Frans Schupp

Frans Schupp in 1997

Naam	Frans Schupp
Geboren	, 1937
Functies	grafisch ontwerper
Bekend van	vormgeving van Toppop, KRO stationcalls en animaties
Periode actief	1963-1991
Werkt samen met	Rien van Wijk, Bob Rooyens
Frans Schupp in de media oeuvre Frans Schupp

Frans Schupp begint in oktober 1963 bij de grafische afdeling van de Nederlandse Televisie Stichting (NTS). Na een grafische opleiding aan de kunstacademie vertrekt Schupp vanuit het zuiden van het land naar Hilversum. Schupp begint in de jaren dat de televisie onvoorstelbaar hard groeit op de Emmastraat zit onder leiding van Ger van Essen en Peter Zwart. Televisievormgeving kent in die tijd nogal wat beperkingen: alles moet in zwart wit en alles werd met de hand gemaakt en gedrukt, met maar een beperkt aantal lettertypes. Veel tijd zijn de grafici ook kwijt met het NOS journaal, landkaarten, file nieuws, grafiekjes, alles wordt per tourbeurt in avonddiensten gemaakt.

Schupp's eerste opdracht is voor de dramaserie Memorandum van een dokter: een introductietitel en aftiteling, simpele kaarten en rollen met alleen typografie. Voor andere programma's, zoals Capriolen wordt het grafisch materiaal vaak geïllustreerd. Voor Capriolen en andere programma's maakt Schupp heel veel geïllustreerde titelrollen, helaas zijn die niet bewaard gebleven. Schupp gaat echter steeds minder illustreren en zich meer bezig houden met de typografische kant van het vak; het grafisch ontwerp.

Als ontwerper voor het popprogramma Toppop is zijn inbreng groot. Naast de programmaleader en vele titelkaarten die liedjes introduceren, ontwerpt hij samen met decorontwerper Jaap de Groote ook de decors. Dat bijvoorbeeld kan bestaan uit een wand met ronde uitsparingen waarachter cirkels met grafische patronen bewegen. Die ronde vormen en zwart-wit patronen komen ook weer terug in de leader en de titelkaarten, waardoor het programma een hele herkenbare en typisch pop-art uitstraling krijgt. Schupp claimt een prominente plaats voor het logo in het decor. Het gaat de makers er daarbij om de herkenbaarheid te vergroten. Een poging om Toppop ook als merk neer te zetten. Iets dat in die jaren nog relatief nieuw is in televisieland.

Werken voor Toppop betekent ook dat veel opnames nooit op tv te zien zijn. Er worden veel meer artiesten in de studio opgenomen dan er uiteindelijk op televisie te zien zijn. Van veel artiesten worden bovendien meerdere opnames gemaakt. Alleen de artiesten die het tot de hitparade halen, komen op tv maar voor alle opnames moet wel grafisch werk gemaakt worden. Dit is ook de reden dat er een groot ‘verborgen archief’ is waarvan het bestaan vergeten is en dat de AVRO op dit moment aan het ontsluiten is. Met de opkomst van kleurentelevisie wordt het ingewikkelder. Met chroma-key zijn de artiesten tegen een andere achtergrond te plaatsen, maar dat vergt wel veel passen en meten. Schupp maakt met behulp van de maquettemakers fantastische miniatuur decors, soms zelfs met bewegende onderdelen. Na een paar seizoenen bijna alleen maar voor Toppop gewerkt te hebben, is het wel genoeg geweest en nemen Hans van de Jagt en Dick van Stralen het over.

Na Toppop volgt een volgende grote opdracht; de KRO wil nieuwe animaties voor hun televisieavond. Schupp laat zich inspireren door het hekwerk op het St. Pietersplein en maakt een serie animaties met gekleurde ruitjes die precies op de maat van Joop Stokkermans' muziek bewegen. Schupp blijft tot 1988 de KRO huisstijl op televisie ontwerpen. De ruitjes komen telkens terug, maar wel bij elk pakket op een iets andere manier natuurlijk en altijd met het logo uit 1962. In 1988 mag Schupp eindelijk een nieuw logo ontwerpen voor de omroepvereniging, maar de kruisvorm moet behouden blijven. Schupp's logo blijft tot 1997 in gebruik.

De manier van werken is inmiddels veranderd. Ten tijde van Toppop doet de ontwerper alles zelf van idee tot uitvoering. In de loop van de jaren zeventig komen er assistenten en werktekenaars die een deel van het uitvoerende werk overnemen. Er komen stagiairs op de afdeling die voor frisse inbreng zorgen. De ontwerpers worden steeds meer art-directors en werken in teams. Een bijzondere opdracht waar Schupp veel van zijn persoonlijke smaak in kwijt kan, zijn een serie pauzefilmpjes voor de VARA die af en toe televisieavonden over kunst en cultuur verzorgt op de zondagavond op Nederland 2. De animaties worden cel voor cel uitgewerkt door Robin Noorda die begin jaren tachtig stage loopt op de NOS grafische afdeling. Midden jaren tachtig vervangt de computer het ouderwetse handmatige animeren. Schupp ontwerpt voor AVRO's boven m'n pet show leaders en bumpers met de combinatie van live-action opnames en computergrafiek. Ook de volgende samenwerking met regisseur Bob Rooyens voor Kinderen voor kinderen heeft die combinatie van technieken.