Jan van der Does

Jan van der Does (1960)

Naam	Jan van der Does
Geboren	Onbekend, 10 november 1931
Functies	decorontwerper
Bekend van	decors van Zo is het toevallig ook nog 's een keer, Johnny en Rijk, Mies en scène
Periode actief	vanaf 1958
Werkt samen met	Peter Zwart, Cor Hermeler, Freek Biesiot
Gallery	Gallery
Jan van der Does in de media Oeuvre Jan van der Does

Na een studie aan de Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag en Amsterdam en wat korte praktijkervaring, solliciteert Jan van der Does bij de NTS. Daar wordt hij eind jaren vijftig in dienst genomen als ontwerper op de afdeling van Peter Zwart. Hij is dus van de eerste generatie ontwerpers voor televisie, die zich niet alleen bezig houden met decor maar ook titelkaarten, illustraties, maquettes, special effects en grafisch ontwerp voor programma's verzorgen.

Vanwege de toenemende werkzaamheden begin jaren zestig wordt de afdeling Ontwerp in 1962 gesplitst in een Grafische afdeling en een Afdeling Decorontwerp waarvan Van der Does aan het hoofd staat. Zijn eerste opdracht in die hoedanigheid is voor het televisiespel De grote veroveraar in 1962.

Een van de programma's waar Van der Does het meest trost op is is televisieprogramma Alceste, een televisie opera van componist en tekstschrijver Ton de Leeuw. Het werk ingestuurd naar de Prix Italia in de zomer van 1963, maar valt helaas niet in de prijzen. De opera onder regie van Leen Timp wordt gecompleteerd door etsen van Anton Heyboer, lichteffecten van Joop Enkelaar en een spectaculair decorontwerp van Van der Does. Het decor bestaat uit een naadloze ruimte met een podium met vier verschillende niveaus en acht driehoeken. Daarachter staat een stalen kolom, opgebouwd uit stalen pijpen van verschillende diameters en op de voorgrond staat een vergelijkbare kolom. Onder de driehoekige delen van het podium wordt licht geprojecteerd.

Begin jaren zeventig is de Afdeling Decorontwerp uitgegroeid tot zo'n dertig ontwerpers en assistenten. Peter Zwart, de chef van de Hoofdafdeling Ontwerp, is veel afwezig vanwege zijn onderzoek naar kleurentelevisie bij Philips. Van der Does neemt, eerst als adjunct, later als chef, zijn taken over. Ondertussen verlangen de decorontwerpers hervormingen en democratisering van NOS. Door dit protest treedt Van der Does in 1974 terug en wordt Freek Biesiot door de decorontwerpers gekozen als tijdelijk chef van de hoofdafdeling Ontwerp.

Maar in 1976 is Van der Does nog wel betrokken bij de organisatie van het door de NOS en Stichting Film en Wetenschap gehouden International TV Design Colloquium '76 in Utrecht. In 1975 start Van der Does met lesgeven aan de faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Als hoogleraar overdrachtstechnieken en vormleer geeft hij studenten les in het toepassen van visuele middelen om bouwkundige ontwerpen te verbeelden en herkenbaar over te dragen.

In juni en juli 2010 is een deel van het omvangrijke oeuvre van Van der Does tentoongesteld in het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. In de tentoonstelling zijn de decors uitgelicht die Van der Does ontwierp voor de voor televisie geregistreerde theaterstukken. Gelijktijdig is ook het vrije werk van de ontwerper te zien in het Mediacentrum op het Mediapark.