Te land, ter zee en in de lucht
| Periode | 1971, 1978-2008, 2010-2011 |
| Beschikbaar in archief | Beeld en Geluid |
| Genre | Spelprogramma, Amusement |
| Decennia | 1970-1979, 1980-1989, 1990-1999, 2000-2009 2010-2019 |
| Medium | televisie |
| Gallery | Gallery |
| Aanvullende informatie | Vormgeving |
Beschrijving
Het langstlopende amusementsprogramma op de Nederlandse televisie. Dit programma wordt sinds het begin bij de TROS uitgezonden en is meteen een succes. In dit programma moeten kandidaten proberen om met zelfgebouwde auto's, vliegtuigen, boten en andere vervoersmiddelen een parcours af te leggen.
In 1971 begint de voorloper Vlieg er eens uit waarin mensen met zelfgemaakte vliegtuigen (zonder motor) proberen zo lang mogelijk boven het water te blijven zweven. Het programma blijkt succesvol en krijgt vervolg. Vanaf 1978 worden verschillende onderdelen als "Freewheelen", "Uitpakken en wegwezen", en "Gein op het plein" uitgezonden onder de naam Te land, ter zee en in de lucht.
Van alle onderdelen is "Achteruitrijden" het meest berucht. In dit onderdeel worden verschillende autoraces gedaan (waaronder met een caravan). Het onderdeel wordt al snel te gevaarlijk bevonden; zo worden tandwielen uit de versnellingsbak gehaald om de auto's harder te laten rijden in hun achteruit.
In april 2009 wordt bekend gemaakt dat er voorlopig geen nieuwe afleveringen worden gemaakt. Wel zendt de TROS compilaties uit op Z@pp, waar ook fragmenten van het beruchte Achteruitrijden in zitten verwerkt. Vanaf 2010 worden er weer nieuwe afleveringen geproduceerd.
Makers
Presentator
Willem van Koorten (1971, 1980), André van Duin (1978-1979), Rijk de Gooyer (1980), Wim Bosboom (1981), Ron Brandsteder (1981-1982), Tom Mulder (1983), Tom Blom (1983, 1986-1987), Jack van Gelder (1984-1996), Martin Gaus & Tetske van Ossewaarde (winter 1989), Nada van Nie (1992), Jeroen Kramer (1993-winter 1994), Simon van der Ben (zomer 1994), Jurre Bosman (1995, 2008), Rob Fruithof (1997), Bert Kuizenga (1998-2006), Nova van Dijk, (1999), Nance (2000-2003), Ron Boszhard (2007-heden), Angela Esajas (2007-2008)
Voice-over
dhr. Vreugdevol (André van Duin) (1978-1979), Karel van Cooten (1980), Wim Bosboom (1981), Ron Brandsteder (1981-1982) Tom Blom (1983-winter 1989 & 2000-heden), Jack van Gelder (1989-1999, m.u.v. 1997) Rob Fruithof (1997)
Opnameleider
Jan van Baarle (tot 1971), Ton Bourgonje (1978-1983, 1997), Onno Sluyter (1982), Frans van Reenen (1984), André Kaptijn (1986-1988), Louis van Leeuwen (1989-1992), Truus Groot (1991), Bertus Holkema (1998-1999), Mike Duijndam (1999-2006), Mark Kriek (2000-2008)
Projectleider
John Ros (1982-1984), Annelies Kaptein (1986), Kees Koopman (1988-1996), René Oosterman (1988-1989), Frank Hakkert (1995), Mark van Berkel (1995), Rob Michies (1995-1996), Petra van Zoon (1999-2000), Jasper Stokvis (2001-2008), Vanessa Kuyf (2003-2004)
Productieleider
Harry Kamst (1982-1984), Ger Bouter (1986-1988), René Luykx (1989), Anne Claire Boots (2003-2008),Franck Hakkert (1993-1994)
Hoofd beeldtechnicus
Rolf Smit (1978)
Beeldtechniek
Leo de Grave (1978), Bert van de Broek (1978), Karel Kostman (1981), Anton Möhlmann (1981-1991), Ger Rietveld (1981), Henk Schras (1981), Adrie Lamme (1982), Jan Meijer (1982), Ab Bannink (1982), Theo van Veen (1982), Piet Bos (1982), Nico v.d. Paauw (1982), Harm Duin (1983), Joop Boonstra (1986), Cees Kalden (1992)
Schakeltechniek en beeldbandmontage
René Luykx (1978)
Video-editor/montage
