Philip Bloemendal: verschil tussen versies

Uit B&G Wiki
Geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
 
(44 tussenliggende versies door 8 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{ Infobox Persoon
{{ Infobox Persoon
| illustratie = Philip Bloemendal.jpg
| illustratie = Portret Philip Bloemendal.jpg
| naam      = Philip Bloemendal
| naam      = Philip Bloemendal
| geboorte_datum  = 25 juni 1918
| geboorte_datum  = 25 juni 1918
Regel 6: Regel 6:
| overlijden_datum  =  22 februari 1999
| overlijden_datum  =  22 februari 1999
| overlijden_plaats = Amersfoort
| overlijden_plaats = Amersfoort
| functies = commentator, [[:Category:Nieuwslezer | nieuwslezer]], redacteur, Directeur Polygoon  
| functies = commentator, [[:Category:Nieuwspresentator|nieuwspresentator]], redacteur, directeur Polygoon  
| bekend_van  = [[Polygoon]] bioscoopjournaal, ''[[Walvis in zicht]]'', ''[[Thuis]]'', ''[[Monitor]]'' en [[Radio Herrijzend Nederland]]
| bekend_van  = [[Polygoon]] bioscoopjournaal, ''[[Walvis in zicht]]'', ''[[Thuis]]'', ''[[Monitor]]'', [[Radio Herrijzend Nederland]] en [[Wereldomroep]]
| periode_actief  = 1946-1986
| periode_actief  = 1946-1986
|onderschrift= Philip Bloemendal (KIPPA, datum onbekend, Bron: Collectie Beeld en Geluid)
| werkt_samen_met =  [[Anton Koolhaas]], [[Brand Dirk Ochse]], [[Kees Stip]], [[Piet Buis]]
| werkt_samen_met =  [[Anton Koolhaas]], [[Brand Dirk Ochse]], [[Kees Stip]], [[Piet Buis]]
| externe_info = [http://bloemendal.info/content/view/1/44/ Stichting Philip Bloemendal Fonds]
| externe_info = [http://bloemendal.info Stichting Philip Bloemendal Fonds]
|onderschrift:Philip Bloemendal
| catalogus = [[Philip Bloemendal in de media]]
| catalogus = [[Philip Bloemendal in de media]]
| programmaoverzicht = [[Oeuvre van Philip Bloemendal]]
| programmaoverzicht = [[Oeuvre van Philip Bloemendal]]
}}
}}
'''Dé stem van het naoorlogse Nederland, zo herinneren de meeste Nederlanders zich commentator en nieuwslezer Philip Bloemendal. Zijn karakteristieke timbre is onlosmakelijk verbonden met het filmproductiebedrijf [[Polygoon]] en het daaruit voortgekomen bioscoopjournaal.'''


===Jeugd, opleiding en eerste werkervaring===
Philip Bloemendals wieg staat in Scheveningen, waar hij als zoon van Joods orthodoxe ouders de eerste vijf jaren van zijn leven doorbrengt. Zijn vader Louis Bloemendal is eigenaar van een koosjere slagerij. Het gezin verhuist in 1924 naar Zandvoort. Vader Louis begint er een nieuwe slagerij, maar amper een maand na de opening overlijdt hij aan tuberculose. Hij wordt slechts 32 jaar oud. Bloemendals moeder Rebecka, voorheen werkzaam als onderwijzeres, zet de slagerij voort.


