Mart Smeets

Mart Smeets

Naam	Martinus Jan Smeets
Geboren	Arnhem, 11 januari 1947
Functies	sportjournalist, sportverslaggever, commentator, presentator
Bekend van	For the record, M2, Studio Sport, Studio Sportzomer, Avondetappe
Periode actief	1973 - 2016
Werkt samen met	Heinze Bakker,Martijn Lindenberg, Jean Nelissen, Bob Spaak, Henk Terlingen, Ria Visser, Maartje van Weegen
Trivia	Trivia
Gallery	Gallery
Externe info	Website Mart Smeets
Mart Smeets in de media Oeuvre van Mart Smeets

Sinds 1973 is Mart Smeets werkzaam voor Studio Sport. Vijfentwintig jaar is hij de anchorman op de zondagavond van het programma. Al vanaf het begin van zijn carrière is het kijkersvolk in twee kampen verdeeld in een oordeel over Smeets. Men mag hem niet en noemt hem arrogant, of men bewondert zijn ironische afstandelijkheid. Hij neemt, zoals hij zelf zegt, geen blad voor de mond, en dat maakt hem soms niet populair. Smeets verslaat vooral de grote evenementen als de Tour de France, de Olympische Spelen en grote schaatstoernooien. Hij schrijft columns en artikelen voor diverse kranten en tijdschriften en heeft meer dan veertig boeken op zijn naam staan.

Jeugd, opleiding en eerste werkervaring

Op zesjarige leeftijd verhuist Smeets van Arnhem naar Amsterdam. Zijn sportliefde wordt aangewakkerd door het Olympisch Stadion, waar hij vlakbij woont. Regelmatig bezoekt hij het stadion samen met zijn vader voor wielrennen en voetballen. Zelf beoefent Mart een veelheid aan sporten en, wellicht door zijn lengte van 1 meter 94, basketbal is daarvan favoriet. Smeets speelt zelfs in het nationaal team, maar valt in 1972 af van de selectie voor de voor-Olympische kwalificatiewedstrijden.

Na de HBS wil hij Nederlands studeren, maar in de roerige tijden van de jaren zestig komt het er niet van en belandt Smeets in de journalistiek. Hij schrijft voor het Haarlems Dagblad, vervolgens als freelancer voor De Tijd, de Haagse Post en de Volkskrant. Hij werkt ook voor Radio Noordzee en vervolgens voor AVRO-radio in Wekelijkse sportrevue van Dick van Rijn.

Carrière

Voor De Tijd wordt Smeets naar München gestuurd na de Palestijnse aanslagen op 5 september 1972. Daar ontmoet hij Bob Spaak van de NOS, en het klikt. Zo rolt hij binnen bij de radio en televisie. Bij de NOS komt hij in contact met Kees Buurman die Smeets op de Tour de France afstuurt.

Zijn eerste Tour de France is in 1973, voor de radio. De proloog is in Scheveningen en Smeets kent acht renners in het peloton van de honderdtachtig deelnemers. Zijn moeder heeft de namen van de renners op een blaadje getypt om hem te helpen. De Tour heeft Smeets sinds 1973 niet gemist. Naast het commentaar maakt hij het liefst reportages of mini-documentaires over de sporters en het fenomeen van de topsport. Vanaf 2005 maakt hij tijdens de Tour dagelijks een praatprogramma, Avondetappe, waarin in de buurt van finishplaats met gasten over hun fascinatie voor de wielersport of Tour de France gesproken wordt onder het genot van een glas wijn.

Voor Studio Sport is Smeets als verslaggever aanwezig tijdens de zomerspelen van München, Moskou, Seoul, Barcelona, Atlanta, Sydney, Athene en Peking en de Winterspelen van Lake Placid, Sarajevo, Calgary, Albertville, Lillehammer, Salt Lake City en Turijn. Niet alleen om wedstrijdverslag of interviews te doen, maar ook in de vorm van ontbijtprogramma’s of een praatprogramma laat op de avond.

In de loop van de jaren negentig is hij actief voor verschillende (praat)programma's, en niet altijd over sport. Zo maakt Smeets een uitstap met de presentatie van Pinkpop in 1992 en 1993, dat hij samen verzorgt met Jan Douwe Kroeske. De ‘oudere’ Smeets is een vreemde eend in de bijt van het muziekevenement. Van 1992 tot begin 2014 presenteert hij ook het muziekprogramma For the record op Radio 2. In 2000 doet hij met Maartje van Weegen de talkshow M2, maar dit programma moet na een seizoen al weer stoppen.

