AM stereo

Onze Nederlandse radiozenders zenden uit in stereo, gescheiden kanalen links en rechts. De AM middengolfzenders zijn aan het verdwijnen. De geluidskwaliteit is minder dan die van de FM zenders. Dat is niet altijd zo geweest. In de vorige eeuw zijn veel proeven gedaan met stereo op de middengolf waar AM de standaardtechniek is. Vroege experimenten met stereo op de AM band (meest middengolf) werden gedaan met twee verschillende radiostations (soms allebei AM, of soms één AM en één FM) waarvan het ene station het linker kanaal en het andere het rechter kanaal uitzond. Dit systeem was niet erg praktisch omdat de luisteraar over twee aparte radio’s moest beschikken. Synchronisatie van het signaal was lastig, soms resulteerde dit in een soort “ping-pong” effect tussen de twee kanalen. De ontvangst van de twee zenders was ook niet altijd gelijk en het kwam ook voor dat de luisteraars twee niet bij elkaar passende ontvangers gebruikten, waardoor de geluidskwaliteit van links en rechts teveel verschilden. Na de eerste experimenten me twee zenders, werd een aantal systemen bedacht om een stereosignaal uit te zenden dat paste bij de standaard AM ontvangers.

In radiocommunicatie gebruikt men begrippen als draaggolf, bovenzijband en onderzijband. Een zijband is een band frequenties die hoger of lager zijn dan de frequentie van de draaggolf. Dit wordt veroorzaakt door de modulatie van de draaggolf. De zijbanden bevatten alle informatie van het gemoduleerde signaal maar niet de draaggolf zelf. Iedere vorm van modulatie produceert zijbanden aan de draaggolf. De amplitudemodulatie van een draaggolf levert in het algemeen twee identieke zijbanden op. De delen van het signaal boven de draaggolf vormen de bovenzijband (Upper Side Band) USB), en de delen onder de draaggolf vormen de onderzijband (Lower Side Band-LSB) In een conventionele AM uitzending zijn de draaggolf en de twee zijbanden aanwezig, Dubbel Zijbandmodulatie-AM genoemd (DSB-AM). In sommige vormen van AM kan de draaggolf worden weggefilterd, waardoor men spreekt van Dubbel Zijband met onderdrukte draaggolf (Double Side Band- Suppressed Carrier,(DSB-SC). In amateurkringen gebruikt men vaak Enkelzijbandmodulatie met onderdrukte draaggolf (Single Side Band, SSB). Wanneer de draaggolf in de zender is weggefilterd wordt deze in de ontvanger opgewekt en aan het ontvangen signaal toegevoegd. Door op de ene zijband het linkerkanaal te moduleren en het rechter kanaal op de andere zijband produceert de zender het stereosignaal. Omdat er in Europa veel AM zenders in de lucht zijn is de benodigde bandbreedte niet altijd beschikbaar. Hierdoor zal de stereokwaliteit zoals wij die nu op de FM gewend zijn, minder worden.

In de jaren 1980 zijn veel proeven gedaan met AM stereo. Het voordeel van het gebruik van de AM middengolfband is het grote bereik. (Zie propagatie). Er zijn in diverse delen van de wereld een flink aantal AM middengolfstations die uitzenden met gebruik van breedband full fidelity geluid. Bij gebruik van een geschikte breedband hifi AM stereo-ontvanger of tuner, en met gebruikmaking van een externe, afstembare loop-antenne binnenshuis, is het storingvrije high definition geluid nagenoeg niet te onderscheiden van vele hoog kwalitatieve FM stereo-uitzendingen. Horen is geloven!

Toch kleven er nadelen aan de AM. Die hebben te maken met de beschikbare ruimte in de ether. In Europa is AM-stereo nooit erg populair geworden. Het nadeel van het gebruik van AM-stereo in Europa was het grote aantal AM zenders waardoor de band erg vol was zodat de beschikbare bandbreedte zeer beperkt was. Men gaat daarom over op het gebruik van FM waar veel meer ruimte aanwezig is. Ook voor mono-uitzendingen worden nog maar weinig AM zenders gebruikt. De Nederlandse middengolfzenders hebben inmiddels het veld moeten ruimen voor de FM uitzendingen. Op een paar stations in Italië en Griekenland na worden geen stereo-uitzendingen meer gedaan in de AM band.