgens digitaliseert en animeert hij het geheel. De eindtune van Jan Tromp is opnieuw ingefloten met nog extra instrumenten.
<br clear='all'>
 
Eind 1987 krijgt de VPRO een geheel nieuwe vormgeving. In die tijd worden ontwerpcomputers als de Vertigo steeds meer gebruikt, maar ontwerper [[Bob Takes]] besluit zich niet door deze computers te laten dwingen tot groot opgezette leaders. Hij is gaan schilderen en vervolgens digitaliseert en animeert hij het geheel. Met ingang van deze vormgeving bestaat de eindtune uit de fluitversie en de instrumentale versie door elkaar.


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPROlogo1987.jpg|thumb|Leader<br>1987-1989]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROlogo1987.jpg|thumb|Leader<br>1987-1989]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeinde1987.jpg|thumb|Eindleader<br>1987-1989]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeindklok_5.39AM_1988.jpg|thumb|Einde (klok)<br>1987-1989]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeindklok_5.39AM_1988.jpg|thumb|Einde (klok)<br>1987-1989]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeinde1987.jpg|thumb|Eindleader<br>1987-1989]]


|}
|}


=== 1989 - 1991 ===
=== 1989 - 1991 ===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1989-1991|Trivia]]
| externe_info =
}}
<br clear='all'>


In 1989 krijgt de VPRO weer nieuwe leaders. Naast verfstrepen wordt de beginleader geduid door klokken die soms in beeld flitsen. De eindleader kenmerkt zich vooral door de laatste scène met de zes wereldklokken.
In 1989 krijgt de VPRO weer nieuwe leaders. Naast verfstrepen wordt de beginleader geduid door klokken die soms in beeld flitsen. De eindleader kenmerkt zich vooral door de laatste scène met de zes wereldklokken.
Regel 161: Regel 261:
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeinde1989-deel1.jpg|thumb|Eindleader<br>1989-1991]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeinde1989-deel1.jpg|thumb|Eindleader<br>1989-1991]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeinde1989-deel2.jpg|thumb|Eindleader (wereldklok)<br>1989-1991]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPROeinde1989-deel2.jpg|thumb|Eindleader (wereldklok)<br>1989-1991]]
|}
{| class="wikitable"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_eindklok_1989.png‎|thumb|Einde (klok)<br>1989-1991]]


|}
|}


=== 1991 - 1992 ===
=== 1991 - 1992 ===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1991-1992|Trivia]]
| externe_info =
}}


<br clear='all'>
Ook deze vormgeving is gekenmerkt door grafische verfstrepen en spetters op een witte achtergrond. In de eindleader is een wuivend handje te zien, waarschijnlijk een van de bekendste leaders die de VPRO heeft gekend.


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Regel 174: Regel 289:


=== 1992 - 1995 ===
=== 1992 - 1995 ===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1992-1995|Trivia]]
| externe_info =
}}
<br clear='all'>


Dit zijn de laatste leaders met de typerende  verfstrepen en spetters, maar [[Bob Takes]] is inmiddels al opgevolgd door [[Max Kisman]]. In de beginleader wordt ditmaal ook van 3D animatie gebruik gemaakt.
Dit zijn de laatste leaders met de typerende  verfstrepen en spetters, maar [[Bob Takes]] is inmiddels al opgevolgd door [[Max Kisman]]. In de beginleader wordt ditmaal ook van 3D animatie gebruik gemaakt.
Regel 186: Regel 309:


=== 1995 - 1996 ===
=== 1995 - 1996 ===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1995-1996|Trivia]]
| externe_info =
}}


<br clear='all'>
In deze periode is [[Max Kisman]] de vaste VPRO-ontwerper. Zijn stijl lijkt in de eerste periode op die van [[Bob Takes]] maar in het tweede seizoen ontwikkelt Kisman een meer eigen stijl 3d animatie. Voor deze vormgeving krijgt hij de prestigieuze [[H.N. Werkmanprijs]].  
In deze periode is [[Max Kisman]] de vaste VPRO-ontwerper. Zijn stijl lijkt in de eerste periode op die van [[Bob Takes]] maar in het tweede seizoen ontwikkelt Kisman een meer eigen stijl 3d animatie. Voor deze vormgeving krijgt hij de prestigieuze [[H.N. Werkmanprijs]].  


