Toon Hermans
| Naam | Antoine Gerard Theodore Hermans |
| Geboren | Sittard, 17 september 1916 |
| Gestorven | Nieuwegein, 22 april 2000 |
| Functies | Cabaretier, Zanger |
| Bekend van | De bonte dinsdagavondtrein, Toons surprise, Gewoon Toon, Toon Hermans: One man show |
| Periode actief | 1958 - 2000 |
| Trivia | Wordt als één van de "Grote Drie van het Nederlandse cabaret" beschouwd, samen met Wim Kan en Wim Sonneveld |
| Gallery | Gallery |
Toon Hermans in de media Oeuvre van Toon Hermans | |
Toon Hermans wordt vaak in één adem genoemd met Wim Sonneveld en Wim Kan. Samen staan ze bekend als 'de grote die van het Nederlandse cabaret'. Toch is Hermans niet met deze twee cabaretiers te vergelijken. Eenvoudige humor waarbij geen kennis van actualiteiten nodig is, het gebruik van verschillende typetjes en lichtvoetige liedjes zijn kenmerkend voor de shows van Hermans.
Hermans wordt in Sittard geboren als de zoon van een bankier. Het is een welvarend gezin tot de bank waarvoor Hermans' vader werkt failliet gaat. Ze verhuizen naar een kleinere woning in de binnenstad van Sittard. Als Hermans twaalf jaar is overlijdt zij vader en verhuist het vaderloze gezin naar een kleinere huurwoning buiten het centrum.
Samen met vriendjes organiseert Hermans op jonge leeftijd circusvoorstellingen waarbij hij clown speelt. De kermis, het circus, processies en carnavalsoptochten zijn inspiratiebronnen voor zijn optredens. Al puberend is Hermans bezig met het bedenken van versjes en het maken van tekeningen. Naast zijn creatieve bezigheden levert hij met verschillende bijbaantjes een bijdrage aan het huishouden. Nadat hij de mulo heeft afgerond gaat hij aan de slag als etaleur en reclametekenaar.
Hermans bezegelt zijn lot wanneer hij als jongen een optreden van clown Johan Baziau ziet en beslist dat hij dat ook wil. In 1932 staat hij voor het eerst op de planken met een eigen revue. Tien jaar later gaat hij in het Leidschepleintheater aan de slag bij het ensemble van Carl Tobi. Er volgen de daarop volgende jaren verschillende shows, revues en samenwerkingen.
In 1947 verwerft Hermans landelijke bekendheid door zijn medewerking aan het radioprogramma De bonte dinsdagavondtrein. Tegelijkertijd, van 1946 tot 1952, speelt hij bij Theater Plezier van Floris Meslier. Van 1953 tot 1955 treedt hij met zijn eigen cabaret 275 keer op. In 1955 is Hermans de allereerste die een One man show in de Nederlandse theaters brengt. Naar een Amerikaans format staat hij alleen op het podium onder begeleiding van een orkestje. Deze shows zijn vanaf 1958 ook op de AVRO televisie (Toon Hermans: One man show) te bewonderen. Net zoals de shows trekken deze uitzendingen veel belangstelling.
In 1959 stort Hermans zich op het maken van een speelfilm genaamd Moutarde van Sonaansee. Hierbij is hij zowel regisseur en hoofdrolspeler als componist, scenarist en decorontwerper. De kritieken op de film zijn niet mis. In het Algemeen Handelsblad (23 oktober 1959) zegt Jan Blokker het "een slordig rijgsel" met "onbeholpen dialogen, liedjes die geen zin hebben op een filmdoek en rommelige decors" te vinden. Toch hebben zo'n 250.000 mensen de film in de bioscoop gezien.
De populariteit van Hermans groeit sterk door de jaren heen. Dit succes blijft niet binnen de Nederlandse grenzen. Hij treedt op in Duitsland en Oostenrijk en in 1965 vertrekt hij naar Amerika om een mogelijke serie voorstellingen op Broadway te bespreken. Hier wordt besloten dat hij eerst in Canada ervaring op gaat doen. Drie jaar later treedt hij op in Toronto. Op Braodway is hij uiteindelijk niet te zien geweest, volgens eigen zeggen ziet hij er tegenop zo lang van huis te zijn.
Het gaat Hermans echter niet altijd voor de wind. Zijn shows worden steeds meer bekritiseerd omdat hij in zijn conferences geen aandacht besteedt aan maatschappelijke situaties of actuele gebeurtenissen. Over zijn One man show die in 1970 in première gaat is dan ook niet iedereen enthousiast. Na een half jaar wordt de show beëindigd vanwege een acute infectieziekte. De volgende show, waarmee hij in 1972 op de planken staat wordt beter ontvangen. Bekend uit deze show is Hermans' conference over de armoedige Sinterklaasvieringen uit zijn jeugd en de auditie van goochelaar Charles Hartmann.
Hij staat de volgende jaren regelmatig in het theater tot hij in de jaren tachtig steeds vaker voorstellingen moet afzeggen in verband met stemproblemen. Op 67 jarige leeftijd, in 1984, kondigt Hermans aan dat de nieuwe One man show meteen ook de laatste is. Na twee succesvolle seizoenen met deze show op te hebben getreden gaat hij zich bezig houden met schrijven en schilderen. Toch kan hij het theater nog niet helemaal achter zich laten en komt hij in 1988 en 1992 met een nieuwe show op de planken. Deze laatste show moet hij na enkele maanden afbreken. Zijn vrouw en grote liefde, Rietje, overlijdt twee jaar eerder aan kanker. Verschillende liefdesliedjes uit de show grijpen Hermans zo aan dat hij huilend op het podium staat.
Zij laatste show is uiteindelijk in 1996 in de theaters te zien. Vanaf dan verschijnen er nog wel enkele boeken en cd's.
In 1998 wordt hij succesvol aan een hersentumor geopereerd. Twee jaar later overlijdt hij aan een hartaanval. Hij wordt bij zijn vrouw Rietje op de Algemene Begraafplaats in Sittard begraven. Zijn dood betekent echter niet dat hij uit het beeld verdwijnt. Er is nog steeds regelmatig archiefmateriaal van Hermans te zien in verschillende terugblikprogramma's en ook wordt er door verschillende cabaretiers waaronder Youp van 't Hek en Paul van Vliet liefdevol naar hem gerefereerd. In 2005 verschijnt er een documentaire over Hermans genaamd Toon Hermans: de kleuren van een clown.
Een andere nalatenschap zijn de verschillende Toon Hermans Huizen die Nederland telt. De stichting Toon Hermans Huis wordt, nadat zijn vrouw aan kanker overlijdt, door hem opgericht om kankerpatiënten en hun familie op te vangen.
