Toon Hermans
| Naam | Antoine Gerard Theodore Hermans |
| Geboren | Sittard, 17 december 1916 |
| Gestorven | Nieuwegein, 22 april 2000 |
| Functies | Cabaretier, Zanger |
| Bekend van | De bonte dinsdagavondtrein, Toons surprise, Gewoon Toon, Toon Hermans: One man show |
| Periode actief | 1947 - 2000 |
| Trivia | Wordt als één van de "Grote Drie van het Nederlandse cabaret" beschouwd, samen met Wim Kan en Wim Sonneveld |
| Gallery | Gallery |
| Externe info | Website Toon Hermans, Kanaal Toon Hermans buiten het toneel |
Toon Hermans in de media Oeuvre van Toon Hermans | |
De grootste van de grote drie
Jeugd
Hermans wordt in Sittard geboren als de zoon van een bankier. Het is een welvarend gezin tot de bank waarvoor Hermans' vader werkt failliet gaat. Ze verhuizen naar een kleinere woning in de binnenstad van Sittard. Als Hermans twaalf jaar is overlijdt zijn vader en verhuist het gezin noodgedwongen naar een kleinere huurwoning buiten het centrum.
Samen met vriendjes organiseert Hermans op jonge leeftijd circusvoorstellingen waarbij hij clown speelt. De kermis, het circus, processies en carnavalsoptochten zijn inspiratiebronnen voor zijn optredens. Al puberend is Hermans bezig met het bedenken van versjes en het maken van tekeningen. Nadat hij de mulo heeft afgerond gaat hij aan de slag als etaleur en reclametekenaar.
Buziau
Hermans' toekomst wordt mede bepaald wanneer hij als jongen een optreden van clown Johan Buziau ziet. Hij is zo onder de indruk, dat het een van zijn grote voorbeelden zal zijn. In 1935 staat hij voor het eerst op de planken met een eigen revue. Zeven jaar later gaat hij in het Leidschepleintheater aan de slag bij het ensemble van Carl Tobi. Er volgen de jaren daarop verschillende shows, revues en samenwerkingen.
In 1947 verwerft Hermans landelijke bekendheid door zijn medewerking aan het radioprogramma De bonte dinsdagavondtrein. Tegelijkertijd, van 1946 tot 1952, speelt hij bij Theater Plezier van Floris Meslier. Van 1953 tot 1955 treedt hij met zijn eigen cabaret 275 keer op.
One-man show
In 1955 introduceert Hermans de 'One man show', een in Nederland toen onbekende vorm van cabaret. Naar een Amerikaans format staat hij alleen op het podium onder begeleiding van een orkestje. Deze shows zijn ook gelijk op de AVRO televisie (Toon Hermans: One man show) te zien. Net zoals de shows trekken deze uitzendingen veel kijkers. De carrière van Hermans neemt een enorme vlucht.
Speelfilm
In 1959 stort Hermans zich op het maken van een speelfilm genaamd Moutarde van Sonaansee. Hermans' enige speelfilm krijgt in de pers de nodige kritiek. In het Algemeen Handelsblad (23 oktober 1959) schrijft Jan Blokker het "een slordig rijgsel" van "onbeholpen dialogen, liedjes die geen zin hebben op een filmdoek en rommelige decors" te vinden. Toch trekt de film zo'n 250.000 mensen naar de bioscoop. Moutarde van Sonaansee mag cinematografisch amateuristisch zijn - zoals Hermans later ook toegaeeft - de film bood wel een staalkaart van Hermans' talenten als komiek en performer. Behalve voor de regie en de hoofdrol tekende Hermans ook voor het scenario, de decors en voor de muziek (met Dolf van der Linden). Moutarde van Sonaansee is tevens het speelfilmdebuut van actrice Nelly Frijda, de latere Ma Flodder. Het zou overigens wel de enige speelfilm blijven die Hermans maakt.
Populariteit
De populariteit van Hermans groeit sterk door de jaren heen. In zijn carrière staat hij 615 avonden in een vol Carré. Ook verlegt hij zijn grenzen. Hij treedt op in Duitsland en Oostenrijk en in 1965 vertrekt hij naar Amerika om een mogelijke serie voorstellingen op Broadway te bespreken. Hij besluit het eerst in Canada te proberen, hij treedt een aantal keren in Toronto op. Op Broadway is hij uiteindelijk niet te zien geweest, volgens eigen zeggen ziet hij er tegenop zo lang van huis te zijn.
Kritiek en depressie
In de jaren 70 waarin maatschappijkritiek en politiek bewustzijn volop aanwezig zijn, worden de shows van Hermans nogal eens bekritiseerd, het geëngageerde cabaret komt op. Over zijn One man show die in 1970 in première gaat is dan ook niet iedereen enthousiast. In het voorjaar van 1971 wordt het Hermans, na tien weken Luxor, te veel. Zestien dagen houdt hij rust voordat hij weer op het podium verschijnt. Dit houdt hij acht weken vol maar daarna volgt een vier maanden durende depressie. Hij is een tijd lang niet in het theater te zien tot 1974. In een nieuwe show met legendarische conferences over de armoedige Sinterklaasvieringen (Snieklaas) uit zijn jeugd en de auditie van goochelaar Charles Hartmann is hij weer helemaal terug.
