Een leeg nest

Periode	2006
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	Documentaire
Decennia	2000-2009
Lengte	40'42
Medium	televisie
Externe info	NCRV

Beschrijving

Een leeg nest is een vierdelige documentaire in de serie Dokument van de NCRV, uitgezonden in 2006 en herhaald in 2007 door Nederland 2. Het bestaat uit twee sets van twee afleveringen, waarin gezinnen centraal staan waarin de kinderen uit huis gaan. Deze beschrijving betreft echter enkel de aflevering genaamd “Angelique vliegt uit". In deze documentaire zien we het verhaal over Angelique, een 21-jarige Surinaamse vrouw met het syndroom van Down, die op de voet gevolgd wordt in haar keuze (begeleid) op zichzelf te gaan wonen. Haar moeder Titia vertelt ons hun verhaal.

Voorheen woonde Angelique altijd bij haar moeder, maar ze is zelfstandiger geworden en vindt het huis te klein worden. Titia vertelt dat het fijn is om in Nederland te wonen aangezien mensen met een verstandelijke beperking in hun thuisland Suriname vaak op de achtergrond worden gelaten en men zich als ouder schaamt voor nageslacht met het syndroom. Titia legt zich neer bij de keuze van haar dochter, met aan de ene kant de wetenschap dat als zij zelf zou sterven, Angelique ook zelfstandig verder zal moeten kunnen leven. Beter nu al de grote stap maken dan wanneer het te laat is. Maar ze heeft zeer veel moeite met het afscheid en is toch erg bezorgd over de toekomst van haar kind.

Makers

Productie: Yolande van der Blij, Leonie van Zanden

Regie: Claudia Tellegen

Camera: Claudia Tellegen

Geluid: Carla van der Meijs, Pander Roskam

Montage: Dorith Vinken

Research: Annem Gerards

Mixage: Paul Gies

Titels: Eelco de Wit

Kleurcorrectie: Xandra ter Horst

Eindredactie: Jelle Peter de Ruiter

Omroep: NCRV

Achtergrondinformatie

Inhoud

Angelique is door haar moeder ingeschreven op de wachtlijst voor groepswoningen voor gehandicapten. Als ze bericht krijgt dat er op korte termijn plaats komt, is ze helemaal in haar nopjes. Een tweetal groepsmedewerkers komt bij Titia en Angelique op visite om kennis te maken met de toekomstige bewoonster van een groepswoning genaamd de Westerkoog. In het gesprek dat ze voeren blijkt al direct dat Angelique weet wat ze wil, ook al is ze een beetje zenuwachtig voor de verhuizing. We zien beelden van Angelique met haar moeder tijdens het winkelen naar meubels voor haar nieuwe woning. Even later zien we de rest van de Surinaamse familie op bezoek op de laatste zondag voor de verhuizing om Angelique te feliciteren en voor sommigen afscheid te nemen. Hier zien we wat lijkt op een zeer hechte en sterke familie. Er wordt wat gepraat over de eigenlijke verhuizing maar er wordt ook gedanst en gefeest. Titia vertelt dat tot haar spijt deze band waarschijnlijk zal verwateren omdat veel familiegebeuren om Angelique draaide. Ze kan de tranen niet bedwingen als ze samen met Angelique spullen aan het inpakken is.

Even later zien we beelden van Angelique op haar werk, dat vlak bij de woning ligt, wanneer ze wordt opgehaald door Titia om kennis te gaan maken met haar nieuwe huisgenoten. Terwijl Angelique de eerste stappen zet in het leren kennen van de bewoners houdt Titia zich nogal afgezonderd van het geheel. We zien haar het tafereel bekijken en het wordt duidelijk dat ze het er erg moeilijk mee heeft. Angelique doet haar uiterste best om haar te troosten met de gedachte dat het allemaal wel goed gaat komen en dat ze zich geen zorgen hoeft te maken. Dit alles begeleid door sentimenteel pianospel. Drie dagen voor de verhuizing zien we dat Angelique op haar werk er toch moeite mee heeft en emotioneel is. Vlak daarna zien we Titia in de nieuwe kamer van Angelique een ritueel uitvoeren om de ruimte te reinigen en te groeten. Even later zien we nog andere Surinaamse rituelen, waaronder een wateroffer in de rivier de Zaan.