Regel 199: Regel 329:


=== 1996 - 1999 ===
=== 1996 - 1999 ===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1996-1999|Trivia]]
| externe_info =
}}
<br clear='all'>


In 1996 wordt [[Bob Takes]] weer de vaste VPRO-ontwerper. In deze ident komt ook de 3 uit de [[Nederland 3-televisievormgeving|  Nederland 3 vormgeving]] van [[Max Kisman]] duidelijk naar voren en maakt hij in tegenstelling tot eerst, nu ook gebruik van 3D-animatie.
In 1996 wordt [[Bob Takes]] weer de vaste VPRO-ontwerper. In deze ident komt ook de 3 uit de [[Nederland 3-televisievormgeving|  Nederland 3 vormgeving]] van [[Max Kisman]] duidelijk naar voren en maakt hij in tegenstelling tot eerst, nu ook gebruik van 3D-animatie.
Regel 204: Regel 342:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_ident_1997.JPG‎ |thumb|Korte leader<br>1996-1999]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_ident_1997.png|thumb|Ident<br>1996-1999]]


|}
|}


===1999 - 2009 ===
===1999 - 2009 ===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 1999-2009|Trivia]]
| externe_info =
}}
<br clear='all'>


Vanaf 1999 gebruikt de VPRO aan het eind van het programma een korte ident. Ook dit ontwerp is van [[Bob Takes]].
Vanaf 1999 gebruikt de VPRO aan het eind van het programma een korte ident. Ook dit ontwerp is van [[Bob Takes]].
Regel 214: Regel 360:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:Vproident1999.jpg|thumb|Ident<br>1999-2009]]
| width="150" | [[Afbeelding:Vproident1999.png|thumb|Ident<br>1999-2009]]
| width="150" | [[Afbeelding:Vprologo1999.jpg|thumb|Logo<br>1999]]
| width="150" | [[Afbeelding:Vprologo1999.png|thumb|Logo<br>1999]]


|}
|}


=== 2009 - heden ===
=== 2009 - 2010 ===
 
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 2009-2010|Trivia]]
| externe_info =
}}
 


In 2009 krijgt de VPRO een nieuwe ident voor aan het eind van het programma. De ontwerper is niet bekend.
<br clear='all'>
 
In 2009 krijgt de VPRO een nieuwe ident voor aan het eind van het programma. De ontwerper is [[Johan van de Garde]].
 
{| class="wikitable"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_ident_2009.png‎|thumb|Ident<br>2009-2010]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_leader_2009.png‎|thumb|Logo<br>2009-2010]]
 
|}
 
=== 2010===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 2010|Trivia]]
| externe_info =
}}
 
 
<br clear='all'>
 
Weer een nieuwe ident, wederom ontworpen door [[Johan van de Garde]]. De bekende tune van ELO wordt alleen nog gebruikt bij de ident die volgt na afloop van een VPRO-programma, de ident van voor een programma heeft een afwijkende tune.
 
{| class="wikitable"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_leader_2010.png‎|thumb|Ident (voor)<br>2010]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_logo_2010.png‎|thumb|Logo<br>2010]]
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_einde_2010.png‎|thumb|Ident (na)<br>2010]]
 
|}
 
===2010-heden===
{{ infobox vormgeving
| archief_link = [Beeld en Geluid]
| trivia = [[trivia: VPRO-televisievormgeving 2010-heden|Trivia]]
| externe_info =
}}
 
 
<br clear='all'>
 
Op 24 augustus 2010 introduceert de VPRO een compleet nieuwe vormgeving. Hierbij nemen ze ook afscheid van het logo dat 28 jaar het beeldmerk van de omroep is geweest. Het nieuwe logo kent meer dan één miljard verschijningsvormen doordat het door kleurkeuzen, verlooptinten en stralingen getransformeerd kan worden. Ook heeft de VPRO een nieuwe payoff: ''Meer VPRO''. De muziek blijft nagenoeg hetzelfde. Het logo, de vormgeving en payoff zijn ontworpen door [[Thonik]].
 
