Tom Pauka
| Naam | Tom Pauka |
| Geboren | Onbekend, 3 maart 1934 |
| Functies | Radiomaker |
| Bekend van | De Ombudsman |
| Periode actief | jaren 60 - jaren 70 |
| Werkt samen met | Gabri de Wagt, Wim de Jong, Steef de Groot, Theo Uittenbogaard |
Tom Pauka in de media Oeuvre van Tom Pauka | |
Als ik het over mocht doen, werd ik kleuterjuf (de Volkskrant 9 maart 2013)
VARA radio
De eerste journalistieke ervaring doet Pauka op als journalist voor Vrij Nederland en het toen hypermoderne blad Twen. In 1957 werkt hij mee aan het geruchtmakende VPRO-programma Dag Koninginnedag, een satirisch programma over een koninginnedagviering in 1943 in Birma. Het is bedacht door Jan Vrijman en Joes Odufré en doet veel stof opwaaien. Het programma met o.a. Wim Kan veroorzaakt de eerste Nederlandse televisierel. In 1961 gaat Pauka werken bij de VARA-radio. Samen met eerst Gabri de Wagt en later met Wim de Jong, Steef de Groot en leerling Theo Uittenbogaard maakt hij met name de documentaireafdeling beroemd. Zijn vernieuwende manier van werken uit zich onder andere in documentaires waarin hij als 'fly on the wall' een groot aantal verslagen maakt, zoals de neerslag van een maandenlang verblijf bij de Utrechtse politie. In 1967 krijgt hij voor zijn radiodocumentaires de Zilveren Reissmicrofoon.
Ombudsman
In 1966 introduceert Pauka het instituut De Ombudsman in Nederland. Hij haalt dit concept uit Zweden, in eerste instantie alleen voor de VARA-televisie. Marcel van Dam is de eerste in een lange rij van presentatoren van De ombudsman. Onder zijn leiding zou het programma uitgroeien tot een invloedrijke waakhond over falend overheidsbeleid en andere misstanden. Later wordt de ombudsman een landelijk instituut, ter controle van met name het handelen van de overheid.
Politiek
In 1973 verlaat Pauka de VARA. Hij begint dan als adviseur van PvdA-fractievoorzitter Ed van Thijn. Daarna is hij 'spindoctor' van Joop den Uyl en inspireert de linkervleugel van de PvdA, Nieuw Links. Hij zorgt voor een verjonging van de partij door ombudsman Marcel van Dam, VARA's perschef André van der Louw en vriend Arie van der Zwan de partij in te loodsen. Jarenlang blijft hij betrokken bij de PvdA, onder meer als adviseur van Wim Kok en Wouter Bos, over wie hij zegt dat hij 'intellectueel grandioos' was. (de Volkskrant 9 maart 2013)
Schrijver
Naast zijn werk als organisatieadviseur, begint hij in 1980 als literair auteur. Een aantal redelijk succesvolle romans volgen. In 2013, bijna 80 jaar oud, stopt hij met het adviseren van politici en schrijft over zijn actieve politieke periode het boek 'Het geluk van Links'. In een interview met de Volkskrant in 2013 wordt hem gevraagd wat hij zou worden als hij zijn leven over mocht doen, zijn antwoord: "Als ik het over mocht doen, werd ik kleuterjuf".
Publicaties
Een moeilijke eter en andere verhalen (1980).
Winnifred onttrekt zich aan het oog (1981).
Een ongewenst verlangen (1982).
De meidenziekte (1983).
Gedroomde kansen (1984).
Lente voor beginners (1985).
De Banaan wordt bespreekbaar (1988).
Banaan voor gevorderden (1990).
Het geluk van Links (2013).
