Decibel

De decibel, afgekort dB, is een logaritmische eenheid waarmee de verhouding in sterkte wordt aangegeven van geluid of elektrische vermogens. De naam is ontleend aan Alexander Graham Bell, een Amerikaanse onderzoeker die veel werk heeft gedaan op het gebied van de ontwikkeling van radio en grammofoon. De schaal loopt van 0 dB omhoog en kan 140 dB bereiken bij zeer hard geluid. Iedere toename van 10 dB betekent dat de geluidsdruk toeneemt met een factor tien. 20 dB betekent toename met factor 10kwadraat, dus honderd keer, 30 dB is duizend keer sterker.

Ook in kabels die signalen doorgeven wordt met dB gerekend. Zo kan door de weerstand van een kabel deze per meter een bepaalde verzwakking van het signaal veroorzaken. Dan wordt het toegevoerde signaal per lengte bijvoorbeeld een dB zwakker. Zo kan met een bepaalde lengte van de kabel berekend worden hoeveel het signaal in de kabel zwakker wordt. Het rendement van een antenne wordt ook opgegeven in dBd ten opzichte van een halve golf dipool. Antennes die meer signaal naar de ontvanger sturen of uitzenden hebben bijvoorbeeld een rendement van 4,5 dBd. De ‘d’ staat voor dipool. Dat betekent dat hoe hoger het getal is hoe effectiever de antenne is. Bij kanaalscheiding wil men minimaal een waarde van 40 dB bereiken. Dat betekent dat het signaal in de ene kabel geen of minimaal invloed heeft op de andere kabel. Bij stereo mag links dus geen effect hebben op het rechterkanaal. Daar wordt bij de opbouw van de radio en versterker rekening mee gehouden.

Bij geluidssterkte geldt dat bij een verdubbeling van het geluidsniveau de waarde met 3 dB stijgt. We moeten oppassen dat ons oor niet wordt blootgesteld aan een te hoge geluidsdruk om beschadiging te voorkomen. Een geluidsdruk van enkele dB’s is onhoorbaar. Ritselende blaadjes hebben een geluidsdruk van een paar dB. In een auto die rijdt is de waarde tussen de 60 voor stille auto’s tot wel 80 bij rumoerige auto’s.

oppassen

Langdurige blootstelling aan 80 dBa (a=audio) is schadelijk. Veel jongeren die hun MP3 speler te hard zetten of in de disco komen, stellen hun oren bloot aan te sterk geluid. Vroeg optredende doofheid is het gevolg. Een straalvliegtuig geeft op korte afstand een geluidssterkte van 140 dB. Boven 110 dB kan het oor beschadigd raken. Een harde knal van vuurwerk bereikt al snel die waarde waarbij de zogenaamde pijngrens kan worden overschreden. Het is derhalve raadzaam om het gehoor te beschermen door oordopjes te dragen in een rumoerige omgeving en de radio niet te hard te zetten maar een aangenaam luisterklimaat te scheppen dat niet schadelijk is voor de oren. Het bespaart u een voortijdige gang naar de audicien.