Mies Bouwman
| Naam | Marie Antoinette Bouwman |
| Geboren | Amsterdam, 31 december 1929 |
| Functies | omroeper, presentator |
| Bekend van | Open het dorp, Mies en scène, In de hoofdrol, Een van de acht |
| Periode actief | 1951-1993 |
| Werkt samen met | Leen Timp |
| Trivia | Gehuwd met Leen Timp (regisseur). |
catalogus Mies Bouwman programmaoverzicht Mies Bouwman | |
Biografie
Marie Antoinette Bouwman wordt op 31 december 1929 in Amsterdam geboren. Haar vader was onder andere directeur van een reisbureau, lid van provinciale en gedeputeerde staten van Noord-Holland en bestuurslid (secretaris) van de KRO. Haar moeder is de dochter van een leerfabrikant in Brabant. Mies is van katholieke afkomst en één van de vijf kinderen. Het gezin Bouwman woont aanvankelijk in Heemstede. In de oorlog verhuist men naar Brabant, maar nog tijdens de bezetting keert men terug naar Haarlem.
Omroeploopbaan
1951-1955
In 1951 – bij de introductie van televisie in Nederland – vraagt de KRO-leiding aan Mies of ze een test wil doen als omroepster (samen met 20 andere meisjes) in studio Irene. In een eerder stadium was ze overigens afgewezen als radio-omroepster. Na een tweede test wordt Mies geselecteerd; op 16 oktober 1951 volgt haar tv-debuut. Eenmaal in de veertien dagen komt ze voor de KRO op het scherm. Op 16 mei 1952 presenteert Mies haar eerste talkshow Gastenboek. Nederlanders die op een of andere manier in het nieuws komen, bijvoorbeeld een kampioen of een boekenschrijver zijn te gast in de studio en plaatsen een handtekening in een boek. In Bussum komt ze in contact met de gehuwde cameraman Leen Timp. Vanwege een vermeende affaire en druk vanuit de KRO-leiding doet Mies besluiten haar baan als omroepster op te geven. Ze werkt als journaliste korte tijd bij de Volkskrant en De Telegraaf. Op 22 september 1955 trouwt Mies in Londen met de inmiddels gescheiden Leen Timp. Alleen enkele intieme vrienden zijn bij deze gelegenheid aanwezig.
1955-1962
In het najaar van 1955 maakt Mies haar rentree als televisie-omroepster bij de AVRO. Ze breidt haar werkterrein al snel uit met korte interviews. Op 1 oktober 1960 begint Mies aan een korte reeks van het praatprogramma In de hoofdrol, een programma waarmee ze jaren later opnieuw succes zou hebben. Eind november 1962 bereikt Mies het hoogtepunt in haar carrière, namelijk de presentatie (samen met dr. Klapwijk) van de AVRO marathon-uitzending Open het dorp. De uitzending werd beschouwd als een ‘experiment’ en er lag zelfs een speelfilm klaar, wanneer de programma-opzet niet succesvol zou verlopen. Maar de tv-marathon is een doorslaand succes, haalt zelfs de buitenlandse kranten en wordt opgenomen in het Guiness Book of Records. Voor het eerst in de geschiedenis van de Nederlandse tv worden op grote schaal miljoenen guldens bij elkaar ‘gebedeld’. De ontwapenende en charmante verschijning van Mies is onbetwist een stimulans voor de gulle gevers, gekluisterd aan het beeldscherm. Legendarisch zijn haar laatste woorden bij het bekendmaken van de totaalstand (een bedrag van ƒ 21.192.000,--): “Nou, nog één zinnetje dan: lieve mensen ik wou bedanken voor de fijnste dag en nacht in m’n leven”. Later zegt ze dat er bijna een mythe rond de woorden ‘lieve mensen’ is ontstaan. Volgens Mies heeft ze slechts eenmaal ‘lieve mensen’ gezegd. Slechts het laatste half uur van de live-uitzending Open het dorp is opgenomen.