Dé Stem van het naoorlogse Nederland, zo herinneren de meeste Nederlanders zich  commentator en nieuwslezer Philip Bloemendal. Zijn karakteristieke timbre is onlosmakelijk verbonden met het filmproductiebedrijf [[Polygoon]] en het daaruit voortgekomen [[bioscoopjournaal]]. Bloemendals karakteristieke dictie herkennen we dan ook uit duizenden. Echter, de oplettende luisteraar zal Bloemendals beroemde vocale klanken niet alleen terugvinden in de commentaren voor radio, televisie en film; ‘de stem’ is eveneens jarenlang te horen geweest als omroeper van de stations in de Amsterdamse metro. Ook werd Philip vanwege zijn heldere uitspraak en uitstekende beheersing van de Nederlandse taal in de jaren negentig gerekruteerd door de Technische Universiteit Eindhoven en TNO om zijn stem in te zetten voor een onderzoek naar de ideale computerstem.  
Bloemendal haalt zijn HBS-A diploma in Haarlem. Hij treedt in dienst bij textielhandel Jaap van Kollum in Amsterdam. Hier doet hij een opleiding tot mode-adviseur en haalt hij zijn textielbrevet. In 1937 gaat hij aan de slag bij de textielhandel van S.I. de Vries, eveneens in Amsterdam. In 1938 onderbreekt Bloemendal zijn textielcarrière voor de dienstplicht. Daarna keert hij terug bij S.I. de Vries en komt hij in contact met collega Martha Bakker, met wie hij na de Tweede Wereldoorlog zal trouwen.


===Tijdens de oorlog===
In 1942 dwingt de Duits bezetter het gezin zich te vestigen in de Joodse getto in Amsterdam. De Joodse Raad krijgt de opdracht om alle Joden in de gemeenschap te registreren. De voorzitter van de Joodse Raad vraagt Bloemendals broer Harry om hem te assisteren. Als de Nazi’s in Amsterdam alle geregistreerde Joden oppakken om naar concentratiekampen te deporteren, staan Bloemendal en zijn broer Harry niet op de lijst. Hun moeder en tante worden tijdens een razzia afgevoerd naar Auschwitz, waar zij sterven. Ook broer Harry overleeft de oorlog niet; hij wordt in 1944 door een NSB-er op straat herkent en verraden. Bloemendal duikt onder in Amsterdam, Velp en Enkhuizen. Hij is ee van de weinigen uit zijn familie die de Duitse bezetting overleeft.


=====Jonge jaren (1918-1939)=====
[[Afbeelding:Advertentie_Radio_Herrijzend_Nederland_Het_Vrije_Volk_11081945.jpg|thumb|left|Radio Herrijzend Nederland vraagt om een omroeper (Het Vrije Volk, 11-08-1945, Bron: Delpher)]]
===Radio Herrijzend Nederland===
Na de bevrijding zet Bloemendal zijn werk bij S.I. de Vries voort. In die tijd leest zijn vrouw een krantenadvertentie waarin [[Radio Herrijzend Nederland]] een omroeper vraagt. Ze spoort haar man aan om te solliciteren “omdat hij zo’n mooie, lieve stem had.”[1]. Bloemendal wordt aangenomen, maar houdt zijn baan bij S.I. de Vries in eerste instantie aan. Een half jaar lang reist hij op en neer: ‘s ochtends werkt hij in Amsterdam, ’s avonds in Hilversum.


Philip Bloemendal zag het levenslicht op 25 juni 1918 in Scheveningen, waar hij als zoon van Joods orthodoxe ouders de eerste vijf jaren van zijn leven doorbracht. Zijn vader Louis Bloemendal was eigenaar van een koosjere slagerij. Omdat de zaak niet al te best liep besloot het gezin in 1924 naar Zandvoort te verhuizen in de hoop dat de Joodse gemeenschap aldaar er voortaan haar koosjere vlees zouden halen. Het lot was vader Bloemendal echter niet goed gezind; amper een maand na de opening van de nieuwe slagerij bezweek hij op slechts 32-jarige leeftijd aan tuberculose. Deze ziekte had hij als gevolg van de Spaanse Griepepidemie opgelopen als soldaat in de Eerste Wereldoorlog. Het gezin, bestaande uit moeder Rebecka Bloemendal-Zilverberg, Philip en zijn jongere broertje Harry, moest het nu zonder vader stellen. Philips moeder, die voorheen werkzaam was geweest als onderwijzeres, besloot de slagerij voort te zetten.  
Bloemendal heeft weinig ervaring met het omroepvak en moet de fijne kneepjes ervan in de praktijk leren. Wel oefent hij in zijn jeugd al met het aankondigen van muziekstukken in huiselijke kring. Ook tijdens de oorlog luistert hij aandachtig naar het stemgeluid van de Engelse en Canadese radio-omroepers. Na de bevrijding kan hij dit nog jarenlang feilloos nadoen.


