Willem Nijholt

Willem Nijholt in 1974

Naam	Willem Adrianus Nijholt
Geboren	Gombong (Nederlands-Indië), 19 juli 1934
Gestorven	Amsterdam, 23 juni 2023
Functies	acteur, presentator, zanger
Bekend van	De stille kracht, Kinderen voor kinderen, Willem van Oranje, Op zoek naar Evita
Periode actief	1960-2021
Werkt samen met	Wim Sonneveld, Conny Stuart, Pleuni Touw, Frans Weisz
Trivia	Trivia
Gallery	Gallery
Externe info	Theaterencyclopedie
Willem Nijholt in de media Oeuvre van Willem Nijholt

Theatercoryfee Willem Nijholt is al sinds zijn jeugd lyrisch over de Amerikaanse showfilms. Zijn moeders passie voor muziek en dans hebben hier ongetwijfeld aan bijgedragen. Shirley Temple, Gene Kelly en Frank Sinatra zijn zomaar wat namen die de liefde voor tapdansen bij Nijholt hebben aangewakkerd. Zijn passie voor dansen, zingen en acteren uit zich in meerdere disciplines, want behalve in toneelstukken is hij te zien in vele musicals, films en televisieseries.

Willem Nijholt wordt geboren als zoon van een KNIL-instructeur en groeit op in Nederlands-Indië. Vanaf zijn achtste volgt een zwarte periode: drie jaar lang moet hij de ontberingen van Japanse interneringskampen doorstaan. Na de Tweede Wereldoorlog verhuist hij op 11-jarige leeftijd met zijn moeder, broer en zus naar Nederland. Zijn vader ziet hij pas weer als hij veertien is. Vanwege slechte resultaten verlaat hij de HBS in Nijmegen vroegtijdig Op zijn zeventiende besluit Nijholt zich bij de marine aan te melden, maar ook dit blijkt geen goede keuze.

Wanneer hij vijf jaar later auditie doet voor de Amsterdamse Toneelschool, ziet zijn toekomst er een stuk rooskleuriger uit. In 1960 slaagt hij erin zijn diploma te behalen, waarna hij (mede dankzij Ton Lutz, een van zijn docenten aan de Toneelschool) zijn debuut maakt bij de Werkgroep Rotterdams Theater. Initiatiefnemers Hans Boswinkel en Hans Croiset willen hiermee jonge acteurs de gelegenheid bieden om met een repertoire naar keuze de planken te betreden. Nijholt debuteert met de voorstelling De gelijkbenigen in 1960. In hetzelfde jaar is hij voor het eerst op de beeldbuis te zien in het televisiespel De huzaren, geregisseerd door Walter van der Kamp. In 1961 maakt hij zijn musicaldebuut in Irma La Douce.

Halverwege de jaren zestig maakt Nijholt de overstap naar theatergroep de Nederlandse Comedie. Dit verloopt niet zonder slag of stoot: actiegroep Tomaat verwijt de Nederlandse Comedie en andere traditionele gezelschappen het gebrek aan maatschappelijk engagement. Die onvrede leidt tot protestacties als Aktie Tomaat, waarbij uitvoeringen van De Storm en Toller ruw worden onderbroken. Nijholt is hier zo van ontdaan dat hij eind jaren zestig zijn ontslag indient.

Veel tijd om in een depressie te blijven hangen krijgt Nijholt niet als Wim Sonneveld hem in 1970 een rol aanbiedt in zijn derde theatershow. Samen met Corry van Gorp ontpopt Nijholt zich als cabaretier van enorme klasse. Die periode ervaart hij naar eigen zeggen als een van de hoogtepunten in zijn carrière.

In 1972 keert Nijholt terug bij het gezelschap Theater waar hij tevens zijn regiedebuut maakt met Kwartet voor twee. De hoofdrollen worden door hemzelf en Marjan Berk vervuld. Vijf jaar later krijgt Nijholt de hoofdrol in de door Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink gecomponeerde musical Foxtrot, waarvoor hij de Johan Kaart Prijs in ontvangst mag nemen. De samenwerking met Schmidt wordt in 1991 voortgezet in het muziekprogramma Een nieuwe jas.