1963 - 1964
Vlak voor Mies met de actie Open het dorp begon had ze bij de AVRO-redactie een voorstel ingediend voor een nieuw programma, gebaseerd op That was the week that was van de BBC. Het zou een forum moeten worden met o.a. Michel van der Plas, Godfried Bomans en Cees Nooteboom. Na het daverende succes van Open het dorp ziet de AVRO-top geen heil in deze programmaformule. Bij de VARA heeft men wel oren naar het programmavoorstel. De satirische teksten en sketches van Zo is het toevallig ook nog 's een keer leidden tot nationale rellen en kamervragen. De derde uitzending op 4 januari 1964 leidde met het beruchte item over beeldreligie en aanvallen op het koningshuis tot zeer heftige reacties. De aanvankelijk geplande 21 afleveringen van dit actuele cabaretprogramma komen na deze levering in gevaar. Uiteindelijk vervolgt men de serie; Mies Bouwman verdwijnt als enige van het scherm. Zij heeft haar krediet verspeeld en wordt publiekelijk door de pers verguisd. De heldin en engel van de natie is voor velen van haar voetstuk gevallen en er worden zelfs bedreigingen tegen haar geuit. Korte tijd verschijnt Mies niet in het openbaar.
In 1965 is Mies weer op het scherm te zien als presentatrice van "Anders dan anderen” (VARA). Bert Garthoff was haar jaren eerder voorgegaan als presentator. Op 27 januari ontmoet ze de acteur Hans Tiemeyer en op 24 februari is pater Mijnsbergen haar gast. De regie van dit programma is overigens in handen van Ellen Blazer. In juni maakt ze in “Op de bodem van de hemel”, een portret van cineast Jan Vrijman. Op 11 augustus verzorgt Mies voor de NTS de presentatie van een feestelijk programma ter gelegenheid van “De tweemiljoenste kijker”. Naast felicitaties voor het echtpaar Bouterse uit Schagen zijn ook een kennisquiz en optredens onderdelen van dit anderhalf uur durend programma. In 1965 heeft Mies op de late zaterdagavond ook een platenprogramma bij de VARA. In “Even bijplaten” interviewt ze artiesten, onder andere de franse zangeres Janine Knapper.
Van 1965 – 1969 maakt Mies furore in het aanvankelijk door Erik de Vries geregisseerde “Mies en scène”. In haar redactieteam zitten bekende mensen als Joris van de Berg, Nico Scheepmaker en Henk van Dorp. Na één seizoen neemt Leen Timp, de regie van De Vries over. De live-uitzendingen (58x) met de stoel van Mies (een tête à tête) en een keur aan bekende Nederlanders wordt een begrip. De zig-zag stoel is overigens een idee van Erik de Vries. Befaamd is de uitzending met de Amsterdamse burgemeester Van Hall . De burgervader van de hoofdstad geeft een emotionele verklaring, waarin hij ingaat op antisemitische scheldwoorden die naar het hoofd van een agent zijn geslingerd tijdens rellen van provo’s. Mies komt niet aan vragen toe. Een ander incident is de oproep gedaan op 6 december 1968 voor hulpsinterklazen. , die tot tumulteuze toestanden leidt. Adri van Oorschot (de televisiesinterklaas) wijst in deze live-uitzending op het belang ervan. Aansluitend wordt gezegd dat Sinterklazen zich kunnen melden. De redactie verwacht 40 à 50 verklede Nederlanders. Het blijken er wel driehonderd te zijn. De toeloop is enorm en Mies dreigt door het gedrang zelfs van het podium afgeduwd te worden Een verbindend element in de vanuit Frascatie komende uitzendingen is de opdracht aan enkele bekende Nederlandse cineasten om een kort filmpje voor het programma te maken. De opdracht is voorts om er een soort feuilleton van te maken. Die betekent dat het eind van het vorige filmpje op de nieuwe moet aansluiten. Het jaar daarop worden acht beeldend kunstenaars uitgenodigd om een kunstwerk te maken. De basisvorm bedraagt 80 x 80 x 80 cm; het materiaal en de voorstelling is vrij. Wel dient het kunstwerk stapelbaar te zijn. Door de acht kunstwerken uiteindelijk op elkaar te plaatsen ontstaat een soort totempaal. In 1966 brengt Mies samen met filmer Ed van der Elsken een bezoek aan Wim Sonneveld. Van haar interview in Zuid-Frankrijk wordt een reportage voor de VARA gemaakt. Mies praat in “Een dag met Wim Sonneveld” met de conferencier op zijn boerderij.
