Eurovisie Songfestival

Periode	1956- heden
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	Muziekprogramma
Decennia	1950-1959 1960-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1999 2000-2009 2010-2019
Medium	radio en televisie
Gallery	Gallery

Beschrijving

Muziekcompetitie waaraan landen deelnemen die lid zijn van de European Broadcasting Union (EBU). In 1956 start het festival in Zwitserland onder de naam The Eurovision Grand Prix. Er zijn zeven deelnemers. Vervolgens wordt de show jaarlijks gepresenteerd vanuit het land dat het jaar ervoor heeft gewonnen.

Hoewel de eerste festivals worden gefilmd worden ze voornamelijk via de radio beluisterd. Per jaar neemt het aantal kijkers (televisiebezitters) toe. Sinds 1968 wordt het festival in kleur uitgezonden. Elk land brengt één nummer van maximaal 3 minuten. Het mag geen cover zijn. Tussen 1956 en 1973 en van 1977 tot 1998 wordt er in de eigen taal gezongen. In 1999 wordt de taalkeuze vrijgelaten en wordt er geen gebruik meer gemaakt van het orkest. De muziek staat op band. Alle Nederlandse inzendingen zijn sinds 1999 dan ook in het Engels geweest. In 2010 wordt voor het eerst in 12 jaar een Nederlandstalige bijdrage gestuurd.

Nederland doet vanaf het begin mee aan het Eurovisie Songfestival. In 1985 en 1991 vindt het festival echter plaats op 4 mei en wordt door de NOS besloten niet mee te doen in verband met Dodenherdenking. In 1995 en 2002 mag Nederland niet meedoen wegens de slechte resultaten in de jaren ervoor. De uitzending van het songfestival van 2000 wordt in Nederland door de NOS halverwege afgebroken in verband met de vuurwerkramp in Enschede. De NOS heeft het programma in een later stadium opnieuw uitgezonden. Door het huidige systeem (halve finales) kan ieder actief lid van de EBU jaarlijks mee doen (wat overigens niet betekent dat er automatisch een finaleplaats in zit).

In de geschiedenis van het Eurovisie Songfestival (van 1956 tot heden) heeft Nederland 4x het festival gewonnen, in 1957 (Corry Brokken), 1959 (Teddy Scholten), 1969 (Lenny Kuhr) en 1975 (Teach Inn). Grootste winnaar aller tijden is tot op heden Ierland met 7 overwinningen waarvan de laatste in 1996. Zweden 6x. Het Verenigd Koninkrijk en Luxemburg hebben 5x het festival gewonnen.

Nederland is 4 keer de organisator geweest:

• 1958: dankzij de overwinning van Corry Brokken kwam het festival naar de AVRO-studio's in Hilversum.
• 1970: dankzij de overwinning van Lenny Kuhr werd door middel van loting bepaald dat Nederland het festival mocht organiseren, Spanje, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk waren ook kandidaten omdat zij allen het festival van 1969 hadden gewonnen. Het vond plaats in het RAI congrescentrum in Amsterdam.
• 1976: dankzij de overwinning van Teach-Inn een jaar eerder, Corry Brokken prestenteerde het festival in het Congresgebouw in Den Haag.
• 1980: Israël had in 1978 het festival gewonnen en mocht het daardoor in 1979 organiseren, in 1979 wonnen ze opnieuw waardoor er geen budget was voor een tweede organisatie achter elkaar. Het plaatsvinden van een Joodse feestdag kan mogelijk ook een rol hebben gespeeld in het besluit, Nederland trad op als vervanger. Het festival vond opnieuw plaats in het Congresgebouw in Den Haag.

Één keer zag Nederland af van de organisatie

• 1960: Nederland had zo kort op de organisatie van 1958 geen budget voor een tweede organisatie waardoor de NTS de organisatie teruggaf, de BBC trad op als vervanger

Tot en met 2009 werden uitzendingen en inzendingen voor Nederland verzorgd door de NOS. Vanaf het jaar 2010 is dit overgenomen door de TROS.

Sinds enige jaren bestaat ook het Junior Eurovisie Songfestival dat in zowel 2007 als 2009 in Nederland extra in de belangstelling komt te staan.

Makers

Presentator Hannie Lips (1958), Willy Dobbe (1970), Corry Brokken (1976), Marlous Fluitsma (1980).