Ondanks het feit dat het zowel emotioneel als financieel zware tijden waren voor het gezin, stond moeder Bloemendal erop dat Philip een goede opleiding zou genieten. Philip was een goede leerling en doorliep de HBS-A dan ook zonder problemen. Na zijn opleiding in 1935 te hebben voltooid ging hij meteen aan de slag bij het bedrijf van textielhandelaar Jaap van Kollum in Amsterdam. Hier deed hij een opleiding tot mode-adviseur en haalde zijn textielbrevet. In 1937 ging hij aan de slag bij de textielhandel van S.I. de Vries, eveneens in Amsterdam. In 1938 moest Philip zijn textielcarrière onderbreken voor de dienstplicht. Daarna hernam hij zijn functie bij S.I. de Vries, waar hij in contact kwam met collega Martha Bakker, met wie hij na de Tweede Wereldoorlog in het huwelijk zou treden.
===Polygoon===
[[Afbeelding: Still Polygoon Wereldnieuws Proces van Neurenberg 1946.jpg|thumb|right|Still Polygoon Wereldnieuws over proces van Neurenberg (1946, bron: collectie Beeld en Geluid)]] Het filmbedrijf  [[Polygoon-Profilti]] erkent Bloemendals stemtalent en vraagt hem kort na zijn aanstelling bij Radio Herrijzend Nederland om het commentaar te verzorgen bij de bioscoopjournaals van het ''[[Wereldnieuws]]'' over het proces tegen de Duitse oorlogsmisdadigers in Neurenberg. De samenwerking tussen Bloemendal en de filmfabriek blijkt een succes. Al snel krijgt Bloemendal een aanbod om als commentator en assistent-redacteur voor het bioscoopjournaal aan de slag te gaan.
Vanaf zijn aanstelling bij Polygoon in 1946 tot aan zijn afscheid veertig jaar later zet Bloemendal met zijn unieke stem de toon voor de journaals en filmproducties van het Polygoon. Hij houdt zich niet alleen bezig met het commentaar van het journaal, maar is ook verantwoordelijk voor het schrijven van deze teksten. Schrijver [[Anton Koolhaas]], lid van de redactiecommissie, begeleidt hem bij het leren van zijn nieuwe vak.  


===Humor===
“Daar gaan weer 80.000 pakjes margarine” merkt Bloemendal droog op als in de film [[Walvis in zicht]] (1946) een walvis wordt geharpoeneerd. De overheid hoopt als opdrachtgever van deze Polygoon-productie dat deze film over de walvisvangst in het Zuidpoolgebied de nationale trots onder de Nederlanders zal doen opkrikken. In de naoorlogse periode van wederopbouw moet een positieve boodschap het getraumatiseerde volk een hernieuwd gevoel van eenheid, rust en vertrouwen geven. Het Polygoon biedt daarom in zijn bioscoopjournaals en filmproducties altijd ruimte voor een positieve kwinkslag, zonder lichtvoetig met de serieuze onderwerpen om te springen. Bloemendal’s scherpe teksten en grapjes leveren hier een grote bijdrage aan. Humor wordt voor hem, naast zijn taalgevoel en spreekvaardigheid, een handelsmerk. Benieuwd naar zijn commentaar en stemgeluid?