In 1968 volgt Mies Bouwman de wielrenner Peter Post in “Een dag uit het leven van Peter Post”. In mei 1969 volgt de zogenaamde ‘emmeraktie’ ten bate van de Stichting Bisschop Bekkers (NTS) in Theater Carré.
Op 11 november 1969 begint Mies aan “Een van de acht” (VARA), de populairste spelshow uit de Nederlandse tv-historie. Aanvankelijk bestaat de opzet van het programma uit acht krantenlezende Nederlands, die niet alleen op kennis, maar ook op handigheid worden getest. Ben de Jong regisseert de eerste afleveringen. In een later stadium wordt de programmaformule enigszins aangepast. Vier koppels, samengesteld uit twee familieleden met een generatieverschil, strijden in een bijna twee uur durende spelprogramma tegen elkaar. De lopende band met te raden kado’s en de stoel voor de eindronde houdt menig Nederlander van de straat. Ook de woorden van Mies :”Licht uit, spot aan” zijn legendarisch geworden. In die tijd werd namelijk nog geen gebruik gemaakt van intercoms. Doordat Mies als een soort floormanager fungeerde kreeg de belichter zijn cue. Mies is zelf de bedenkster van de programmaformule. De succesvolle formule van dit programma met doe-opdrachten, kennis- en herkenningsvragen wordt ook door het buitenland overgenomen. Een andere terugkomend element is dat de rondes steeds onderbroken worden door het optreden van een Nederlandse en een buitenlandse artiest. In Duitsland presenteert landgenoot quiz- en showmaster Rudi Carell “Am laufenden Band” en in de “The Generation Game” is Bruce Forsyth de presentator. In een later stadium ontstaan problemen rond de royaltiebetalingen met de WDR. Zo poogt Carell de programmaformule te omzeilen door in plaats van de lopende band, assistentes met de te raden artikelen langs de kandidaten te laten paraderen. Vier seizoenen is Mies in “Een van de acht” de spil waar het allemaal om draait.
In 1969 en 1970 is ze – bij uitzondering – ook op radio te horen. Voor de VARA verzorgt ze het programma “Eten met Mies”. Zo voert ze gesprekken met de auteur Jan Wolkers, de conferencier Wim Sonneveld en auteur Gerard van het Reve. Haar hart ligt echter bij het werken voor televisie. Jarenlang verwelkomt Mies Bouwman voor de NTS Sinterklaas (Adrie van Oorschot), zoals Aart Staartjes dat later zou doen, bij zijn intocht in Nederland. Mies houdt er mee op als haar jongste kind het geloof in de goedheiligman verliest. Een enkele keer acteert ze, zoals in Sinterklaasprogramma’s, in kindermusicals geschreven door Mies Bouhuys. Ook spreekt ze de teksten in op de langspeelplaat ‘Peter en de wolf’.
In de 100ste aflevering van “Voor de vuist weg” op 12 februari 1972 sluit Mies Bouwman de rij van gasten. Zij biedt haar collega en vriend Willem Duys een kom met honderd goudvissen aan. In februari 1972 verzorgt ze samen met Willem Duys de co-presentatie van het jaarlijkse “Grand Gala du Disque”. Op 4 september van dat jaar brengt de NOS een rechtstreeks verslag van de feestelijkheden in de RAI ter gelegenheid van het 25-jarig regeringsjubileur van koningin Juliana. In dit “Jubileumprogramma”, onder regie van Leen Timp, verzorgt Mies de presentatie.
Het seizoen 1973/1974 dwingt Mies tot inactiviteit. De VARA-leiding en afdeling amusement hebben geen nieuwe frisse programma-ideeën. Andere omroepen benaderen haar wel, zoals onder andere de TROS. Wibo van der Linde vraagt Mies om met hem samen de actualiteitenrubriek “Aktua” te gaan maken. Het komt echter niet tot een werkrelatie.