{| class="wikitable"
|- valign="top"
| width="150" | [[Afbeelding:VPRO_logo_2010.jpg‎‎|thumb|Logo<br>2010-heden]]
 
|}




[[category:Televisievormgeving]]
[[category:Omroepvormgeving]]

Huidige versie van 13 mrt 2017 om 09:59

De VPRO is de eerste Nederlandse omroepvereniging die een vaste ontwerper in dienst neemt. De VPRO en de VPRO-ontwerpers proberen, in hun neiging naar avant-gardisme, zich duidelijk te onderscheiden in het televisielandschap.

Over de VPRO-televisievormgeving van Jaap Drupsteen (1971-1979), Willem van den Berg (1980-1986), Bob Takes (1986-1992, 1997-2004) tot en met Max Kisman (1992-1996) verscheen een doctoraalscriptie van Liselotte Doeswijk getiteld Vorm van de VPRO.

Jaren '50 - begin jaren '70

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia


Begin jaren vijftig wordt een filmpje gebruikt van een wolkenlucht met superimposed de naam van de omroepvereniging. Dit herkenningsfilmpje is mogelijk gemaakt door Peter Zwart. In de periode daarna worden over het algemeen titelkaarten gebruikt. Daarvoor wordt soms het logo van Lex Barten uit 1926 gebruikt en vanaf 1966 het logo wat Jan Bons ontwierp in opdracht van de VPRO gids. De Afdeling Grafisch Ontwerp is verantwoordelijk voor de titelkaarten in deze periode. In 1966 heeft de VPRO een speciale kerstleader, van de hand van decorontwerper Roland de Groot en regisseur van Leonie van Bladel. Rob van der Berg ontwerpt diverse titelkaarten en programma-aankondigingen met het logo van Jan Bons. Eind jaren zstig besluit de VPRO dat de traditionele omroepster het veld moet ruimen. In plaats daarvan komen ironische, scherpe teksten en grafisch ontwerp.

Leader
1952-196x


1971 - 1979

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



Tussen 1951 en 1971 worden de VPRO- programma's aan en afgekondigd door omroepsters en verschillende titelkaarten met het logo of de naam van de omroep. De VPRO is eind jaren zestig behoorlijk veranderd en zoekt ook naar een nieuwe en moderne manier om de programma's te presenteren. Jaap Drupsteen, die dan al voor enkele opvallende VPRO-programma's, zoals Het Gat van Nederland en Hoepla de vormgeving heeft verzorgd, krijgt de kans om een videografische identiteit zonder omroepsters te ontwerpen.

Drupsteen ontwerpt in de periode tussen 1971 en 1979 ongeveer tachtig stationcalls, die hij dan 'signalen' noemt. Hij werkt met verschillende beeldlagen, meestal een combinatie van grafiek, animatie en live-action die over elkaar gelegd worden met behulp van de net opkomende chroma-key techniek. Verder gebruikt hij allerlei mechanische trucages, zoals draaischijven en lampjes.

De meeste stationcalls hebben een ironische betekenis. Zo refereert Druspteen vaak naar bekende symbolen, zoals Rodins 'De Denker' of het logo van filmproducent 20th Century Fox. Door dat soort bijna iconische beelden te combineren met het VPRO-logo relativeert hij als het ware beide. De beteknis en humor van de filmpjes wordt versterkt door de muziek keuze van [[De vele verschillende signalen kunnen op verschillende momenten in de programmering ingezet worden. Sommige signalen zijn duidelijk bedoeld om de uitzendavond te openen (een zonsopkomst met kraaiende haan) of af te sluiten (een leeg lopende wasbak met het drijvende logo erin). Met deze leaders worden meerdere vliegen in één klap geslagen. Ze leiden het programma in, zetten de identiteit van de VPRO neer en zetten de sfeer voor de gehele VPRO- televisieuitzending.