=====Oorlog (1940-1945)=====
{{#ev:youtube | -Fh9DzeioMk}}
(Polygoon Hollands Nieuws, 1953, bron: collectie Beeld en Geluid)  


In 1940 woonde het gezin Bloemendal nog in Zandvoort. In 1942 werd het gezin echter gesommeerd om Zandvoort te verlaten en zich te vestigen in de Amsterdamse wijken die door de bezetter waren aangewezen als getto voor Joden. De Joodse raad had de opdracht gekregen om alle Joden in de gemeenschap te registreren. Philips broer Harry werd door de voorzitter van de Joodse Raad gevraagd hem te assisteren. Op het moment dat de Nazi’s in Amsterdam alle geregistreerde Joden oppakten om ze naar concentratiekampen te vervoeren, stonden Harry en Philip niet op de lijst. Philip moest vanuit een geïmproviseerde schuilplaats in de huiskamer toehoren hoe zijn moeder en een tante tijdens een razzia door de Duitsers werden afgevoerd. Ook broer Harry overleefde de oorlog uiteindelijk niet; hij werd in 1944 verraden door een NSB-er die hem op straat herkende. Philips familie werd in Auschwitz vermoord. Zelf dook hij in de oorlog onder in Amsterdam, Velp en Enkhuizen. Hij was een van de weinigen uit zijn familie die de Duitse bezetting overleefde.
===Alle facetten van de filmproductie===
Bloemendal krijgt ook snel affiniteit met de productionele kanten van het filmvak; hij ontwikkelt een goed oog voor cameravoering en leert monteren. In 1952 wordt hij hoofdredacteur. Vanaf dat moment houdt hij zich met alle facetten van de filmproductie bezig. Hij is verantwoordelijk voor het uitzoeken van de onderwerpen, het delegeren van cameramensen, de montage van de filmbeelden en voor het begeleidende commentaar. Daarnaast krijgt hij ook al gauw de leiding over de niet-productie gerelateerde zaken als het personeelsbeleid van Polygoon. In 1981 wordt hij benoemd tot directeur van het bedrijf.


[[Afbeelding: Urn-gvn-IISG02-30051001448676-large.jpeg|thumb|right|Een filmploeg van Polygoon aan het werk tijdens carnaval (1957, bron: IISG, collectie Algemeen Hollands Fotopersbureau, 1945-1969)]]
===Twee rollen en een geintje===
Polygoon maakt wekelijks twee verschillende journaals: het [[Neerlands Nieuws]] en het [[Wereldnieuws]]. De middelen om te filmen zijn beperkt. “Twee rollen en een geintje”, geeft Bloemendal de cameralieden mee. Ze mogen maar twee filmrollen gebruiken en er moet een visueel grapje in zitten, waar Bloemendal in het commentaar naar kan verwijzen. Ellen Mieke Olman, die ook bij Polygoon werkt en met wie hij na zijn scheiding in 1977 trouwt, vertelt: “Een keer zaten we ruw materiaal over het carnaval te bekijken. Opeens liep de optocht op z’n kop door het beeld. De cameraman bleek de film per ongeluk twee keer te hebben belicht. Nog voor Philip een opmerking kon maken zei de cameraman: ‘Goed hè, Philip, nu kun jij in je commentaar zeggen: heel het Zuiden stond op zijn kop!’ Zo is het ook in het journaal terecht gekomen.” [2]
Hoewel streng en veeleisend, heeft Bloemendal grote waardering en respect voor zijn collega’s in het veld, onder wie [[Piet Kaart]], [[Cees Kerkhof]], [[Jan van Meerten]] en [[Joop Burcksen]].


=====Mooie stem (1945-1946)=====
===Hoogtepunt===
Bloemendal levert tijdens zijn loopbaan als journalist een belangrijke bijdrage aan het in beeld brengen van de Nederlandse geschiedenis. Zo legt hij in 1948 de troonsaanvaarding van prinses Juliana vast en in 1980 die van haar dochter. Beatrix. Ook is hij betrokken  bij de verslaglegging van de watersnoodramp in 1953, de bezetting van het Maagdenhuis in Amsterdam in 1968 en het bezoek van de populaire popgroep The Beatles aan Nederland in 1964. Hoogtepunt in zijn carrière zijn de Olympische Zomerspelen in Mexico in 1968. Vier weken lang coördineert Bloemendal voor Polygoon de verslaggeving van de verschillende sportwedstrijden voor 22 landen.