In 1974 is Mies weer in het nieuws met het door haarzelf bedachte programma “Een Mens Wil Op De Zaterdagavond Wel Eens Even Zitten En Een Beetje Lachen, Want Er Is Al Genoeg Ellende Op De Wereld”. In dit programma met de superlange naam, dat een seizoen loopt, worden ideeën van kijkers verwezenlijkt. Mies komt in aanvaring met de coördinatie-commissie van de omroep. In november besluit de raad van beheer van de NOS dat haar programma niet gelijktijdig uitgezonden mag worden met het door de KRO geproduceerde “Bingo”. Voor Mies hoeft het dan niet meer. Op 4 december is Mies nog even te zien als gast in “De tijd stond even stil” (NCRV). In aflevering 2 van de serie getiteld ‘dertien miljoen Sinterklazen’ vormen charitatieve hulpacties het thema.
In 1978 verschijnt haar naam weer in vette koppen in de kranten. Op februari worden de uitzendingen van “Netwerk” (AVRO) na zes afleveringen vroegtijdig gestaakt. Dit actualiteitenprogramma zou volgens programmadirecteur Siebe van der Zee “door de AVRO-leden niet als een programma van hun omroep herkend worden”. Inderdaad zijn de waarderingscijfers niet goed, de werkelijkheid is overigens genuanceerder. Mies verliest krediet bij de AVRO-leiding door een aantal ‘incidenten’ in dit liveprogramma. Zo laat uitgever Geert van Oorschot zich laatdunkend uit over Willem Duys; blijkt actrice Sylvia Christel stoned en stelt iemand uit de zaal (Fons van der Poel) een politiekgevoelige vraag aan gast Hans Wiegel. Voorts snijdt Mies beweerde corruptie onder discjockeys in Hilversum als onderwerp aan. In het redactieteam van “Netwerk’ zitten overigens Henk Spaan, Nico Scheepmaker en Lex van Rooy. Na het echec van “Netwerk” is het even stil rond Mies Bouwman, dan verschijnt ze plots voor de Vlaamse televisie. In de rubriek “Bij nader inzien” spuwt Mies haar ongenoegen over het verdwijnen van Netwerk”. De Vlaamse presentator Johan Anthierens geeft haar de gelegenheid om gal te spuwen over Hilversum en de terreur van de verveelde kijkers. Onmiddellijk na dit optreden, waarin Mies uitroept dat ze het goed zat is, biedt de BRT haar zendtijd aan in de zomer. Het moet een veertiendaagse praatshow worden opgenomen op locatie. Het ligt in de bedoeling dat Mies de Vlaamse gasten interviewt en de Vlaamse journalist Johan Anthierens de Nederlandse gasten. Vervolgens brengt een rel rondom het tv-programma “Noord – Zuid” (BRT) de gemoederen wederom in beroering. Haar co-presentator Anthierens haalt zich namelijk de woede van de raad van beheer van de BRT op de hals. In een aflevering van “Noord – Zuid” neemt hij de Nederlandse zanger Pierre Kartner (Vader Abraham) verbaal stevig te pakken. Op 18 december volgt zelfs een berisping, Anthierens kan vertrekken als medepresentator en Mies mag blijven. Omdat Anthierens gedwongen wordt om op te stappen, volgt Mies zijn voorbeeld.
Op 19 november 1979 verschijnt Mies weer op de Nederlandse televisie. Ditmaal als presentatrice van “TeleBingo”. Onder het motto ‘Spelen en laten spelen’ is Mies op dertien maandagavonden op locatie de spil van deze spelactie. De opbrengst van de loten is bestemd voor het Nationaal Fonds Sport Gehandicapten om de Paralympics in Arnhem te organiseren.De kaarten à ƒ 1,50 per stuk zijn de te koop bij tienduizenden verkoopadressen in het land. De hoofdprijs, die wekelijks wordt uitgekeerd, bedraagt ƒ 100.000,-- Voor het eerst op de Nederlandse televisie wordt een auto als hoofdprijs ingezet. In het tweede seizoen van “TeleBingo” gaat de opbrengst naar verschillende goede doelen. Soms zijn bekende Nederlanders onderwerp voor een parodie. Ook Mies is hierop geen uitzondering.
