Heddy Honigmann

Heddy Honigmann

Naam	Heddy Honigmann
Geboren	Lima, Peru, 1 oktober 1951
Gestorven	Amsterdam, 21-05-2022
Functies	regisseur, scenarioschrijver
Bekend van	Hersenschimmen, Metaal en melancholie, Crazy, Forever
Periode actief	1979-heden
Werkt samen met	John Appel, Kees Hin, Pieter van Huystee, Frans van de Staak
Trivia	Trivia
Media
Externe info	Dossier Beeld en Geluid
Heddy Honigmann in de media Oeuvre Heddy Honigmann

Liefde, passie, melancholie en onvervulde verlangens vormen een rode draad in het werk van documentairemaker Heddy Honigmann, ongeacht het genre en ongeacht of ze op film of video draait. Haar films zijn vaak rustig van tempo maar tegelijkertijd meeslepend in hun indringendheid. Haar speelfilms gaan over de liefde en het menselijke onvermogen het ideale te bereiken. Slechts schijnbaar ongeregisseerd weet Honigmann in haar documentaires off-screen met simpele maar doelgerichte vragen haar personages tot wezenlijke onthullingen te verleiden. Haar films zijn nooit sensationeel, nooit simpelweg demonstratief. Zorgvuldig gedraaid en subtiel gemonteerd vormen ze diepteverkenningen van de ziel; tot film gestolde pijn, vechtlust, verlangen en veerkracht. "Wat wij verfilmen is een minikeuze van die werkelijkheid en om die geconcentreerde werkelijkheid eruit te halen, moet je ontzettend veel keuzes maken", zegt Honigmann.

Jeugd en familie

Heddy Honigmann wordt geboren in 1951 in Lima, Peru, als dochter van een Poolse moeder van Joodse afkomst die als kind in de jaren dertig is gevlucht naar Peru, en een Oostenrijkse vader: een beroepskunstenaar die zich in Hitler’s jaren aanmeldt bij het Rode Leger, maar geschrokken van de ongelijkheid die hij in de Sovjetrepubliek tegenkomt afreist naar Zuid Amerika en daar een geliefd cartoonist wordt. De twee ontmoeten elkaar in Peru.

Filmopleidingen

Als jongeling is Honigmann al bovenmatig geïnteresseerd in film. Ze besluit dan ook om naar Mexico te gaan wanneer de rest van het gezin emigreert naar Israël. In Mexico studeert ze literatuur en film. Na wat omzwervingen in Europa wordt Honigmann in 1976 toegelaten op een filmopleiding in Rome. Hier ontmoet ze haar latere man, filmmaker Frans van der Staak. Met hem reist ze na de opleiding af naar Amsterdam.

Documentairemaker

Op bezoek bij haar familie in Israël en lid geworden van de Israëlische Peace Now beweging, krijgt Honigmann 16 mm filmstock van een Italiaanse sponsor voor het maken van een mooie toeristische reportage. Net daarvoor ziet Honigmann hoe een Bedoeïenen begraafplaats door bulldozers wordt vernield. Ze besluit dit te filmen. De opnames monden in 1979 uit in haar eerste festivaldocumentaire The Israel of the Bedouins .

Kenmerkend voor haar aanpak is de documentaire Goede man, lieve zoon uit 2001, een documentaire gefilmd in een klein dorpje in Bosnië, waar tachtig procent van de mannen is vermoord door Servische soldaten tijdens de eerste dagen van de oorlog. Honigmann vraagt in haar film aan weduwen en oude mannen naar herinneringen aan hun geliefden. In een internationale IDFA uitgave van Filmbeeld uit 2008 beschrijft Honigmann een deel van dat filmproces: "They recounted their grim tales about how their sons and husbands were tortured and murdered by the Serbs. There was a lot of crying. The moment came, when I had to say to all these lovely people that I can’t make a film like this, with people that constantly crying and repeating all the time the same tragedy. – Honigmann encouraged her subjects to share ‘beautiful memories’ of their lost ones, not only to reawaken their feelings of trauma and distress. They understood that this was the way their loved ones would live on the screen."

Haar oeuvre is in feite één grote poging het menselijke aan de mens in kaart te brengen. Poëzie en muziek spelen vaak een grote rol in haar werk. Ze schuwt het taboe niet. Haar multinationale roots maakten haar wellicht tot de oplettende en geëngageerde observateur van culturele en emotionele rituelen en omgangscodes die elke keer weer verrast en waarvan haar films het standvastige bewijs vormen.

En documentairemakers die ze bewondert? Raymond Depardon, met name zijn film Afriques: comment ça va avec la douleur?: "omdat hij in staat is om bij wijze van spreken in één shot de tragedie van één land samen te vatten". Frederick Weisman: "omdat hij – bijna als een archeoloog – graaft in zijn onderwerp" en Johan van der Keuken, "want hij was heel veel bezig met vorm in zijn film" (Makers in Beeld, 2003).

In 2012 brengt het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid de verzamelbox Heddy Honigmann in Focus uit met een selectie uit het oeuvre van de documentairemaker. Op 29 januari gaat tijdens het Internationaal Film Festival Rotterdam de film En op 'n goede dag in première. De film is gemaakt in opdracht van Beeld en Geluid.

In 2014 is Honigmann eregast tijdens het IDFA. Haar film Around the world in 50 concerts over het concertgebouworkest opent het festival. Tevens verschijnt er een tweede druk van de DVD box Heddy Honigmann in focus. In 2016 is haar werk bekroond met de Prins Bernhard Cultuurfondsprijs.

Bronnen: Filmbeeld, decembernummer 2008, Doctoraalscriptie Makers in Beeld van Joram van Donk, UvA communicatiewetenschappen, 2003.