Na de bevrijding zette Philip zijn werk bij S.I. de Vries voort. In 1946 trouwde hij met zijn verloofde Martha Bakker. Op een dag las zij in een krantje een advertentie waarin werd gevraagd naar een omroeper voor het radiostation [[Radio Herrijzend Nederland]]. Ze wees haar man op de oproep en spoorde hem aan om te solliciteren “omdat zijn stem over de telefoon altijd zo mooi klonk”. Philip reageerde op de advertentie en werd samen met drie andere sollicitanten aangenomen uit een groep van 450 kandidaten. Ondanks zijn nieuwe aanstelling besloot Philip zijn baan bij S.I. de Vries in eerste instantie aan te houden. Een half jaar lang reisde hij op en neer en werkte ’s ochtends in Amsterdam en ’s avonds in Hilversum.  
[[Afbeelding: Philip Bloemendal.jpg|thumb|left|Philip Bloemendal in Monitor (NTS 1966. Bron: fotoarchief Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid)]]
===De Monitor===
Naast zijn werk voor Polygoon, werkt Bloemendal in de jaren 60 ook voor enkele televisieprogramma’s. Zo presenteert hij in de periode 1966 tot 1967 het [[NTS]]-filmprogramma ''[[Première]]'' en van 1966 tot 1968 het actualiteitenprogramma ''[[Monitor|NTS Monitor]]''. Bij dit programma maakt hij op 3 oktober 1966 zijn televisiedebuut.
In mei 1968 eindigt zijn samenwerking met de Monitor enigszins abrupt nadat enkele kranten hem bekritiseren om een interview met Tweede-Kamerlid Haya van Someren-Downer over een uitzending van het VPRO-programma [Hoepla]]. Volgens De Telegraaf ging Bloemendal hierin ‘volledig buiten zijn boekje’, door met haar ‘te discussiëren alsof hij de advocaat van de tegenpartij is’ [3] Toch is de kritiek niet de reden dat Bloemendal opstapt. Hij zegt dat hij gewoon ‘moe van monitor’ is en bovendien ‘trouw aan het Polygoonjournaal’ waarvan hij het peil wilt handhaven. [4]


Philip had weinig ervaring met het omroepvak en moest de fijne kneepjes ervan in de praktijk leren. Wel oefende hij in zijn jeugd al met het aankondigen van muziekstukken in huiselijke kring. Ook tijdens de oorlog luisterde hij aandachtig naar het stemgeluid van de Engelse en Canadese radio-omroepers en kon deze na de bevrijding nog jarenlang feilloos nadoen.  
===Overige werkzaamheden===
Tijdens zijn actieve loopbaan leent Bloemendal diverse malen voor het inspreken van grote filmproducties, evenals voor diverse radiocommercials. Daarnaast verzorgt hij het commentaar voor tal van bedrijfsfilms. Voor de radio presenteert hij onder andere de programma’s ''[[Marimba]]'' en ''[[Radiorama]]''. Ook is zijn stem jarenlang te horen als omroeper van de stations van de Amsterdamse metro. En in de jaren 90 rekruteert de Technische Universiteit Eindhoven en TNO hem vanwege zijn heldere uitspraak en uitstekende beheersing van de Nederlandse taal om zijn stem in te zetten voor een onderzoek naar de ideale computerstem.


Gewild om zijn vocale talent werd Philip niet lang na zijn aanstelling bij Radio Herrijzend Nederland gevraagd door het filmbedrijf [[Polygoon-Profilti]] om het commentaar te verzorgen bij twee bioscoopjournaals van het ''[[Wereldnieuws]]'' over het proces tegen de Duitse oorlogsmisdadigers in Neurenberg. De samenwerking tussen Bloemendal en de filmfabriek bleek een succes te zijn. Al snel kreeg Philip een aanbod om als commentator en assistent-redacteur voor het bioscoopjournaal aan de slag te gaan.
Daarnaast zet Bloemendal zich ook in voor verschillende stichtingen en verenigingen. Zo is hij van 1967 tot 1976 bestuurslid van de Nederlandse Beroepsvereniging van Filmers ([[NBF]]). Van 1972 tot 1980 is hij lid van het hoofdbestuur en dagelijks bestuur van de Nierstichting Nederland, waarvan hij later erelid wordt. Daarnaast is hij in de periode van 1972 tot 1982 voorzitter van de Jury Amateur Smalfilmdagen.  


