De club (documentaire)

Periode	2000
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	Documentaire
Decennia	2000-2009
Lengte	48'08
Medium	televisie

Beschrijving

De Club is de laatste documentaire uit een vierdelige serie van de VPRO genaamd "Rooksignalen uit De Nieuwe Wereld", afgekort DNW, omtrend globalisatie, uitgezonden door Nederland 3 op 3 december 2000. In deze aflevering wordt de ERT, de European Round Table of Industrialists, onder de loep genomen. De ERT is naar eigen zeggen een 'club van individuen', in hun geval de 49 topondernemers in Europa, waaronder de leiders van bedrijven als Royal Dutch/Shell en Akzo Nobel. Wie zijn ze, wat doen ze en wat is hun macht?

"Alle regeringsleiders van de EU-landen hebben een brief gehad, waarin ze nadrukkelijk gewaarschuwd worden voor verder getreuzel. Komende week in Nice moeten zij een duidelijk besluit nemen, over de uitbreiding van Europa." Dit is een gedeelte van de inleiding van deze documentaire. De ERT, als fervent voorstanders van uitbreiding van de Europese Unie, is zeer pro-actief in het promoten van het opnemen van voormalig Oostblok-landen. In deze documentaire wordt ingegaan op de kwestie Bulgarije en we worden aan de hand genomen door de wereld van de ERT in hun denken over deze integratie, hun belangen, ideeën en doelstellingen, dit via interviews met leden van de elitaire groep en beelden van bijeenkomsten en vergaderingen. We zien hoe een speciale groep van de ERT Bulgarije klaarstoomt voor opname in de EU.

Wat is de ERT?

Om lid te worden van de ERT moet je aan bepaalde criteria voldoen als ondernemer. Dit werd in Brussel gevraagd aan de secretaris-generaal van de ERT , Wim Phillippa. Ten eerste wordt je gevraagd om lid te worden, het is als het ware een eer. Ten tweede moet je een goed leider zijn, innovatief, maar bovenal een topfunctie hebben aan een groot internationaal bedrijf. Er zijn bedrijven uit 17 landen vertegenwoordigd in de ERT, met een totale omzet van circa 1 triljoen euro en meer dan 4 miljoen werknemers. Hoog in het vaandel van de ERT staat "The competitiveness of European industry and the improvement of European economy". Als dat gebeurt dan zou iedereen er baat bij hebben. Ieder lid heeft een 'associate' of 'sherpa', de mensen die de topondernemers helpen in hun beslissingen en hun dagelijkse werk uitvoeren. Samen met de leden van de ERT stappen ze op regeringsleiders of commissarissen af om thema's aan te snijden die volgens hun belangrijk zijn en zorgen ook dat het op de agenda blijft, als het ware een lobby. Maar naar eigen zeggen hebben én willen ze geen effectieve manier om zaken te forceren.

Daarnaast zijn er ook beelden te zien van de jaarlijkse bijeenkomst van de 49 leden in Sofia met regeringsleiders, staatshoofden en ondernemers van Bulgarije. Bij deze conferenties wordt op de man af advies gegeven over de toekomst van het integratiebeleid van het land en in hoeverre het bedrijfsleven erop vooruit zal gaan. Regeringen en staten accepteren dit advies al zij het bindend, aldus de ERT. Als de ERT geen advies zou aanbieden, dan zou de regering zelf naar de ERT stappen. De ERT is naar eigen zeggen een klankbord voor economisch advies. Daar houdt de ERT ook zelf vergadering voor leden alleen, waarin kwesties besproken worden en leden hun zegje kunnen doen. Dit zegje betreft in de meeste gevallen de wijze waarop het eigen bedrijf zich kan ontplooien en uitbreiden in landen zoals Bulgarije, en wat de problemen en knelpunten zijn. Daarnaast zijn er de BEC's, de Business Enlargement Councils. Dit zijn werkgroepen bestaande uit werknemers van de ERT uit het desbetreffende land, die proberen het toetredingsbeleid te versnellen in samenwerking met de regering.

Belangen

Uiteindelijk wordt de vraag gesteld uit wiens belang de ERT handelt. Deze vraag wordt eerst beantwoord met termen als stabiliteit en democratie, maar wordt later expliciet omschreven als eigen belang voor de onderneming. De ERT streeft naar een grootse Europese markt met 500 miljoen mogelijke consumenten waarin volledige vrijheid is van ondernemen. Maxim Behar, lid van de 'club', stelt dat zij ooit een drijvende kracht zullen zijn achter een "uitgebreid verenigd Europa" en dat ze de EU zullen veranderen. Dit natuurlijk in volledige overeenstemming met de regels van de World Trade Organisation. Zouden ze hier van afwijken, dan zou hun legitimiteit in gevaar zijn.

Statement

IJsbrand van Veelen gebruikt in deze documentaire verscheidene beelden en contrasten, die aanzetten tot denken. Zo zien we ondermeer een tegenstelling tussen aan de ene kant beelden van stedelijk Bulgarije, dat zich onbewust is van de manier waarop als het ware over hun maatschappij besloten wordt door de Westerse elite en dat gewoon in onwetendheid doorleeft in armoede, en aan de andere kant de elitaire bijeenkomsten van de ERT met staatshoofden en ondernemers waarbij in overvloed visitekaartjes uitgewisseld worden onder het genieten van exclusieve catering. In de loop van de documentaire wordt geprobeerd de ware doelstellingen en gedachtes achter de ERT te achterhalen, waarbij tegenstellingen worden getoond tussen gedachtegangen van verschillende leden. Aan de hand hiervan is af te leiden, dat er toch wat negatieve kritiek te bevinden is over deze manier van denken en handelen.

Makers

Samenstelling: IJsbrand van Veelen

Camera: Niels van 't Hof

Geluid: Mark Witte

Montage: Iris Sikking

Research: Olaf Oudheusden, Ilze Praagman

Animaties: Mattmo Concept & Design, Paul van Ravenstein, Ruben Pater

Online: Rienk Leendertse

Mixage: Jacco Fransen

Redactie: Fleur Amesz. William de Bruijn, Bregtje van der Haak. Marije Meerman, Gijs Meyer Swantee, Hans Otten, Olaf Oudheusden, Ilze Praagman, Rob Schröder, IJsbrand van Veelen

Webredactie: Stan van Engelen

Productie: Odette Toeset, Yvonne Rave, Alex Klippel

Eindredactie: George Brugmans, Frank Wiering

Omroep: VPRO

Achtergrondinformatie

http://www.vpro.nl/programma/dnw/afleveringen/3163713/ http://www.vpro.nl/programma/dnw/afleveringen/3163713/items/3272133/ http://www.vpro.nl/programma/dnw/afleveringen/3163713/items/3223139/ http://www.surfmedia.nl/app/video/103170/play?format_id=124700&BG_22532-out.wmv&mode=object