Roland de Groot

Roland de Groot

Naam	Roland de Groot
Geboren	Batavia (Nederlands Indië), 5 december 1939
Functies	decorontwerper, kostuumontwerper
Bekend van	Pipo de Clown, Voor de vuist weg, 1-2-3-show, Eurovisie Songfestival
Periode actief	1962-heden
Werkt samen met	Peter Zwart, Rob Touber, Bob Rooyens, Joop van den Ende
Trivia	broer van zanger Boudewijn de Groot
Roland de Groot in de media Oeuvre Roland de Groot

Roland de Groot is een veelzijdig vormgever: dekor-, kostuum- en grafisch ontwerper, art director bij Nederlandse speelfilms. Hij ontvangt vooral (internatonale) waardering voor de dekors die hij ontwerpt voor de Eurovisie Songfestivals. De Groot is de enige vormgever, die vier maal het dekor van dit internationale spektakel mag verzorgen. De Groot is niet alleen getalenteerd maar ook eigenzinnig en vraagt een hoge (artistieke) inzet van zijn crew. Bovendien beschikt hij over een groot improvisatietalent.

Roland de Groot groeit tot zijn achtste op in Nederlands Indië. Zijn vader is hoofdambtenaar bij de PTT en zijn moeder is balletdanseres en heeft een eigen balletschool. Tijdens de interneringsperiode in het Jappenkamp wordt Roland jongste broer Boudewijn (de latere popzanger) geboren. Drie maanden voor de bevrijding overlijdt Rolands moeder aan de gevolgen van ondervoeding en dysentrie. In 1947 verhuist een gedesillusioneerde Vader De Groot met drie kinderen naar Nederland en vestigt zich in Haarlem. Roland gaat naar de middelbare school (Haarlem en Heemstede). Doet aansluitend de vervolgopleiding ‘plastische reclame’ aan de Kunstnijverheidsschool (nu Rietveldacademie) in Amsterdam. Roland werkt daarna enige tijd bij Marten Toonder en ontwerpt decors van poppenfilms. Werkt vervolgens een korte periode bij Belvision in Brussel (achtergronden tekenfilms).

De Groot komt bij Toonder in contact met Peter Zwart. Op diens verzoek komt in 1962 Roland de gelederen van de dekorafdeling van de NTS (later NOS) versterken. Roland verzorgt in die beginperiode (1963) onder andere de dekors van de jeugdseries Pipo de clown en Flip de tovernaarsleerling.

Al vrij snel krijgt hij opdrachten om shows, later zijn specialiteit, vorm te geven. Zo is hij de ontwerper van tv-producties als Een avondje uit met…Corry, De Adèle Bloemendaal Show, de Martine Bijl Show en shows rond drs. P, Gerard Cox, André van Duin en Liesbeth List. Hij werkt hierbij nauw samen met regisseur/producer Rob Touber en Bob Rooyens.

In de jaren ’70 en ’80 is De Groot production designer voor de speelfilms van Paul Verhoeven, Wim Verstappen en Rudolf van den Berg. Hij is verantwoordelijk voor onder andere Turks Fruit (1973), Soldaat van Oranje (1977), De Vierde Man (1983) en het in Nederlands Indië gesitueerde Oeroeg (1993).

Voor producent Joop van den Ende ontwerpt hij in een later stadium de smaakvolle decors van de 1-2-3-Shows. Aanvankelijk wordt deze spectaculaire spelshow gepresenteerd door Rudi Carrell, later zou Ted de Braak deze rol op zich nemen. In totaal laat De Groot 32 groots opgezette dekors voor deze show bouwen. In de jaren tachtig is De Groot dé sterontwerper bij Van den Ende. Zo is hij ook verantwoordelijk voor de eerste van den Ende shows in Portugal.