[[Afbeelding:ANWB-prijs 1962 voor Wim Alinge , George Sluizen , Philip Bloemendal en Jacques, Bestanddeelnr 914-0277.jpg|thumb|left|Philip Bloemendal ontvangt in 1962 de ANWB-prijs (Foto: Jac. de Nijs. Bron: Nationaal Archief)]]


=====Polygoon (1946-1986)=====
===Stichting Philip Bloemendal Fonds===
In 2001 richt Bloemendals weduwe Mieke Bloemendal-Olman de Stichting Philip Bloemendal Fonds op. Het  doel is 'kwaliteitsbesef over effectief taalgebruik en communicatie in de media door te geven aan nieuwe generaties presentatoren.'
Datzelfde jaar stelt de stichting de [[Philip Bloemendal Prijs]] in, een tweejaarlijkse stimuleringsprijs voor jong aankomend talent op het gebied van effectief taalgebruik en communicatie in de media.


Vanaf zijn aanstelling bij Polygoon in 1946 tot aan zijn afscheid veertig jaar later heeft Philip met zijn unieke stem de toon gezet voor het bioscoopjournaal ''[[Neerlands Nieuws]]'', ''Wereldnieuws'' en de filmproducties van het bedrijf. Philip hield zich niet alleen bezig met het uitspreken van het commentaar dat het journaal begeleidde, hij was eveneens verantwoordelijk voor het schrijven van deze teksten. Begeleiding bij het leren van zijn nieuwe vak kreeg hij voornamelijk van schrijver en lid van de redactiecommissie, [[Anton Koolhaas]].
===Prijzen en onderscheidingen===
Philip Bloemendal heeft enkele hoge onderscheidingen gekregen, waaronder:


Philip kreeg snel affiniteit met de productionele kanten van het filmvak; hij ontwikkelde een goed oog voor cameravoering en leerde eveneens monteren. In 1952 werd hij bevorderd tot hoofdredacteur. In 1981 werd Philip directeur van het bedrijf. Naast zijn taalgevoeligheid en spreekvaardigheid was humor voor Philip een handelsmerk.
* Officier in de Orde van Oranje Nassau
* Officier in de Kroonorde van België
* De ANWB Prijs (1962)


In het naoorlogse Nederland, dat in het teken van de wederopbouw stond, was een positieve boodschap die het getraumatiseerde volk een hernieuwd gevoel van eenheid, rust en vertrouwen  moest geven, van groot belang. Voor de bioscoopjournaals en filmproducties van Polygoon betekende dit dat men, temidden van serieuze en ernstige zaken altijd ruimte indeelde voor een positieve kwinkslag, zonder dat er lichtvoetig met onderwerpen werd omgesprongen. De humor in de journaals en films, waaraan Philips scherpe teksten een grote bijdrage leverden, is van begin tot eind kenmerkend geweest voor Polygoon. Hoewel de grapjes in latere tijden soms zijn versleten voor oubollig, kunnen we vrijwel zeker stellen dat een groot gedeelte van het toenmalige publiek de humor kon waarderen en deze als vernieuwend beschouwde.