Jaap Jaarsma (1981), Jan Hoogervorst (1982), Nico Kleefstra (1983), Kees Kuyer (1984), Jaap Jaarsma (1986), Henk Kievit (1986-1987), Edith Ruyg (1986), Gerard de Fluiter (1988), Erik de Roos (1988), Hugo van Duyvendijk (1989), Bas Verheijen (1991), Gijs Westerman (1992, 2003), Ruud den Ouden (1993), Hans Linssen (1994-1995), Hans van Dam (1996), Bas Peters (1997-2001), Robin Boers (2002), Rob Muller (2004), Remy Raaphorst (2004), Christian Laurman (2006)
Registratie
Rieke Phoelich (1978)
Wedstrijdleider/technische keuring
Lou van Rees (1978-1991)
Camera
Ruud Stienen (1978-1981), Hans Essenberg (1978-1988), Flip Koopziek (1978), Roel Deen (1978), Theo Joosten (1981, 1989), Eugenio Follender (1981), Wouter de Wit (1982), Wouter van Zuilekom (1982), Hans Keller (1982), Frithjof Schmidt (1982), Hans Brouër]] (1983), Jaap Guyt (1983), Jan Eeckelaert (1983), Peter Wijlaars (1983), Guus Wondergem (1984), Henk Eitink (1984), Sjors Mutsaers (1984), Frank Thomasse (1984), Henny Vreeswijk (1986-1988), Rolland Hensen (1986), Bob Kat (1986-1988), Ruud van Tuil (1986), Mark van 't Woud (1986), Lex van Eldik (1988), Paul van Koelen (1988), Christine Guggenberger (1988), Lydia Dekker (1989), Gerard Wielinga (1989), Maria Smeets (1989), Frank van Helden (1989), Chiel van Meeuwen (1991), Jurriaan van der Kamp (1991-1992), Ellen Bakhuis (1991), André Ronchetti (1991-1992), Abdel Elkhadar (1991), Martin van der Zwaard (1991-1992), Hans Reyenga (1992), Rudi Komaromi (1992), Ivo Palmen (1992)
Geluid
Frans Berggren (1978-1982), Johan Komen (1978-1986), Jeroen Steggerda (1978), Nico Spaans (1981), Ruud Schouten (1981), Willem Rietveld (1981), Dick Boll (1982-1986), Wil Zuiderduyn (1983), Rob Philippo (1983), Truus Burgers (1983), Wim Peters (1984, 1989), Leo Visser (1984), Edgar de Wild (1984), Bert Arendshorst (1986), Niek Lucas (1986-1988), Pieter Verheul (1988), Kees Koot (1988), Peter Seegers (1988), Karel Bijleveld (1989), Hetty van Boxel (1989), Martin van Viegen (1989-1992), Theo Rutten (1991-1992),
Belichting
Piet Oudshoorn (1978-1984), Cor Mutsaers (1981), Hans de Haas (1983), Peter Looman (1983), Ad Brogtrop (1984), Bert Waarlé (1984-1986), Ton Jacobs (1984), Henk-Jan van Beek (1984), Hans Fakkeldij (1994)
Toneel
Bert Veltmeijer (1978-1982), Wim van der Laak (1981-1984), Hans Veldmeijer (1981), Cees Fennis (1982), Robert Leerink (1983), Hans Kessel (1984), René Verhagen (1986-1988), Hans Stooker (1989)
Grafisch ontwerper
Arie Teunissen (1978), Bert Dijenborgh (1982-1983), Robin Noorda (1982), Dick van Stralen (1986-1988)
Vormgever
Roland Tolsma (2007)
Decorontwerper
Cor Hermeler (1978-1979), Nick de Weerd (1979-1989), Hub Berkers (1991-1999), Hans van de Beek (1995), Van Schijndel's bedrijven (2000)
Kleding adviezen
Ed Beer (1981), Oger Lusink (1981), Dick Holthaus (1982-1983), Piet van Leeuwen (1984), Jan Worm (1986), Jaap Kikkert (1986), Tom Hameleers-Arrow (1987), Henk Bakker (1989), Edo Ophof (1989), Roel Bakker (1991), Albert Milhado jr. (1991), Eric van der Sandt (1991), Wendy Scheepstra (2007-2008)
Productie- en regie assistent
Alison Gibson (1978), Rosa Olgers (1978), Marjolein Stroes (1979), Inouschka Kroes (1981), Elze van 't Woud (1981), Inge Maasland (1982), Xandra Barents (1984), Wendy Tames (1992)
Productie assistent
Alie van den Hurk (1984-1986), Liesbeth van den Berg (1986-1987), Bertus Holkema (1986-1987), Marco Heijster (1986), Jouke Buma (1986), Amin Mansour (1986), Bernard Prins (1986), Richard van den Hurk (1986), Nelian Kamperman (1988), Bart Stokvis (1991-1994), Ron Gleijm (1991-1993), Rob van Deursen (1992), Peter Wey (1992), Marco Boers (1992), Bram van Gelder (1992), Oscar Stokvis (1992), Bastiaan Boog (1993-1994), Mark van Berkel (1993), Joep Zwaan (1994), Dennis Mulder (1994), Bart de Vries (1994-1995), Rutger Rutgers (1994), Milo Rietveld (1994), Rob Goudeket (1994-1995), Richard Rietveld (1995), Daan van