Eind jaren zeventig, begin jaren tachtig schrijft Mies wekelijks een column in het tijdschrift “Margriet”. Volgens Adriaan van Dis waren het journalistieke stukjes à la Annie M.G. Schmidt met soms een villeine toonzetting. Van deze columns verschijnen in 1980 en 1984 bloemlezingen onder de titels “Stukjes van Mies” en “Mies, cursiefjes”.
Op 6 oktober 1981, bij het begin van het nieuwe winterseizoen ontmoet Mies Bouwman bekende en onbekenden in “Mies”. In de 13-delige serie live-praatprogramma’s – onder regie van Leen Timp – is een vast onderdeel: tien vragen aan twee prominenten. In de eerste aflevering zitten wielrenner Gerrie Knetemann en politicus André van der Louw samen op de Chesterfieldbank. Mies zit op een Thonet armstoel.
In april 1981 praat Mies de Amerikaanse filmkomiek Danny Kaye in zijn rol als Unicef-ambassadeur in het Spant in Bussum. Later dat jaar maakt Mies – op verzoek van Foster Parents Plan een reis naar Opper-Volta om haar pleegdochter Adda Boly te bezoeken. Van deze trip met echtgenoot Leen Timp als regisseur wordt door de AVRO een registratie gemaakt. Dit is de eerste maal dat Forster Parents zich als organisatie op de televisie presenteert.
In 1983 is Mies even te gast bij collega Willem Ruis in de “De Willem Ruis Lottoshow” (VARA). Het boek “Juliana 75. Nationaal fotoalbum met foto’s, kiekjes en herinneringen” is bijeengebracht door Mies Bouwman. Dit boek met foto’s va Julinan, gemaakt door burgers tijdens allerlei werkbezoeken, is ook de aanzet voor een televisie-uitzending. In 1984 verzorgt René Stokvis Produkties voor de TROS het jubileumprogramma over de jarige oud-vorstin onder de titel “Juliana 75”. Deze feestelijke gebeurtenis rond de verjaardag van de prinses in theater ’t Spant in Bussum, waarbij ook andere leden van het koninklijk huis aanwezig zijn, wordt gepresenteerd door Mies Bouwman. Voor de presentatie van de landelijke actiedag ten behoeve van de hongersnood in Afrika valt de keuze op Mies Bouwman. Op 26 november 1984 brengen de gezamenlijke omroepen de actie “Een voor Afrika” op het televisiescherm. Mies ontvangt actievoerders uit het land in de RAI in Amsterdam. In de live-uitzending vertellen bovendien bekende Nederlanders over hetgeen hen aanspreekt in deze actie. In totaal wordt er een bedrag van 83 miljoen gulden voor dit goede doel opgehaald. Op 30 november verzorgt Mies in het Sportpaleis Ahoy voor AVRO/NOS ook de aankondiging en het commentaar bij het concert van Lee Towers. In 1985 presenteert Mies de slotavond van de loterij ten bate van de restauratie van het Concertgebouw in Amsterdam. In de actie "Speel mee met het Concertgebouw” (TROS) is Mies de leading lady. Optredens worden afgewisseld met de bekendmaking van winnende lotnummers.
Van 1985 – 1987 schittert Mies in “In de hoofdrol”. Ze grijpt terug op de formule van 25 jaar eerder, waarbij een bekende Nederlander in het zonnetje gezet wordt. Het nietsvermoedende ‘slachtoffer’ wordt door Mies op de opnamedag uitgenodigd mee te gaan naar theater ’t Spant te Bussum. De confrontatie met familieleden en een groot aantal bekenden levert vele komische en ontroerende momenten op. In de drie seizoenen trekt ‘de koningin van het scherm’ gemiddeld zes miljoen kijkers. In de 35 afleveringen van dit tv-programma, een variatie op ”Dit is uw leven” uit de jaren vijftig staat een persoon centraal.
