Gabri de Wagt

Gabri de Wagt

Naam	Gabri de Wagt
Geboren	Noordwolde, 18 maart 1921
Gestorven	Zeist, 2 oktober 2003
Functies	programmamaker, documentairemaker
Bekend van	Radio Herrijzend Nederland, De groene kalabas, Marimba, Boemerang
Periode actief	1946-2003
Werkt samen met	Bob Uschi, Tom Pauka, Willem van Beusekom
Trivia	ging officieel met pensioen in 1984
Media
Gabri de Wagt in de media Oeuvre Gabri de Wagt

Gabri de Wagt is vooral een voorbeeld van een bevlogen, veelzijdige en bewogen radiomaker. Hij stelt hoge eisen aan zichzelf, maar ook aan anderen. Zestig jaar lang geeft hij als geen ander inhoud en gezicht aan de Nederlandse radio. Volgens hem een medium dat zo gebruikt moet worden, dat je als luisteraar op je tenen moet lopen. Tussen de periode Radio Herrijzend Nederland en zijn meer persoonlijke documentaires voor de Humanistische Omroep produceert hij, in de meest letterlijke zin, honderden, zo niet meer dan duizend programma’s waarmee hij miljoenen luisteraars aan zich weet te binden.

Tijdens de oorlog werkzaam bij Philips in een administratieve functie in Eindhoven. Na de bevrijding van Zuid-Nederland vanaf 1944 bij Radio Herrijzend Nederland (schrijven van nieuwsbulletins) en Radio Nederland in Overgangstijd.

Omroeploopbaan

1946 – 1963 In 1946 trad de Wagt in dienst bij de VARA-radio als programmamaker; aanstelling door Ary van Nierop. De Wagt verwerft in de vroege jaren vijftig grote populariteit onder de jeugd - niet alleen onder de socialistische - met programma’s waarbij hij de jongeren zelf betrekt, zoals De Groene Kalebas en Om en nabij de twintig.

Instuiven zijn het, waarbij ministers, voetbalhelden en schrijvers door hem worden ondervraagd. Hij schrijft ook jeugdhoorspelseries, onder andere naar het door Annie M.G. Schmidt geschreven boek Abeltje. Tot circa 1955 maakt De Wagt gebruik van een reportagewagen; draagbare recorders zijn er nog niet. Pas met de komst van de Maihak en de Nagra verandert deze situatie.

Met tekenaar Bob Uschi en later met auteur Tom Pauka legt hij de basis voor de moderne Nederlandse radiodocumentaire. De veelal grensverleggende klankbeelden zoals ze toen nog heten, brengen sensatie teweeg. Er wordt over onderwerpen gesproken, die tot ver in de jaren zestig nog onbespreekbaar zijn: kwakzalverij, medische wetenschap, psychiatrie, echtscheiding, homoseksualiteit, zware misdaad. De Wagt stelt als een van de weinige programmamakers een gevarieerd militair programma samen. Hij trekt met Sergeant ze gooien met stenen langs legerplaatsen. De opzet van het programma bestaat uit cabaret, muziek en interviews met militairen.

De Wagt is in zijn carrière twee maal een jaar chef VARA actualiteitenradio van Dingen van de dag geweest. Zijn grootste roem in deze periode vergaart De Wagt met satirische magazines als Marimba over de actualiteit en de – wat hij vindt – vaak tendentieuze berichtgeving in de media. De programma’s met korte onderwerpen houden jarenlang stand en roepen soms heftige reacties op, vooral in de pers. De Wagt maakt voorts producties over onder andere poëzie en recht (gespeelde rechtzittingen in Zonder blinddoek) .

In 1964 wordt de Wagt televisieregisseur en maakt onder andere documentaires over onderwerpen als angst in Durven we bang te zijn?, de toekomstige maatschappij in De toekomst is al begonnen en de krijgsmacht Op commando: kerel worden. In deze periode maakt hij ook het satirische radioprogramma Rakelinks.

In 1969 wordt hij chefredacteur bij de VARA-gids. Naast zijn werk voor de gids maakt hij nog steeds radioprogramma’s. In 1973 wordt De Wagt belast met de de afdeling speciale projecten (radio en tv) bij de VARA. Een van zijn langlopende producties (‘73 – ‘79) is het kritische programma Boemerang over de media.

De Wagt valt niet te vatten onder een bepaalde stijl van radiomaken. Hij zoekt telkens weer naar nieuwe middelen om de thema’s die hij kiest, akoestisch vorm te geven. Programma’s over kibboetsen in Israël, de Zuid-Amerikaanse vrijheidsstrijd, onze eigen maatschappij en haar toekomst, over cabaret en klassieke muziek. Lange radioseries over de geschiedenis van het orkest The Ramblers of de geschiedenis van het Nederlandse voetbal. Verder ingetogen documentaires over de Tweede Wereldoorlog. In deze periode stelt De Wagt onder andere samen met Wim Ibo een dertiendelige serie over Wim Sonneveld samen, die de VARA-radio onder de titel Haal het doek maar op uitzendt. Vlak voor de pensionering van De Wagt maken Willem van Beusekom en Piet van den Ende Stem van onrust en verwondering, een terugblik op zijn radiowerk.

Na zijn pensionering in 1984 aansluitend actief als freelancer bij de RVU, NOS en de Humanistische Omroep.

Maar welk thema De Wagt in de loop der jaren ook kiest; het gaat altijd over mensen. Kwetsbare mensen, verdrukte mensen, weerloze mensen. Zij moeten in zijn optiek weerbaar, minder afhankelijk worden gemaakt. Radio is daarbij zijn medium; onrust en verwondering zijn drijfveren. “Radio is”, zegt hij in 1994, “het meest persoonlijke medium dat er is. Je kunt zo intiem met mensen praten dat ze er zelf gelukkiger van worden en dat maakt anderen weer opener, relativeert hun verdriet en geeft hen kansen.”

Prijzen en onderscheidingen

De Ere-Zilveren Reismicrofoon (1984).

Publicaties

“Wat doen we in Suriname?” (samen met Han Hansen), 1967.

“Mooi Holland? De woelige jaren van de Ramblers” (samen met Co de Kloet), 1981.

“Eerst de man, dan de bal”, 1984.

“Mijn zoon en ik” (1994).

“… En niet vergeten. Zeventig jaar VARA”, 1995.