Amanda Spoel
| Naam | Amanda Alice Irene Spoel |
| Geboren | Den Helder, 22 juni 1952 |
| Functies | Presentator, Verslaggever, Regisseur |
| Bekend van | Service Salon, Alle dieren tellen mee, Netwerk (actualiteitenprogramma), 2 Vandaag |
| Periode actief | 1985 - 2012 |
| Werkt samen met | Catherine Keyl, Tineke de Groot |
| Gallery | Gallery |
Amanda Spoel in de media Oeuvre van Amanda Spoel | |
Voor het grote publiek is Amanda Spoel ‘die donkere presentatrice van Service Salon’. Voor Spoel zelf is het presenteren van het eerste middagmagazine op de Nederlandse televisie zeker een mooie kans geweest. Haar werk als verslaggever en regisseur vindt ze echter veel belangrijker. Met haar integer gemaakte reportages voor ondermeer Eén Vandaag hoopt ze mensen te raken of in ieder geval hun ogen te openen.
Jeugd en opleiding
Amanda Spoel is de dochter van een Nederlandse vader en een Indische moeder. Samen met haar ouders en twee broers brengt ze een redelijk comfortabele jeugd door in Den Helder en Zoeterwoude-Rijndijk, vlakbij Leiden. Op aandringen van haar ouders leert ze de accordeon spelen. Met enig succes speelt ze in een accordeonorkest en een sextet. Een opleiding tot accordeonlerares, weg van huis in het Duitse Zwarte Woud, lokt. Toch ziet ze het niet zitten om hier haar werk van te maken. Ze wil naar de School voor Journalistiek in Utrecht. Deze is echter in de jaren zestig sterk links georiënteerd en op haar vaders werk bij de marine en defensie worden linkse connecties niet in dank afgenomen. Ze kiest tenslotte voor de Sportacademie, maar na ruim twee jaar moet ze de opleiding staken wegens blessures. Na een receptionistenopleiding bij Schoevers belandt ze halverwege de jaren zeventig in Dronten. Daar komt ze in aanraking met de lokale televisie, een vrijwilligersomroep, waar ze aan de slag gaat als presentator, redacteur en verslaggever. Het wakkert haar belangstelling voor de School voor Journalistiek opnieuw aan en op haar zevenentwintigste besluit ze alsnog die opleiding te volgen. Gesteund door haar echtgenoot stopt ze met haar werk om naar school te gaan. De opleiding voldoet niet aan haar verwachtingen, maar ze wil geen gezichtsverlies leiden en maakt het af. Het is haar vooral te doen om het schrijven, maar ze wil van veel zaken op de hoogte zijn. Daarom besluit ze niet alleen stage te lopen bij een krant maar ook bij de KRO-radio, waar ze aan het programma Echo meewerkt. Hier ontstaat haar affiniteit met actualiteiten. Naast haar studie werkt ze bij de radio als freelancer. Al tijdens haar stage wordt ze gevraagd om presentaties te doen. Haar ambities liggen niet zozeer bij het presenteren, maar omdat ze het als een cadeautje ziet dat ze niet kan afslaan, zegt ze toe. Onder begeleiding van eindredacteur Bert Bakker slaat ze zich er doorheen.
Eerste stappen in Hilversum
Op basis van haar radiowerk wordt ze in 1984 door Veronica benaderd voor 1990¸ een televisieprogramma over maatschappelijk thema’s. Eindredacteur Ton Planken laat haar regelmatig de presentatie opnieuw doen om haar woorden meer kracht bij te zetten. Het liefst kijkt ze de opnames terug, maar tijd kost geld en ze durft er niet om te vragen. Pas als de serie wordt uitgezonden ziet ze het resultaat. Ze schrikt ervan.
Al gauw mag ze zich revancheren. De AVRO toont interesse en per 1 oktober 1984 wordt ze aangenomen voor de presentatie van Televizier Magazine. Het bekende actualiteitenprogramma wordt lichter van aanpak en verhuist naar een vroeger tijdstip. Samen met Ruud Hendriks verzorgt ze een jaar de presentatie. Tegelijkertijd neemt ze het krantenoverzicht voor haar rekening in het nieuwe praatprogramma van Karel van de Graaf. Tevens is ze op de radio te horen met AVRO Magazine, iedere zondag om elf uur. Wanneer Televizier Magazine in 1985 teruggaat naar het latere tijdstip en de oude aanpak, verruilt Spoel het presenteren voor de verslaggeving, iets wat ze veel liever doet.
