Theo van Gogh
| Naam | Theodoor van Gogh |
| Geboren | Wassenaar, 23 juli 1957 |
| Gestorven | Amsterdam, 2 november 2004 |
| Functies | filmmaker, interviewer, programmamaker |
| Bekend van | Een prettig gesprek, De tafel van Pam, De hunkering, Blind date, Najib & Julia, Submission part one, Interview (film), 0605 |
| Periode actief | 1981-2004 |
| Werkt samen met | Thom Hofman, Boudewijn Büch, Frederique Spigt, Theodor Holman, Gijs van de Westelaken, Katja Schuurman |
| Externe info | [1] |
Theo van Gogh in de media Oeuvre Theo van Gogh | |
De creatieve Theo van Gogh vindt het leven snel saai en dat laat hij merken ook. Zijn verbale talent en uitgesproken mening maken hem daardoor een graag geziene gast in televisieprogramma’s. Hij houdt van provoceren, van politiek en moreel incorrect gedrag waarbij hij sommige mensen tegen zich in het harnas jaagt, maar vaak genoeg ook een confronterende spiegel voorhoudt. Hij is een uitgesproken vrijdenker, wars van dogmatiek. Zijn scherpe pen zorgt ervoor dat hij meerdere malen ontslagen wordt, met langlopende vetes te maken krijgt of wordt aangeklaagd door zijn slachtoffers.
Terwijl zijn vijanden hem haten en hem bijnamen geven als ‘het beest’ en ‘eeuwige antisemiet’ lopen zijn acteurs met hem weg.Op de filmset is de regisseur Theo van Gogh een warme persoonlijkheid die een prettige sfeer schept waarin zijn cast zich thuis voelt. Doordat de erven Van Gogh een groot deel van het werk van de vermaarde schilder hebben afgestaan en daardoor miljarden aan inkomen zijn misgelopen, beschikt de regisseur niet over grote reserves. Hij financiert zijn films door op te treden in televisieprogramma’s en door leningen af te sluiten.
Hij is een liefhebber van voetbal en wielrennen. In 2004 loopt de corpulente Theo mee in de Nijmeegse Vierdaagse, na een weddenschap met disc-jockey Giel Beelen. Als tegenprestatie draait de 3FM-dj elke dag dat de regisseur meewandelt de titelsong van zijn dan nieuwste film Cool.
Theo komt uit een nest met een bekende naam; de schilder Vincent van Gogh is een achteroom. Zijn vader werkt voor de BVD en hij heeft twee zussen. Van huis uit krijgt hij ‘een grote vrees voor totalitaire ideologieën’ mee, zoals hij het zelf noemt. Theo van Gogh voetbalt in een jeugdteam, maar moet stoppen vanwege twee kapotte meniscussen. Zijn liefde voor voetbal blijft en hij presenteert later ook verschillende sportprogramma’s. Hij meldt zich aan voor de filmacademie in Amsterdam, maar wordt niet toegelaten en schrijft zich in voor de studie rechten. Ondertussen leert hij het filmvak in de praktijk, samen met zijn vriend Thom Hoffman.
Theo publiceert voor het eerst begin jaren ’80 in het tijdschrift Moviola. In 1981 breekt hij zijn studie af voor het maken van zijn filmdebuut Luger, een inktzwarte thriller. In totaal maakt Theo vijftien speelfilms. Hij is kort getrouwd met Heleen Hartmans de moeder van zijn zoon, Lieuwe. Zij verlaat hem tijdens de opnamen van Vals Licht, voor de hoofdrolspeler van de film. Theo heeft sinds 2001 een eigen website: De Tevreden Roker en maakt ook een lp met de titel Een verdeeld genoegen.
Op 2 november 2004 wordt Theo op 47-jarige leeftijd op brute wijze op klaarlichte dag vermoord in zijn woonplaats Amsterdam. De media blikken in specials terug op zijn leven en werk. Zo besteden op de televisie onder andere programma's als Nieuwslicht van de VARA, Movie Special van MTV en Koefnoen van de AVRO aandacht aan zijn tragische dood. Ook op de radio is er aandacht met WatNou van de NMO en RVU’s radiodocumentaire. Rouwende Amsterdammers leggen brieven, bloemen, foto’s, tekeningen, kaarsen e.d. bij zijn woonhuis in de Watergraafsmeer en de plek waar Theo vermoord is.