Commentaar Siebe van der Zee (1958), Piet Te Nuyl (1960-1961), Willem Duys (1962-1963, 1974, 1976, 1978-1979, 1983), Ati Dijckmeester (1977), Pim Jacobs (1980-1982), Ivo Niehe (1984), Leo van der Goot (1986), Willem van Beusekom (1988-1990, 1993-1994, 1996-2005), Paul de Leeuw (1995, 2006-2007), Cornald Maas (2004-2010, 2014, 2015), Daniël Dekker (2010-2013), Jan Smit (2011-2015)

Puntenuitslag Marga Bult (1996), Corry Brokken (1997), Conny Vandenbos (1998), Edsilia Rombley (1999, 2015), Marlayne (2000, 2001, 2003), Esther Hart (2004, 2008), Nance (2005), Paul de Leeuw (2006-2007), Yolanthe Cabau van Kasbergen (2009-2010), Mandy Huydts (2011), Viviënne van den Assem (2012), Cornald Maas (2013), Tim Douwsma (2014)

Locatie AVRO Studio’s Hilversum (1958), RAI Amsterdam (1970), Congresgebouw Den Haag (1976, 1980)

Intervalact Metropole Orkest, gedirigeerd door Dolf van der Linden (1958), De Don Lurio Dansers van Amsterdam (1970), Dutch Swing College Band (1976), Dutch Rhythm Steel & Showband en Lee Jackson Dancers (1980).

Regie Gijs Stappershoef (1958), Theo Ordeman (1976, 1980).

Productie Fred Oster (1976, 1980), John Schelfhout (1982)

Dirigent Fernando Paggi (1956), Dolf van der Linden (1957-1962, 1964-1968, 1970-1971), Eric Robinson (1963), Frans de Kok (1969), Harry van Hoof (1972-1979, 1986, 1988-1990, 1992-1994), Rogier van Otterloo (1980-1982, 1984, 1987), Piet Souer (1983), Dick Bakker (1996-1998)

Deelname namens Nederland

Jetty Paerl – “De vogels van Holland” (1956)

Corry Brokken – “Voorgoed voorbij” (1956)

Corry Brokken – “Net als toen” (1957, winnaar)

Corry Brokken – “Heel de wereld” (1958)

Teddy Scholten – “Een beetje” (1959, winnaar)

Rudi Carrell – “Wat een geluk” (1960)

Greetje Kauffeld – “Wat een dag” (1961)

De Spelbrekers – “Katinka” (1962)

Annie Palmen – “Een speeldoos” (1963)

Anneke Grönloh – “Jij bent mijn leven” (1964)

Conny Vandenbos – “Het is genoeg” (1965)

Milly Scott – “Fernando en Philippo” (1966)

Thérèse Steinmetz – “Ring-dinge” (1967)

Ronnie Tober – “Morgen” (1968)

Lenny Kuhr – “De troubadour” (1969, winnaar)

Hearts of soul – “Waterman” (1970)

Saskia & Serge – “Tijd” (1971)

Sandra & Andres – “Als het om de liefde gaat” (1972)

Ben Cramer – “De oude muzikant” (1973)

Mouth & MacNeal – “I see a star” (1974)

Teach-In – “Ding-a-dong” (1975, winnaar)

Sandra Reemer – “The party’s over” (1976)

Heddy Lester – “De mallemolen” (1977)

Harmony – “’t is O.K.” (1978)

Xandra – “Colorado” (1979)

Maggie MacNeal – “Amsterdam” (1980)

Linda Williams – “Het is een wonder” (1981)

Bill van Dijk – “Jij en ik” (1982)

Bernadette – “Sing me a song” (1983)

Maribelle – “Ik hou van jou” (1984)

Frizzle Sizzle – “Alles heeft ritme” (1986)

Marcha – “Rechtop in de wind” (1987)

Gerard Joling – “Shangri-la” (1988)

Justine Pelmelay – “Blijf zoals je bent” (1989)

Maywood – “Ik will alles met je delen” (1990)

Humphrey Campbell – “Wijs me de weg” (1992)

Ruth Jacott – “Vrede” (1993)

Willeke Alberti – “Waar is de zon” (1994)

Maxine & Franklin Brown – “De eerste keer” (1996)

Mrs. Einstein – “Niemand heeft nog tijd” (1997)

Edsilia Rombley – “Hemel en aarde” (1998)

Marlayne – “One good reason” (1999)

Linda Wagenmakers – “No goodbyes” (2000)

Michelle – “Out on my own” (2001)

Esther Hart – “One more night” (2003)

Re-union – “Without you” (2004)

Glennis Grace – “My impossible dream” (2005)

Treble – "Amambanda" (2006)

Edsilia Rombley – “On top of the world” (2007)

Hind – "Your heart belongs to me" (2008)

De Toppers – "Shine" (2009)

Sieneke Peeters – "Ik ben verliefd, sha-la-lie" (2010)

3JS - "Never alone" (2011)

Joan Franka - "You and me" (2012)

Anouk - "Birds" (2013)

The Common Linnets - "Calm after the storm" (2014)

Trijntje Oosterhuis - "Walk along" (2015)