Niet alleen ontwerpt De Groot decors voor diverse showproducties, ook de visualisatie van de televisiebewerking van de opera Satyricon van Bruno Maderna, waar hij naast het spectaculaire decor ook de kostuums ontwerpt, is van zijn hand. In 1984 werkt de AVRO nauw samen met de Roemeense televisie in It’s all in the game. Deze muzikale co-productie rond Thérèse Steinmetz en de Roemeens actrice/zangeres Angela Similea wordt geproduceerd en geregisseerd door Bob Rooyens. Rooyens benadert De Groot voor het dekor. Deze Roemeense inzending naar het Montreux-festival valt in de prijzen.

De Groot verzorgt vier keer de decors van het Eurovisie Songfestival. Voor zijn werk ontvangt hij in 1970 een eervolle vermelding van de Nipkowschijf. Bij zijn allerleerste decor in de RAI in Amsterdam (1970) maakt De Groot een onderdeel dat beweegt. Het decor bestaat uit drie hele grote schillen die boven elkaar hangen. Voorts hangen er verder nog zeven zilveren bollen die kunnen bewegen. Dit decor ontlokt buitenlandse reacties. In 1976 is het een enorme lichtbak, een soort druppel die omhoog en omlaag kan bewegen. In 1980 zijn het losse bakken, een soort vlindervleugels, die onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen. De onderdelen worden motorisch bediend. In 1984 wordt De Groot gevraagd om in Luxemburg de aankleding van dit spektakel aan te kleden. Het decor, bediend door 26 man, bestaat uit talloze lichtbakken. Alle lichtbakken zijn voorzien van acht lichtstanden, waardoor diverse effecten te realiseren zijn. Het zijn imposante eenmalige decors, die enorm kostbaar zijn. Zo kost het dekor in Luxemburg fl. 300.000,--. Vanwege de complexiteit en het vakmanschap wordt dit decor in Hilversum bij de NOS gebouwd. Het decor wordt niet zoals gebruikelijk vernietigd, maar onderdelen ervan worden later gebruikt voor de 1-2-3 Show. Een belangrijk gegeven bij de uitvoering van de Songfestivaldekors is het feit, dat er voor het changement naar een nieuwe opstelling minder dan een minuut tijd is. De promofilmpjes, waarbij het deelnemende land en de zanger(es) of groep voor de kijkers geïntroduceerd worden, duren slechts 40 seconden!

Een bijzondere vermelding is een programma rond de zangeres Esther Philips. De Groot laat een enorme anamorfose van 12 x 15 meter op de studiovloer schilderen. Slechts door middel van een enorme koker, voorzien van spiegelfolie, is de uitgewaaierde afbeelding te zien. Een soortgelijk optisch ‘grapje’ haalt De Groot uit bij het maken van de leader voor Por Favor. Voor deze Spaanse taallessen van TELEAC wordt de openingstekst plat op de vloer geschilderd. Door een camera die tegen het grid van de studio aanhangt vervolgens horizontaal naar benden te laten komen, ontstaat een speciaal effect, waardoor de kijker de letters als drie-dimensionaal decor ervaart.

Roland de Groot werkt niet uitsluitend voor film en televisie. Ook is hij actief voor de theaterwereld. Zo ontwerpt hij ondermeer het decor van Hugo Claus Vrijdag, Blauw blauw, Potasch & Perlemoer en Eva Bonheur. Ook is hij verantwoordelijk voor de dekors en aankleding van de André van Duin Revues gedurende een aantal seizoenen. De Groot, van oorsprong opgeleid als grafisch ontwerper, maakt ook ontwerpen voor platenhoezen (Phonogram) en boekomslagen (Bezig Bij), zoals van de liedtekstbundel Voor de Overlevenden van Lennart Nijgh en Boudewijn de Groot en De geverfde vogel van Jerzy Kosinski. Af en toe werkt De Groot mee aan een commercial.

In 1998 neemt De Groot afscheid van de NOS. Hij is overigens nog steeds actief als ontwerper. Zo is hij in 2004 benaderd door Oudehands Dierenpark om het complex in Rhenen te restylen.