Driel (1995), Gideon Rijnders (1995), Kirsten van Nieuwenhuizen (1995), Olaf van de Flier (1995-2007), Humphry Gors (1995), Ivo de Rooij (1995), Jeroen Vis (1995), Anneke van Elk (1997), Charlotte Hulstaert (1999), Peter Barreveld (1999), Gerard van de Broeke (1999), Marold Brom (1999), Udo Gundlach (1999), Paul Hamelink (1999), Michel Hoppen (1999), Ebert Koehorst (1999), Mark Kriek (1999), Peter van Os (1999), Pieter Spierink (1999), Ronald Steenhouwer (1999), René den Daas (2003), Bernard Brosi (2003-2007), Dennis Roeloes (2003), Vita Stokvis (2003-2004), Vivian van Kesteren (2003), Nina Westerhof (2004), Thijs van Nierop (2005-2007)
Regie assistent
Elze van 't Woud (1983-1987), Dorien de Roy (1986), Marjolein Mulder (1987), Liesbeth van den Berg (1989), Marie-Angèle Bevers (1991), Wendy Tames (1993-1994), Hannie Arnold (1995), Eugénie Toorenvliet (1996), Sandra Lommers (1997), Sandra Alderding (1998), Claire Dollée (1999), Madelon Goedhart (1999-2006), José Beckering (2000-2005), Heleen Veenstra (2001), Roxane Harmsen (2007-2008)
Productie
Paul Molijn (1979-1981), Adriaen Jassies (1982-1983), Jos Peek (1984), Bart Bijsterveld (1985-1986), René Oosterman (1987), Thong Lei (1988), Barbara Stokvis (1988), Annette de Vries (1988), Nelian Kamperman (1989), Victor van der Staay (1989-1991), Evelien Abandanon (1991-1992), Michael Bakker (1992-1993), Nelleke Koen (1993), Roger van Dorsselaer (1994), Christa de Groot (1994), Mark van Berkel (1994-1995), Annette Mercuur (1995), Mie Dries (1995), Steven Dijksterhuis (1996), Margot Nicolaes (1996-1998), Annelies van Toledo (1996), Petra Zoon (1997-1998), Paulien Zijlstra (1997), Jeroen Langenhof (1998), Iris Smeehuijzen (1998), Tijmen Bekkering (1998), Aukje Warners (1999-2000), Hendrickje van de Ven (1999), Florien Spronk (1999), Hans van den Oever (1999), Roene Rooyens (2000-2002), Margje van Spaendonck (2000), Daan Buddingh (2000), Fabian Muller (2000), Marc Oelrich-Winkelaar (2001), Berco de Vos (2001), Albertine Dedel (2001), Hein Ris (2001-2008), Shishir Bestebreur (2001), Else Kodde (2001), Anne Claire Boots (2002), Erna Hurkmans (2002), Dennis Roelofs (2002), Eline Kunz (2002), Leonie Slingeland (2003), Niki Schoondergang (2003-2005), Jasper Diepeveen (2004), Michiel Nieuwboer (2004), Ilona Haas (2005), Jeroen Groot (2005-2006), Annemiek Jagtman (2006), Marieke Prette (2006-2007), Leontien Rosier (2006), Wendy van Veen (2006-2008), Mayke Morsink (2007), Anniegriet Wijnja (2007-2008), Roos Parlevliet (2008)
Producent
John de Mol jr. (1978), René Stokvis (1979-2007), Peter Adrichem (2008)
Uitvoerend producent
Paul Molijn (1993-1995), Peggy Hoetmer (1996-1997, 2003), Margot Nicolaes (1999-2000), Rachel Maes (2001), Marc-Oelrich Winkelaar (2002), Ellen Steenbeek (2004), Erik Bibo (2005-2006), Heleen van Lindonk (2007)
Gedelegeerd producent
René Oosterman (1999-2002), Allard Berends (2003), Richard Rietveld (2004-2005), Heleen van Lindonk (2008)
Eindredacteur
Paul Molijn (1996), Patrick van Mierlo (1999-2000), Marianne Simonse (2003)
Creative director
Patrick van Mierlo (2001-2002)
Redacteur
Joep Zwaan (1998), Peggy Hoetmer (1998), Mike Boddé (1999), Lijn de Soeten (2000), Lyanne Reuser (2001-2002), Leonie Slingeland (2004), Sacha la Grouw (2007)
Regisseur
René Stokvis (1978-1982), Rien van Wijk (1983), Steef Hoff (1986-1988), Theo Ordeman (1989), Jurgen Koen (1991, 1996), Mick de Boer (1992), Harry Pelle (1993-1994), Dennis Brussaard (1995), Charles Ruys (1997-1998), Patrick van Mierlo (1999-2000), Matthias Bouman (2001), Dick Kloosterman (2002-2004), Rolf Meter (2005), Bas Peters (2006-2008)
TROS / René Stokvis Entertainment Produkties bv. / René Stokvis Produkties b.v.