Douwe Bob - "Slow down" (2016)

Achtergrondinformatie

Sinds 1993 doen er ook voor het eerst meer landen uit het voormalige 'oostblok' mee aan het festival. Tot dat moment was dat uitsluitend Joegoslavië. Door het uitéénvallen van het voormalige Joegoslavië verschenen dat jaar Kroatië, Bosnië Herzegovina en Slovenië op het podium. Het zou nog lang duren voordat Servië Montenegro (nu 2 aparte staten en deelnemers) zouden deelnemen. In 1994 kwamen er meer deelnemers uit het oosten zoals Polen, Hongarije, Rusland, etc. In de huidige tijd zijn bijna alle lidstaten uit het oosten van Europa ook deelnemer van het festival. De enige landen die vast niet meer deelnemen (vooralsnog) zijn Liechtenstein (nooit deelnemer geweest), Luxemburg (laatste deelname 1993).

Tevens ontstaat er 1x in de zoveel tijd de bekende discussie of landen als Israël en Turkije wel kunnen deelnemen aan het festival door het begrip 'Europa'. Om deel te kunnen nemen dient een land echter actief lid te zijn van de EBU. Dit wordt als criterium gezien en niet de topografische ligging. Hierdoor heeft bijvoorbeeld ook Marokko in 1980 eenmalig deelgenomen, dit kwam ook doordat rivaal Israël in dat jaar niet deelnam wegens een Joodse feestdag.

Juryvoorzitters van de landen geven via een satellietverbinding de punten door, die door de presentatoren in het Frans en Engels herhaald worden. Tot en met 1993 worden de punten via de telefoon doorgegeven, sinds 1994 komt per land de puntengever in beeld. Het huidige puntensysteem van 1 t/m 8, 10 en 12 heeft de EBU gestart in 1975. Tot en met 2006 werd door de puntengever alle punten genoemd tijdens de telling. Door de vele deelnemers aan het festival verschijnen nu de punten 1 t/m 7 automatisch op het scorebord. De punten 8, 10 en 12 worden apart genoemd. Voor vele kijkers is de puntentelling (dat ongeveer een uur duurt) het hoogtepunt van het festival.

Een veelgehoorde kritiek is dat buurlanden elkaar hoge punten toekennen en dat clichéliedjes vaak winnen.

Om aan de kritiek van 'bevriende buren' in relatie met de punten toegemoet te komen heeft de EBU de oude bekende jury's weer gedeeltelijk teruggehaald. Na de gedeeltelijke invoering van televoting door het publiek in 1997 verdwenen de jury's in de jaren daarna feitelijk uit beeld. Alleen wanneer een deelnemend lid geen televoting kon uitvoeren mocht er een jury worden gebruikt. Nederland maakt van televoting gebruik sinds 1998. Uitsluitend in 2000 was dit niet mogelijk door de vuurwerkramp waarbij een 'backup jury' werd gebruikt. Door de storm van kritiek met betrekking tot het 'stemmen op de buren' werd in 2009 het systeem geintroduceerd van 50% jury en 50% televoting. Vanaf 2010 geldt dat zowel voor de halve finales als de finale.

Sinds 2004 bestaat het festival niet meer uit 1 avond per jaar, maar wordt er ook gewerkt met een halve finale (voorronde). Eerst één maar door de hoeveelheid deelnemers zijn er in de week voor de jaarlijkse finale twee halve finales waarbij de beste tien landen (per halve finale) doorgaan naar de finale. Automatisch geplaatst voor de finale is het winnende land van het jaar daarvoor en de zogenaamde 'BIG4' ofwel de grootste geldschieters van het festival namelijk het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland en Spanje. Het systeem betekent dat (m.u.v. het winnende land en de grote vier) de overige landen niet jaarlijks verzekerd zijn van een plek in de finale. Nederland weet in 2004 met Re-union de finale te behalen. Van 2005 tot en met 2012 is de Nederlandse bijdrage niet verder gekomen dan de halve finale. In 2013 brengt Anouk hier verandering in. In Zweden behaalt haar nummer "Birds" de 9e plaats in de finale. Het jaar daarop weten ook Ilse DeLange en Waylon als The Common Linnets een finaleplek te veroveren. Met "Calm After The Storm" bereiken ze zelfs een tweede plaats, het beste resultaat voor Nederland sinds 1975.

Het festival is in Scandinavische landen (zoals bijvoorbeeld Noorwegen en Zweden) en vele Oost-Europese landen uitermate populair. Door het succes van de Nederlandse inzendingen is de populariteit van het festival in Nederland de laatste twee jaar gegroeid. In 2013 was de finale met Anouk met bijna 5 miljoen kijkers het best bekeken programma van dat jaar.

---