In oktober 1988 is Mies te zien in een inzamelingsaktie voor de Wereldspelen in Assen voor gehandicapten. Het ligt in de bedoeling om voor sportgehandicapten 20 miljoen gulden bijeen te brengen. De productie is in handen van Joop van den Ende en de locatie is Studio Aalsmeer. In alle omroepbladen is een oranje kaart te vinden. Via deze machtigingen om ƒ 90,-- of 6 x ƒ 15,-- af te schrijven kunnen deelnemers een bijdrage leveren aan dit goede doel.
Van 1988 – 1992 is Mies vanwege gezondheidsproblemen,een aderontsteking in haar hoofd, gedwongen haar werk voor de televisie neer te leggen.
In april/mei 1993 brengt producent Joop van den Ende voor de AVRO weer zes afleveringen van het befaamde “In de hoofdrol”. Mies verrast een bekende Nederlander met belangrijke en opmerkelijke personen uit zijn of haar leven. In mei van dat jaar presenteert Mies een anderhalf uur durend liveprogramma voor de NOS. Dit Bevrijdingsprogramma, vanuit het Congresgebouw in Den Haag, wordt onder andere bijgewoond door koningin Beatrix en prins Claus.
Alhoewel Mies besluit om in 1993, na een 42-jarige carrière, afscheid te nemen van haar werk voor de omroep, verschijnt ze op 21 december 1996 toch nog een keer op het scherm. In de drie uur durende marathon-uitzending voor het Rode Kruis interviewt ‘the grand old lady’ van de Nederlandse televisie prinses Margriet. Margriet, in haar rol als ondervoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis, benadert Mies persoonlijk voor de presentatie van deze ledenwerfactie:
"Mijn besluit stond vast. Nooit meer zou ik een televisieshow presenteren. Totdat prinses Margriet mij over het belangijke werk van het Rode Kuis vertelde".
De RTL4-productie (samen met bekende Nederlanders) heeft als titel “Het Kerstkado”. Aan het eind van het bijna vier uur durende programma neemt Mies een ovatie in ontvangst en zegt prinses Margriet:
"Lieve mevrouw, lieve Mies, geweldig bedankt dat je voor ons hebt willen terugkomen".
Gedurende haar gehele loopbaan verzorgt freelancer Mies presentaties op de schnabbeltoer, onder andere quizavonden in het land. Als bekende Nederlander is zij een veelgevraagde coryfee. In 1997 verricht ze de opening van het Nederlands Audiovisueel Archief (NAA) en in 1998 en 1999 reikt ze de Nederlandse Academy Awards uit. In september 1999 wordt tijdens het Nationaal Omroep Gala in Aalsmeer de winnaar van de Postcode Loterij Award bekendgemaakt. Mies Bouwman ontvangt een cheque van ƒ 100.000,-- en overhandigt deze aan Fons de Poel.
In januari 2000 is Ivo Niehe de gesprekspartner van Mies in “De TV-show op reis” (TROS). Op 16 oktober 2001 is Mies te zien bij de commeriële omroep in het programma “Barend en van Dorp”. Op 11 augustus 2002 is Mies te gast in “Zomergasten” (VPRO). In dit live discussieprogramma worden bekende Nederlanders in de gelegenheid gesteld om hun favoriete televisie-avond samen te stellen. Presentator is Adriaan van Dis. Op vrijdag 20 september 2002 gaat Jetske van den Elsen in de aflevering van “Willem Wever” (NCRV) op bezoek bij Mies Bouwman. Aanleiding is de vraag van een jeugdige kijkster hoe een kinderboek totstand komt. Enkele uren later is Mies op dezelfde tv-zender te zie in het door Ivo Niehe gepresenteerde “TV Show” (TROS). Beide programma’s brengen hetzelfde onderwerp in beeld, namelijk de presentatie van het eerste door Mies Bouwman geschreven kinderboek, getiteld ‘Rambamboelie’. De verhalen die Mies aan haar kinderen en kleinkinderen vertelde vonden hun neerslag in de avonturen van het kleine hondje Rambamboelie, getekend door Philip Hopman en op de markt gebracht door uitgeverij Ploegsma. In 2003 spreekt Mies Bouwman voor de Amerikaanse film “brother Bear” synchroon de Nederlandse tekst in van Tanana.