Met de hoop dat het project voor de Nederlanders een injectie van nationale trots zou betekenen gaf de overheid in 1946 de opdracht aan filmmaatschappij Polygoon-Profilti een film te maken over de Nederlandse walvisvangst in het Zuidpoolgebied. Bloemendal werd door de filmfabriek gevraagd om het commentaar bij de film te verzorgen. Voor hem betekende dit de eerste grote opdracht, waarbij de tekst zodanig bewerkt moest worden dat deze dienstbaar zou zijn aan de beelden. Van groot belang voor Philip was dat de tekst een effectieve bijdrage zou leveren aan de film ''[[Walvis in zicht]]'', hiertoe besteedde hij veel aandacht aan beeldspraak en speelde de humor een beduidende rol. Kenmerkend is dan ook het commentaar “Daar gaan weer 80.000 pakjes margarine” bij de scène waarin een walvis wordt geharpoeneerd.
===Bronnen===


Wegens de succesvolle bijdrage die Philip aan de film had geleverd besefte Polygoon-Profilti ten volle dat ze een talentvolle redacteur/commentator in huis had gehaald. De firma bedacht zich dus niet en vroeg Philip het commentaar te verzorgen voor een nieuwe film, ''[[Thuis]]''. [[Anton Koolhaas]] schreef hiervoor de teksten waarbij hij bijzonder veel aandacht besteedde aan de vertelstrategie. Een sleutelrol was wederom weggelegd voor de humor. Door middel van de effectief geschreven tekst van Koolhaas, uitgesproken door Bloemendal, moest er in ''[[Thuis]]'' een dialoog ontstaan tussen commentator, beeld en publiek.
[1] Jelle Boonstra, ‘“Pas op voor Philip Bloemendal!”, Soudscapes info, maart 1999


Dat Philip er goed aan had gedaan om de textielindustrie achter zich te laten en zich in het journalistieke vak te storten had hij inmiddels bewezen. Vanaf het moment dat hij hoofdredacteur werd, ging Philip zich met alle facetten van de filmproductie bezighouden. Dit hield in dat hij verantwoordelijk was voor zowel het uitzoeken van de onderwerpen, het delegeren van cameramensen evenals het monteren van de filmbeelden en uiteraard het verzorgen van het begeleidende commentaar. Daarnaast kreeg hij ook al gauw de leiding over de niet-productie gerelateerde zaken als het personeelsbeleid van Polygoon.
[2] Ewout Lamé, “Twee rollen en een geintje”,, [https://www.nrc.nl/nieuws/2006/12/01/twee-rollen-en-een-geintje-11237420-a216102/ NRC.nl], 01-12-2006.


Wekelijks mocht het Nederlandse bioscooppubliek zich verheugen in twee verschillende journaals van Nederlandse makelij: het ''[[Neerlands Nieuws]]'' en het ''[[Wereldnieuws]]''. Voor het Wereldnieuws onderhield Polygoon contacten met verschillende buitenlandse productiebedrijven, waarmee de firma journaalitems uitwisselde. Philip verwachtte van zijn collega’s de nauwkeurigheid en het vakmanschap na te leven die hij zelf ook hoog in het vaandel hield. Hierbij wees hij vooral de cameramensen erop dat zij de dure filmrollen optimaal moesten benutten en niet dienden terug te keren met onzinnige of onbruikbare beelden. Hoewel de hoofdredacteur een streng, doch rechtvaardig man was, bleef humor altijd de boventoon voeren. Een gevleugelde uitspraak van Philip was dan ook dat de cameramensen na een opname dienden terug te keren met “een filmrol en een geintje.” Daarnaast was de hoofdredacteur zich terdege bewust van het belangrijke werk dat de cameramannen uitvoerden; hij besefte dat er zonder camera geen film of journaal kwam. Waardering en respect voor collega’s in het veld, zoals onder andere [[Piet Kaart]], [[Cees Kerkhof]], [[Jan van Meerten]] en [[Joop Burcksen]] hield Philip hoog in het vaandel.
[3] ‘Wat bracht de TV’, De Telegraaf, 05-02-1968.