Jaren 80
Tot in de jaren tachtig staat hij regelmatig in het theater, totdat hij steeds vaker voorstellingen moet afzeggen in verband met stemproblemen. Op 67-jarige leeftijd, in 1984, kondigt Hermans aan dat de nieuwe One man show meteen ook de laatste is. Na twee succesvolle seizoenen met deze show op te hebben getreden gaat hij zich bezig houden met schrijven en schilderen. Toch kan hij het theater nog niet helemaal achter zich laten. Hij komt in 1988 en 1992 met een nieuwe show op de planken. Deze laatste show moet hij na enkele maanden afbreken. Zijn vrouw en grote liefde, Rietje, overlijdt twee jaar eerder aan kanker. Verschillende liefdesliedjes uit de show grijpen Hermans zo aan dat hij af en toe huilend op het podium staat. Sommigen verwijten hem dat hij te lang is doorgegaan. Zijn laatste show is uiteindelijk in 1996 in de theaters te zien.
Laatste jaren
In 1998 wordt Hermans met succes aan een hersentumor geopereerd. Twee jaar later overlijdt hij aan een hartstilstand. Hij wordt bij zijn vrouw Rietje op de Algemene Begraafplaats in Sittard begraven. Zijn dood betekent echter niet dat hij uit het beeld verdwijnt. Er is nog steeds regelmatig archiefmateriaal van Hermans te zien in diverse (terugblik)programma's en ook wordt er door verschillende cabaretiers waaronder Youp van 't Hek en Freek de Jonge liefdevol en met respect aan hem gerefereerd. Zijn populariteit wordt in 2004 nogmaals bevestigd in het programma De grootste Nederlander. Er wordt door het Nederlandse publiek zo vaak op Hermans gestemd dat hij op de 22ste plaats eindigt in de lijst met de grootste Nederlanders aller tijden. Toon Hermans wordt vaak in één adem genoemd met Wim Sonneveld en Wim Kan. Samen staan ze lang bekend als 'de grote drie van het Nederlandse cabaret'. Toch is Hermans niet met deze twee cabaretiers te vergelijken. Zijn speciale humor, zijn gevoel voor romantiek, zijn tijdloze acts onderscheiden hem van de rest. Hermans is een meester in het langdurig uitweiden over iets futiels. Zijn werk blinkt uit in lichtvoetigheid, iets dat bij andere cabaretiers vaak oppervlakkigheid tot gevolg heeft, is bij Hermans juist het geniale. Het oeuvre van Hermans leeft tot aan de dag van vandaag voort in de herinnering van velen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het werk van Wim kan dat bijna geheel vergeten is.
(Bronnen: -Henk van Gelder - Biografisch Woordenboek van NederlandBiografie Officiële website)
Discografie
1968 t/m 1978 - Toon Hermans One Man Shows (deel 1)
1968 t/m 1978 - Toon Hermans One Man Shows (deel 2)
1988-1991 - Toon 25 jaar in Carré
1991 - Toon 75 jaar deel 1
1991 - Toon 75 Theater Pittoreske Mecaniek
1992 - Toon deel 2
1993 - One Man Show Ik heb je lief
1993 - Vicki Brown
1996 - Ik zing van het leven (studio)
1996 - Jam
1997 - Toon Hermans One Man Show
1998 - Toon Hermans Compilatie (2CD)
2000 - Als de liefde
2003 - Toon. Het verzameld werk (20 CD-box)
2006 - De juiste Toon, het complete overzicht
2007 - Kolderliedjes (Boekje, CD en bladmuziek)
2010 - Toon Hermans | Herinneringen aan (3 CD-box)
2010 - Toon Hermans | Herinneringen aan (4 CD-longbox met geïllustreerd boek)
Bibliografie
1986 - Gebedenboekje
1986 - Verhalen uit mijn leven
1987 - Clownerietjes
1987 - Alles is heimwee
1987 - Vandaag is de dag
1987 - Zet je hart uit je hoofd
1987 - Overdrijvende wolkenvelden
1988 - Verhalen uit mijn leven
1988 - Verzamelde versjes
1988 - Waar ben je?
1988 - Een mooie dag
1989 - Ontbijten met jou
1989 - Op blote voeten lopen
1989 - Scheurkalender
1989 - Dan heb je geluk
1989 - Boekje van Geluk
1990 - Boekje van Liefde
1990 - Wie is jong, wie is oud
1990 - Elke dag een treetje
1991 - 75 Woorden
1991 - Vierentwintig rozen
1992 - Met hart en ziel (gebedenboekje)
1992 - Verhalen uit mijn leven
1993 - Ringele Ringele Roze
1993 - Liggen in het gras (grote letterdruk)
1993 - Prayer Bundle (gebedenboek engels)
1993 - Het water is heerlijk
1994 - Zo waait de wind
1995 - Een boom opzetten
1995 - Schilderijenboek
1996 - 80 gedachten
1997 - De danstent in de wei
1997 - Met hart en ziel (gebedenboekje)
1998 - Wijsheid en andere versjes
1998 - Gewoon God (Toon Hermans/Mieke Moosmuller)
1998 - Verhalen uit mijn leven
2000 - Ontbijten met jou
2000 - Gebedenboek (compilatie)
2000 - Jezus is jarig
2001 - Levensboek
2001 - Levenskunstenaar
2001 - Op blote voeten lopen
2001 - Tussen Mei en September
2001 - Fluiten naar de overkant
2001 - Van ganser harte
2002 - Groot Versjesboek
2005 - Toon over Toon (Toon Hermans/Lisa Wade)
2006 - Mariablauw, boerderijenwit, klaproosrood
2006 - Van de schaduw en het licht