De weerzinwekkende straatmoord op de eigenzinnige cineast/programmamaker is de aanzet tot een levendige discussie over het recht op vrije meningsuiting. Een dag later wordt Theo op de Dam door circa 20.000 mensen herdacht. De aanwezigen uiten hun ongenoegen door een oorverdovend lawaai. Meegebrachte pannen, deksels, toeters e.d. zorgen voor een kakofonie van geluid. Als gevolg van de moordaanslag, ziet VVD-kamerlid Ayaan Hirsi Ali, met wie Theo de spraakmakende film Submission 1 had gemaakt, zich genoodzaakt op enige weken op een geheime plaats onder te duiken. In de Tweede Kamer worden vragen gesteld over de rol van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Het praatprogramma Een prettig gesprek is waarschijnlijk zijn meest bekende televisieprogramma. Hierin praat Theo wekelijks met een bekend persoon. Kenmerkend voor de tv-serie zijn het sobere decor, de kettingrokende gastheer en de cactus die de gast na afloop cadeau krijgt. In negen jaar tijd worden driehonderd en vijftien gesprekken opgenomen. De serie wordt voor het eerst uitgezonden op de Amsterdamse zenders Salto en AT-5. Daarna wordt hij aangekocht door SBS6.
Theo maakt veel eigenzinnige programma’s voor de televisie zoals de zesentwintigdelige cynische datingshow De Hunkering dat wordt uitgezonden op YORIN. Zijn kandidaten moeten in deze parodie allerlei opdrachten vervullen om in aanmerking te komen voor een intieme nacht in een caravan met een van de twee beschikbare vrijgezellen. Het geruchtmakende programma roept uiteenlopende reacties op, variërend van ‘prachtig’ tot ‘walgelijk’.
Naast interviewer en veelgevraagde gast in televisieprogramma’s regisseert Theo verschillende televisieproducties waaronder de succesvolle dramaserie Najib & Julia van de VARA. De zesdelige dramaserie vertelt het verhaal van de fatale interculturele liefde tussen een hockeymeisje en een Marokkaanse pizzakoerier. De serie wint een Gouden Kalf in de categorie Beste tv-drama Lang.
In september 2002 volgt Theo Pim Fortuyn op als vaste columnist bij de RTL 5 talkshow Business Class van Harry Mens. Vanaf het eerste begin is er tumult omtrent zijn optreden en uitlatingen. Allereerst zijn opmerking, dat voormalig LPF-voorman Herben steekpenningen zou hebben aangenomen. Dit bericht moet hij rectificeren. Kort daarop uit hij beledigingen in zijn intercolumn. De maat is vol en RTL 5 programmaleider Jaap Hofman ontslaat Theo op staande voet. De regie van het 12-delige discussieprogramma Krachtstoorm van de AVRO is de laatste televisieproductie waaraan Theo heeft meegewerkt voor de moord.
Prijzen en onderscheidingen
Honourable mention op Nederlands Film Festival voor Luger (1981).
nominatie International Fantasy Film Award voor Terug naar Oegstgeest (1989).
Juryprijs van de Nederlandse Filmkritiek voor 06 (1994).
De Nederlandse anti-rookbeweging nomineert de kettingrokende presentator voor de Aso van het jaar prijs (1996).
Gouden Kalf voor Blind Date in de categorie Beste Regie (1996).
Nominatie Gouden Kalf voor Beste Speelfilm Blind Date, (1996).
Gouden Kalf voor In het belang van de staat in de categorie Beste TV Drama (1997).
Certificate of Merit voor In het belang van de staat op het San Francisco International Film Festival (1999).
Gouden Kalf voor Najib & Julia in de categorie Beste TV Drama Lang (2003).
Publicaties
Recreatie (1985).
De Weldoener (1988).
Mijn favoriete graftak (en ander onheil) (1989).
Engel (1990).
Er gebeurt nooit iets (1993).
De Gezonde Roker (2000).
De laatste 18 (2002).
Sla ik mijn vrouw wel hard genoeg? (2002).
Kort geluk (2002).
Allah weet het beter (2003).
De tranen van Mabel, samen met Tomas Ross (2004) .