Service Salon
Niet alleen Televizier Magazine verandert van aanpak, maar ook het middagmagazine Service Salon met Edwin Rutten. De AVRO wil het programma journalistieker zien en kiest ervoor om Catherine Keyl en Amanda Spoel als presentatoren aan het programma te verbinden. Na lang aarzelen besluit Spoel in te gaan op deze uitzonderlijke kans. Samen met Catherine staat ze aan de wieg van het eerste middagmagazine op televisie met uiteenlopende informatie, voor het gezin en met nadruk op de vrouw. De grote karakterverschillen tussen de presentatrices zorgt voor de nodige spanning, maar trekt ook meer kijkers. Het programma wordt zelfs zo goed bekeken dat de zendtijd en de frequentie al gauw wordt uitgebreid. Dit heeft tot gevolg dat de redactie wordt uitgebreid om research te doen en de presentatoren te ondersteunen bij het voorbereiden van de uitzendingen, die veelal live worden uitgezonden. Spoel leest zich altijd volledig in in ieder onderwerp. Volledig op de hoogte zijn van ieder detail ziet ze als een verplichting naar haar gasten en het programma. Het maakt ook dat ze makkelijk kan improviseren. Live presenteren met de vrijheid om te improviseren, daar voelt ze zich het beste bij.
In 1989 vertrekt Catherine Keyl en wordt het presentatieteam uitgebreid met Tineke de Groot en Simone Wiegel. Het programma levert de presentatoren veel bijzondere ervaringen op, zoals het ronselen op het plein in Groningen van kandidaten voor een metamorfose in de studio, of de eerste live keizersnede op televisie. Die uitzending trekt rond de anderhalf miljoen kijkers, een ongekend aantal voor middagtelevisie. Regelmatig worden bijzondere activiteiten georganiseerd in de eigen studio in het oude AVRO-gebouw en de aangrenzende tuin. Een en ander verandert in 1992 wanneer de KRO en de NCRV in het kader van samenwerking op Nederland 1 worden toegevoegd aan de redactie- en presentatieteams. Het karakter van het programma raakt versnipperd en de presentatoren hebben onderling weinig contact. Uiteindelijk wordt het programma voorbijgestreefd door concurrenten als de 5 uur show.
Verslaggever en regisseur
Na het stoppen van Service Salon in 1993 biedt de AVRO Spoel aan een programma rond zichzelf te ontwikkelen. Ze heeft lang getwijfeld of ze hier op in moet gaan. Hoewel ze geniet van de adrenaline van het live presenteren, ze heeft het nooit geambieerd. De aandacht in de pers tijdens Service Salon heeft ze redelijk in de hand gehouden en toch geaccepteerd wegens de aard van het programma. Toch is het nooit haar bedoeling geweest om een publieke figuur te worden. Ze wil zich bezighouden met de journalistiek en de verhalen van mensen in beeld brengen. De rol van presentator vindt ze daarin te beperkt. Het aanbod van de AVRO slaat ze uiteindelijk af. Als verslaggever gaat ze aan de slag bij Televizier en Netwerk. In haar Netwerk-reportage De moeders van Alanya besteedt ze aandacht aan het proces tegen vier Turkse jongens die drie Nederlandse meisjes hebben gemolesteerd en in een ravijn hebben gegooid, waarbij een meisje de dood heeft gevonden. Spoel brengt de moeder van de dader en de moeder van het slachtoffer bij elkaar, een spannende ontmoeting. De reportage krijgt een eervolle vermelding op het Festival de Television de Monte Carlo in 1997. Met name onderwerpen over de onderdrukte situaties van mensen in de wereld gaan haar aan het hart. In 2000 slaagt ze erin om samen met haar cameraman voor Netwerk een indringend verslag vanuit Iran te maken over de parlementsverkiezingen.
Ze tekent in 2002 voor de regie van de reeks Hoge bomen. Sinds 2005 is ze verslaggever bij Twee Vandaag (het huidige Eén Vandaag). Haar specialiteit en interesse liggen in de persoonlijke achtergrondverhalen bij het nieuws. Ze maakt in de loop der jaren een mooie reeks portretten van mensen in verschillende landen die ons deelachtig maken van hun leven. Spoel vindt dat de journalistiek mensen teveel ‘gebruikt’. Na opnames en uitzending hebben journalisten wat ze willen en laten ze de mensen over aan hun lot. Spoel wint een interne wedstrijd bij de AVRO en krijgt daardoor in 2009 van de omroep de kans om vier mensen opnieuw te bezoeken en ze nieuwe vragen te stellen. Hierbij stelt ze ook haar eigen rol als journalist aan de orde. Ze noemt haar project De Droom. Deze bijzondere ervaring valt toevallig samen met haar vijfentwintigste jaar bij de AVRO. Een mooier jubileumcadeau kan ze zich niet wensen.
Verder
Als tegenhanger van haar drukke journalistieke werk maakt ze sinds 2006 sieraden van glas. Gaandeweg wordt deze creatieve uitlaatklep belangrijker voor haar en verkoopt ze haar creaties via haar eigen website. Als televisiemaker blijft ze tot de zomer van 2012 actief waarna ze zich volledig toelegt op haar glascreaties.