Na het afronden van zijn opleiding aan de Amsterdamse Toneelschool blijven de ambities van Nijholt niet beperkt tot het theater. Vrijwel direct breidt hij zijn werkveld uit naar de televisie, waar hij in diverse programma’s en dramaseries van de publieke omroepen te zien is. De meermalen bekroonde Nijholt schittert in de meest uiteenlopende rollen: van doldwaze personages als Koen de Graaf in de jeugdserie Oebele tot serieuze vertolkingen in bijvoorbeeld het kwaliteitsdrama Bij nader inzien. Behalve dat Nijholt verschillende soorten karakters kan uitbeelden, getuigt ook zijn oeuvre, bestaande uit dramaproducties voor zowel volwassen als jongeren, van een veelzijdig talent.

In 1974, het jaar waarin hij door het AD wordt uitgeroepen tot ‘Mooiste man van Nederland’, maakt Nijholt furore als Theo van Oudijck in De stille kracht. De pikante scènes met tegenspeelster Pleuni Touw zorgen destijds voor veel commotie. Bij de jeugdige kijker is hij echter befaamd door zijn hoofdrol in De Kris Pusaka.

Als presentator is Nijholt begin jaren tachtig te zien in programma’s als Kinderen voor kinderen en ’t Spant erom. Zijn hart ligt echter nog altijd bij toneelspelen. Met zijn eerste solovoorstelling De Willem Nijholt Show treedt hij in 1985 in de voetsporen van zijn favoriete cabaretier Wim Sonneveld. Het programma vormt een persoonlijk relaas waarin Nijholt voor het eerst openhartig spreekt over zijn ervaringen in het Jappenkamp.

Eind jaren negentig staat Nijholt vooral in de schijnwerpers met de musical Miss Saigon. In de rol van de Regelaar trekt hij alle aandacht naar zich toe, waarop critici vol lof spreken over zijn sterke vertolking. Na de laatste uitvoering van Miss Saigon wordt als eerbetoon een bronzen beeld van Nijholt onthuld in het Circustheater te Scheveningen.

Van 2007 tot en met 2010 is Nijholt te zien als jurylid in de reeks Op zoek naar…, waarin kandidaten strijden om de felbegeerde rol van Evita, Joseph, Mary Poppins of Zorro in de gelijknamige musicals.

Vanaf september 2008 is Nijholt werkzaam als artistiek adviseur bij de naar hem vernoemde musicalopleiding aan het ROC in Nijmegen, voorheen bekend als de Frank Sanders’ Akademie voor Musicaltheater. In 2011 zegt hij de samenwerking op. Hij kan zich niet vinden in de wens van de school om meer leerlingen aan te nemen.

In 2009 wordt ter ere van zijn vijfenzeventigste verjaardag het boek Willem Nijholt: Veelzijdig fenomeen uitgebracht, waarin aan de hand van interviews en archiefmateriaal een uniek beeld wordt geschetst van zijn carrière en persoonlijke leven.

Prijzen en onderscheidingen

Tweede prijs op het ICC Concours, cabaretwedstrijd voor beginnend talent (1963)

Johan Kaart Prijs, onderscheiding voor zijn rol in de musical Foxtrot (1977)

Edison Award voor het album Foxtrot (1978)

Vriendprijs, uitgereikt door de Vereniging Vrienden van de Haagse Comedie (1982)

Gouden Kalf voor beste acteur in Havinck (1987)

Paul Steenbergen-penning (1989-2002)

Edison Award voor het album Cabaret (1990)

Louis d’Or, genomineerd voor zijn rol in Private lives (1992)

Onderscheiding tot Officier in de orde van Oranje-Nassau (1994)

Gouden Harp (1998)

Cubus Oeuvre Award vanwege zijn grote verdiensten voor de Nederlandse musical (2000)

Discografie

LP Oebele is hupsakee (1970)

LP Wim Sonneveld met Willem Nijholt en Corry van Gorp (1971)

LP Willem Nijholt (1975)

LP Foxtrot (1977)

CD Miss Saigon: Originele Nederlandse versie (1997)

CD Nooit verloren: Willem Nijholt zingt (met) Frans Ehlhart (1997)

CD Portret Willem Nijholt (1998)