Pauzeteken

Vanaf het begin van het radiotijdperk zenden veel omroepzenders enkele minuten voor het begin van een uitzending een herkenningsteken uit. Dit maakt het de luisteraar mogelijk de zender op te zoeken en de radio goed op de zender af te stemmen.

muzikale vlag

In Nederland begint de PHOHI, die uitzendingen naar Nederlands Indië verzorgt vanuit Huizen (NH), met "In Holland staat een huis". Vanaf midden jaren zeventig, wanneer de dagelijkse uitzendingen van Hilversum 1 tot en met Hilversum 5 lopen van 07.00 uur tot middernacht, worden de uitzendingen voorafgegaan door de eerste maten van het Wilhelmus. Ook de aparte omroepen hebben soms hun eigen tune: de VARA begint met het kraaien van de haan en het strijdlied "Morgenrood" gezongen door "De Stem des Volks". Veel vakantiegangers die een radio meenemen met korte golfbereik kennen de begintune van Radio Nederland Wereldomroep: "Merck toch hoe sterck", gespeeld op het carillon van het Hilversumse raadhuis.
Veel oudere Nederlanders kennen nog de begintune van Radio Oranje tijdens de Tweede Wereldoorlog. Met een pauk wordt het morseteken voor de letter V geslagen, drie punten en een streep, boem boem boem boemmmm, gevolgd door het geuzenlied "In naam van Oranje doe open die poort" aan het begin van het programma.

op jacht in de ether

Wie graag kortegolfuitzendingen van buitenlandse zenders beluistert kan zijn hart ophalen aan de begintunes. Ieder land heeft haar eigen lied. Voice of America met "Yankee Doodle", Radio Australia met "Walzing Mathilda", BBC World Service met de klokken in de Big Ben in Londen. Als men dan een luisterrapport opstuurt kan het zijn dat een mooie kaart wordt teruggestuurd. De etherjagers zijn er dol op. Omdat stilte op de radio bijna een doodszonde is wordt wanneer er geen geluid wordt uitgezonden overgegaan op het pauzeteken. Dat kan de begintune zijn of een bewerking daarvan. Soms is het een klok die te horen is, tik tak… Al deze geluiden zijn op een band geregistreerd die wordt afgespeeld op de pauzetekenmachine. Omdat veel kortegolfstations zijn verdwenen is het stiller geworden in de ether.

Zie ook: Verzamelpagina pauzetekens