Op de laatste dag voor de daadwerkelijke verhuizing zien we dat Angelique door middel van nog een ritueel gezegend wordt door haar familie. Volledig in traditionele kleding gehuld betreed ze haar nieuwe woning waar ze helemaal blij mee is. Het afscheid is moeilijk voor beiden, maar met name voor Titia. Titia vertelt ons dat haar taak als moeder erop zit, en dat ze, zoals ze zichzelf beloofd had, terug zal gaan naar Suriname aangezien haar kind volwassen is geworden. Dit is het tweede deel van de documentaire genaamd "Titia gaat naar huis", waarin ze terug gaat naar Suriname om te proberen een nieuw bestaan op te bouwen.

NCRV Dokument

NCRV Dokument is een slot voor sociaal maatschappelijke documentaires in Nederland. Kleine persoonlijke verhalen die staan voor een (actueel) maatschappelijk fenomeen. De serie documentaires loopt al sinds 1990 tot op heden en wordt nog steeds uitgezonden en herhaald door de publieke omroepen. Kijkercijfers lopen wekelijks op tot een aardige 500.000 kijkers. Veel van de Dokument-uitzendingen worden nog jaarlijks bij het Nederlands Film Festival vertoond. Verscheidene afleveringen hebben gerenommeerde prijzen gewonnen. (Bron: Parool, 26 mei, 2000, Mediaredactie) Dokument maakt overigens weinig gebruik van het Stimuleringsfonds. "Dat komt doordat de sociaal-maatschappelijke documentaire niet in aanmerking komt voor geld uit het fonds. De criteria zijn namelijk dat die werkstukken essayistisch, creatief, dan wel kunstzinnig moeten zijn. Bovendien kunnen ze maar twintig films subsidiëren." (Bron: Dagblad van het Noorden, 26 mei 2000, Hans Piët)

Claudia Tellegen

Claudia Tellegen is afgestudeerd aan de Nederlandse Film en Televisie Academie in 1991 en is sinds 1992 werkzaam bij de NCRV als filmmaker en samensteller. Ze heeft ruime ervaring op het gebied van produceren, regisseren, camerawerk voor documentaires en andere non-fictie programma’s. Werken met creativiteit, humor, integriteit, doelgerichtheid en professionaliteit staat bij haar hoog in het vaandel. Naast haar werk voor Dokument en de NCRV-televisie, heeft ze meegewerkt aan een audio-visueel lespakket voor de EBU (European Broadcast Union) en lesgegeven bij RTVE-Radio Television Espania, Hogeschool Leeuwarden, Wereld omroep RNTC, kindertheaterfestival Tweetakt en Media Mind. Ze heeft daarnaast verschillende prijzen gewonnen voor jeugddocumentaires.

Rituelen

De rituelen die we te zien krijgen in 'Een Leeg Nest' zijn de traditionele rituelen van de Winti. Winti is de godsdienst van de Afrosurinamers, afstammelingen van Afrikaanse slaven. Winti is een Creoolse uitdrukking en betekent letterlijk ‘wind’. Winti is een mondeling overgedragen religie, die niet gecanoniseerd is en geen centraal gezag kent. Het is een echte ervaringsreligie, die zelden goed onder woorden is gebracht. Er bestaan nogal wat regionale en zelfs individuele verschillen. De rituelen die we te zien krijgen zijn onder andere de 'wassi', een rituele wassing waarbij men een prapi (rituele waskom) gebruikt ,die gevuld wordt met magische kruiden, heilige oliën, en andere ingrediënten met een geheime samenstelling. Voor verdere informatie is hier een relevante link van Stichting Spirituele Ontwikkeling