De onzichtbare werkelijkheid

Periode	2001
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	Documentaire
Decennia	2000-2009
Medium	Televisie
Externe info	de Filmkrant

Beschrijving

De 10 Geboden

De Onzichtbare Werkelijkheid is het negende deel in de 10-delige documentaire reeks De 10 geboden. Aan tien documentairemakers is voor deze serie gevraagd om een documentaire te maken met als leidraad een van de tien geboden. In deze aflevering vormt het gebod: ‘Gij zult geen valse getuigenis spreken tegen uw naaste’ de rode draad. In deze bijna 50 minuten durende documentaire volgen we verslaggever Gerri Eickhof tijdens zijn werkzaamheden voor het NOS Journaal.

De kijker is afhankelijk

We volgen hem tijdens de voorbereidingen op een reis naar Joegoslavië. Gerri gaat daarheen om een herdenking bij te wonen van de naar schatting 8.000 gestorven moslimmannen die omkwamen tijdens het drama van Srbrenica, op 11 juli 1995, toen Bosnisch-Servische troepen de veilig verklaarde enclave voor moslims binnenvielen. Een dag later vindt er een kleinere herdenking plaats, maar nu van gevallen Serviërs die omkwamen tijdens die oorlog. Gerri en zijn collega’s moeten zich hier de vraag stellen: is dit een nieuwswaardig item? Veel factoren blijken hier mee te spelen. En hier wordt ook meteen de vinger op de zere plek gelegd: als nieuwskijkers zijn wij afhankelijk van de redactie, die uiteindelijk beslist wat een item is. Zij bepalen uiteindelijk wat wij te zien krijgen.

Naast stof tot nadenken over deze moeilijke kwestie biedt de documentaire ook een kijkje op de redactie van het NOS-journaal en de hectiek die zich daar afspeelt. Ook is de documentaire een persoonlijk portret van Gerri Eickhof. Zo vertelt hij over de belangrijke rol die zijn moeder in zijn werk speelt en vertelt hij zelf over de ‘sticker-affaire’. Gerri was het niet eens met de NAVO-bombardementen die in 1999 werden uitgevoerd, waarbij de televisiestudio’s in Belgrado werden geraakt. Zijn vaste visagiste kwam daarbij om, maar ook andere, onbekende, collega’s uit het vak. Hij maakte een statement door tijdens zijn bijdrage voor het journaal van zes uur een sticker te dragen met een schietschijf, als protest. Bij het achtuurjournaal was dit beeld van hem er zonder zijn medeweten uitgehaald. Hierover was Eickhof hevig ontzet.

Makers

Regie en scenario Pieter Fleury

Camera Sander Snoep, Peter Brugman

Geluid Mark Weβner

Montage Jos Driessen

Productieleider Estelle Bovenlander

Producent Carmen Cobos, Kees Ryninks

Eindredactie Wessel van der Hammen

IKON

Achtergrondinformatie

In november 2000 was er in de Filmkrant een interview te lezen met de producenten van de 10 geboden. Lees het interview online in het archief van de Filmkrant. In dit artikel wordt naar deze aflevering uit de reeks verwezen met ‘Geen valse getuigenis.’ Op dat moment werd de serie echter nog gemonteerd.

Al eerder maakte een filmmaker een serie over de tien geboden, dit was de Poolse Kieślowski. Zijn serie hete Dekalog (1989). Deze serie werd ruim tien jaar voor De 10 Geboden ook door de IKON uitgezonden. De lovende kritieken over die eerste serie waren tien jaar later wat meer getemperd voor deze serie. De gevestigde filmmakers met grote reputaties die werden gevraagd voor de serie schepten namelijk erg hoge verwachtingen. Maar zowel Jos van der Burg en Kees Sluys waren in respectievelijk het Parool en de VPRO-gids gematigd enthousiast over de serie. In plaats van een extra betekenis te geven aan de geboden zou de serie meer dienen als ‘kapstok om weer een aantal films aan te op te hangen’ en ‘gangbare tv-producties’ op leveren. In hun commentaren spreken de recensenten echter niet specifiek over deze aflevering.