Leader (wolken)
1971-1979
Leader (lampjes)
1971-1979
Leader (rode wolken)
1971-1979
Leader (ruis)
1971-1979
Leader (stad signaal)
1971-1979
Leader (blauw logo)
1971-1979
Leader (rood-wit-blauw)
1971-1979
Leader (blauwe kruisjes)
1971-1979
Leader (bibberspiraal)
1971-1979
Leader (banketbakkerscreme)
1971-1979
Leader (gouden logo)
1971-1979
Leader (blauw en wit)
1971-1979
Leader (haan)
1971-1979
Leader ('de Denker')
1971-1979
Leader (kano op trap)
1971-1979
Leader (gong)
1971-1979
Leader (paarse sterren in logo)
1971-1979
Leader (beige logo)
1971-1979
Leader (snelle schaduwen)
1971-1979
Leader (hersenen)
1971-1979
Leader (muziek)
1971-1979
Leader (VPRO goudvis)
1971-1979
Leader (kort)
1971-1979
Programmaoverzicht
1971-1979
Eindleader (huilen)
1971-1979
Eindleader (operazangeres valt)
1971-1979

1979 - 1981

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia


Na het vertrek van Jaap Drupsteen als vormgever van de VPRO is Kiers op zoek naar een geschikte opvolger. Vanwege het opvallende werk van Willem van den Berg voor Neon en de ledenwerfspotjes, geeft Kiers hem de opdracht de VPRO-televisievormgeving te gaan verzorgen. In eerste instantie gebeurt dat nog met het logo van Drupsteen.

Eindleader (atoommaand)
augustus 1981

1981 - 1983

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



In oktober 1981 introduceert de VPRO een nieuw logo. Dit ontwerp is van Willem van den Berg. De tune die wordt gebruikt is van de groep Electric Light Orchestra, afkomstig van album Time. Dit nummer heeft als titel "Here is the News". De eindtune is gecomponeerd door componist Jakob Klaasse met een solo van kunstfluiter Jan Tromp.

Pauze logo
1981
Leader
1981-1983
Ledenwerfspot
1981
Storing
1981-1987

1983 - 1985

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



In 1983 maakt Willem van den Berg een aantal nieuwe VPRO-leaders met behulp van projectoren. De eindleader uit dit pakket wordt nog tot 1987 gebruikt.

Beginleader
1983-1985
Leader (B-Status)
1983
Telefoonnummer
1983-1985
Eindleader
1983-1987

1985 - 1987

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



Deze vormgeving is gekenmerkt door snel wisselende objecten in een zwart achtergrond. De tune wordt veranderd, in plaats van Here Is The News werd er muziek van Go West met We Close Our Eyes gebruikt.

Leader (nederland 1)
1985-1987
Leader (nederland 2)
1985-1987
Korte leader
1985-1986

1987

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



Inmiddels is Willem van den Berg bij de VPRO vertrokken. Zijn plaats is ingenomen door Bob Takes. Hij maakt een simpele leader met als symbool een wit mannetje met een kabelmast in zijn hand; hij komt in een zwarte cirkel van rechts aan, en maakt van de letters in het logo (waren altijd de vaste kleuren paars en rood in gele achtergrond) een ruis (zogenaamde sneeuw). De muziek werd weer teruggedraaid naar "Here's the news", maar dan opnieuw gecomponeerd. De eindtune is nu met instrumenten i.p.v. gefloten. Deze werd maar heel kort gebruikt.