In de sportverslaggeving is Mart Smeets zijn hele carrière trouw aan de NOS, zoals hij zelf zegt in 1995 vanwege de prettige nestgeur en kameraadschap. Tegelijkertijd voelt hij de hete adem van jongere collega’s die graag op zijn plek zouden zitten. Het schrikt hem allerminst af. Mart Smeets noemt zichzelf een workaholic die graag zeven dagen per week werkt. Het is mede de oorzaak voor zijn scheiding begin jaren negentig. Naast dat hij het werk te leuk vindt, en volgens eigen zeggen niets anders kan, is de liefde voor sport zijn grote drijfveer. Smeets heeft een grote bibliotheek aan sportboeken.

Naast de presentatie op televisie, de vele reizen naar sportevenementen, de medewerking aan de radioprogramma’s Langs de lijn en NCRV zaterdag sport, schrijft hij columns (onder andere 35 jaar in Trouw) en boeken. In de loop der tijd heeft hij voor Rails, Nieuwe Revu, VARA TV magazine artikelen geschreven. Hij is eindredacteur van basketbalblad Play Off en Full Court Press en schrijft drie romans en tientallen boeken, met name over de wielersport.

Eigenzinnig

In de vele interviews die Smeets heeft gegeven in zijn carrière, komt steeds het dilemma van de goede sportverslaggeving ter sprake. Wat vertel je wel als journalist over dopinggebruik, of wat je ziet gebeuren op het veld of de tribune? Hoe ga je om met de commercialisering in de sport? Smeets is zelf door schade en schande wijs geworden. In 1984 kost een interview met Ischa Meijer hem zijn baan door uitspraken over Studio Sport. Na een paar maanden mag hij echter weer terugkomen. Ook beleeft hij benauwde momenten als hij door skinheads wordt vastgelopen en een andere keer letterlijk op zijn kop gepist wordt. De dopingsporter wordt door het publiek snel vergeven, maar de journalist die het ter sprake brengt ‘heeft het gedaan’ merkt Smeets later meermalen in zijn carrière. Zijn eigen stijl is bepalend voor hoe hij de sportverslaggeving uitvoert, en die verschilt van collega’s als Kees Jansma die tijdens het EK '88 één wordt met de voetbalploeg of het enthousiasme van Jack van Gelder tijdens voetbalwedstrijden. Om het vak goed uit te oefenen is Smeets' kennis van sport én televisie noodzakelijk. Die heeft hij zelf in de loop der jaren opgebouwd.

Hij leest bij voorkeur niet de teksten van de autocue, maar werkt uit zijn hoofd, wat ad rem reageren en improviseren mogelijk maakt. Op die manier steekt hij zijn vriend Boris van der Wiel, als deze in het ziekenhuis ligt, een hart onder de riem; de ene week meldt hij dat Van der Wiel de Singelloop van Zutphen heeft gewonnen, de week er op wordt hij tweede bij internationale wildwaterwedstrijden in Nieuw-Zeeland. De wedstrijden zijn nooit gehouden, maar geen enkele reactie van publiek of redactie.

Als publiek stelt Mart Smeets zich mevrouw Van Zetten uit Tiel voor. Zij wordt zelf als het ware een begrip wanneer hij dit in een interview vertelt. Smeets heeft voor taalverrijking gezorgd in begrippen als ‘met de billen samengeknepen’ voor een interessant sportmoment. ‘Met het bord op schoot’ is een term die Smeets al lange tijd gebruikt als referentie aan Studio Sport om 19.00 uur. De nationale trots benadrukt Smeets met een ironische ‘we’, het Nederlandse volk: ‘WE hebben het niet goed gedaan in deze Tour de France, want WE hebben geen enkele etappe weten te winnen.’ Bovendien is Smeets een meester in het stellen van retorische vragen en noemt hij een vraag waarop niet zozeer antwoord gegeven hoeft te worden vaak ‘de huiskamervraag’.

Toch is hij ook gedwongen zijn werk te relativeren. Smeets weet dat sportverslaggevers, onterecht in zijn ogen, niet al te serieus worden genomen. Wanneer hij aanschuift als presentator bij NOVA, wordt hem uitdrukkelijk gevraagd zijn mond te houden, ook als men vragen stelt of opmerkingen maakt. Desalniettemin is Smeets twee jaar betrokken bij het programma.

Smeets maakt geregeld zijn opwachting in De wereld draait door (VARA) om als kenner bepaalde sporters of sporten te duiden. In verband met zijn afscheid van de sportverslaggeving wijdt het programma op 8 juni 2016 een special aan hem: Van Apollohal tot Rio. Op 21 augustus 2016 is Smeets voor het laatst actief voor de NOS. Hij verslaat de basketbalfinale tussen de Verenigde Staten en Servië op de Olympische Spelen in Rio de Janeiro.

Prijzen en onderscheidingen

• Beeld en Geluid Award Oeuvre prijs 2008

---

,,