Leader
1987
Leader
1987
Leader
1987
Eindleader
1987

1987 - 1989

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



Eind 1987 krijgt de VPRO een geheel nieuwe vormgeving. In die tijd worden ontwerpcomputers als de Vertigo steeds meer gebruikt, maar ontwerper Bob Takes besluit zich niet door deze computers te laten dwingen tot groot opgezette leaders. Hij is gaan schilderen en vervolgens digitaliseert en animeert hij het geheel. Met ingang van deze vormgeving bestaat de eindtune uit de fluitversie en de instrumentale versie door elkaar.

Leader
1987-1989
Eindleader
1987-1989
Einde (klok)
1987-1989

1989 - 1991

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



In 1989 krijgt de VPRO weer nieuwe leaders. Naast verfstrepen wordt de beginleader geduid door klokken die soms in beeld flitsen. De eindleader kenmerkt zich vooral door de laatste scène met de zes wereldklokken.

Beginleader
1989-1991
Eindleader
1989-1991
Eindleader (wereldklok)
1989-1991
Einde (klok)
1989-1991

1991 - 1992

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



Ook deze vormgeving is gekenmerkt door grafische verfstrepen en spetters op een witte achtergrond. In de eindleader is een wuivend handje te zien, waarschijnlijk een van de bekendste leaders die de VPRO heeft gekend.

Eindleader
1991-1992

1992 - 1995

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



Dit zijn de laatste leaders met de typerende verfstrepen en spetters, maar Bob Takes is inmiddels al opgevolgd door Max Kisman. In de beginleader wordt ditmaal ook van 3D animatie gebruik gemaakt.

Beginleader
1992-1995
Leader Naakte Vrouw
1992-1995
Straks na de reklame
1995-1996

1995 - 1996

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



In deze periode is Max Kisman de vaste VPRO-ontwerper. Zijn stijl lijkt in de eerste periode op die van Bob Takes maar in het tweede seizoen ontwikkelt Kisman een meer eigen stijl 3d animatie. Voor deze vormgeving krijgt hij de prestigieuze H.N. Werkmanprijs.


Leader
1995-1996
'Korte film' bumper
1995-1996
Eindleader
1995-1996

1996 - 1999

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



In 1996 wordt Bob Takes weer de vaste VPRO-ontwerper. In deze ident komt ook de 3 uit de Nederland 3 vormgeving van Max Kisman duidelijk naar voren en maakt hij in tegenstelling tot eerst, nu ook gebruik van 3D-animatie.

Ident
1996-1999

1999 - 2009

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



Vanaf 1999 gebruikt de VPRO aan het eind van het programma een korte ident. Ook dit ontwerp is van Bob Takes.

Ident
1999-2009
Logo
1999

2009 - 2010

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



In 2009 krijgt de VPRO een nieuwe ident voor aan het eind van het programma. De ontwerper is Johan van de Garde.

Ident
2009-2010
Logo
2009-2010

2010

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



Weer een nieuwe ident, wederom ontworpen door Johan van de Garde. De bekende tune van ELO wordt alleen nog gebruikt bij de ident die volgt na afloop van een VPRO-programma, de ident van voor een programma heeft een afwijkende tune.

Ident (voor)
2010
Logo
2010
Ident (na)
2010

2010-heden

Beschikbaar in archief[Beeld en Geluid]
TriviaTrivia



Op 24 augustus 2010 introduceert de VPRO een compleet nieuwe vormgeving. Hierbij nemen ze ook afscheid van het logo dat 28 jaar het beeldmerk van de omroep is geweest. Het nieuwe logo kent meer dan één miljard verschijningsvormen doordat het door kleurkeuzen, verlooptinten en stralingen getransformeerd kan worden. Ook heeft de VPRO een nieuwe payoff: Meer VPRO. De muziek blijft nagenoeg hetzelfde. Het logo, de vormgeving en payoff zijn ontworpen door Thonik.

Logo
2010-heden
Overgenomen van "https://wiki.beeldengeluid.nl/index.php?title=VPRO-televisievormgeving&oldid=168282"