Vanaf het begin van zijn carrière tot het einde van Polygoon in 1986 leverde Philip, aanvankelijk zonder dat hij dit volledig besefte, door zijn inzet een belangrijke bijdrage aan het in beeld brengen van de Nederlandse geschiedenis. Tijdens zijn loopbaan heeft de journalist getuige mogen zijn van heel wat belangrijke ceremonies. Zo stond hij naar eigen zeggen in 1980 tijdens het filmen van de troonaanvaarding van Prinses Beatrix, precies op dezelfde plek als waar hij meer dan dertig jaar eerder ook had gestaan, toen hij in 1948 de inauguratie van Prinses Juliana filmde. Tevens was hij betrokken bij het verslaan van historische gebeurtenissen als onder andere de watersnoodramp in 1953, de bezetting van het Maagdenhuis in Amsterdam door protesterende studenten en het bezoek aan ons land van de populaire popgroep ''The Beatles''.
[4] Marti Smit, ‘Philip Bloemendal: Moe van de Monitor’, Het Parool 14-05-1968


[[category:personen|Bloemendal, Philipl]]


=====Olympische Spelen Mexico=====
[[category: nieuwspresentator|Bloemendal, Philip]]
 
Het hoogtepunt in zijn carrière was voor Philip het filmen van de Olympische Zomerspelen in Mexico in 1968. Voor Polygoon coördineerde hij hier vier weken lang de verslaggeving van de verschillende sportwedstrijden voor 22 landen. Hij gaf leiding aan een internationale equipe van zes cameramensen: een Nederlander, Engelsman, Duister, Fransman, Spanjaard en een Hongaar. De filmbeelden werden in Mexico geschoten en vervolgens per vliegtuig naar Nederland overgebracht. Op Schiphol werden de onontwikkelde filmrolletjes door een koerier opgehaald en naar het filmlaboratorium in Hilversum gebracht. Vervolgens werden de filmrollen bekeken en verwerkt door de redactie aldaar; de beelden die bestemd waren voor de buitenlandse journaals werden weer per vliegtuig doorgestuurd naar de desbetreffende landen. De beelden voor de eigen Nederlandse journaals werden gemonteerd en van commentaar voorzien.
Omdat Philip in Mexico zat werd het commentaar in die tijd verzorgd door anderen, waaronder [[Wim Povel]] en [[Ed Lautenschlager]].
 
Hoewel de toekomst van het bioscoopjournaal er eind jaren vijftig, met de komst van de televisie en het afnemende bioscoopbezoek, niet heel rooskleurig meer uitzag, bleef het nog tot halverwege de jaren tachtig in de bioscopen te zien.
 
 
=====Radio en TV=====
 
Naast zijn werk voor Polygoon was Philip in de jaren zestig eveneens werkzaam voor enkele televisieprogramma’s. Zo presenteerde hij in de periode 1966 tot 1967 het NTS filmprogramma ''[[Première]]'' en verzorgde hij de presentatie voor het actualiteitenprogramma NTS ''[[Monitor]]'' van 1966 tot 1968. Bij het laatste programma eindigde zijn medewerking enigszins grimmig na een conflict over een interview met kamerlid Haya van Someren. De politica had kamervragen gesteld over een eerdere uitzending van het VPRO-programma ''[[Hoepla]]'', waarin dronken soldaten te zien waren geweest. Philip werd er door enkele kranten van beticht tijdens het interview niet objectief te zijn geweest en linkse opmerkingen te hebben gemaakt.
 
Ook leende Philip tijdens zijn actieve loopbaan zijn stem meerdere malen voor het inspreken van grote filmproducties, evenals voor verschillende radiocommercials. Daarnaast verzorgde hij het commentaar voor talloze bedrijfsfilms. Verder was Philip ook actief op het gebied van radio en presenteerde hij onder andere de programma’s ''[[Marimba]]'' van de VARA en ''[[Radiorama]]'' van de NRU.
 
=====Nevenactiviteiten=====
 
Behalve zijn vele mediawerkzaamheden zette Philip zich eveneens in voor verschillende stichtingen en verenigingen. Zo was hij van 1967 tot 1976 bestuurslid van de Nederlandse Beroepsvereniging van Filmers (NBF). Van 1972 tot 1980 was hij lid van het hoofdbestuur en dagelijks bestuur van de Nierstichting Nederland, waarvan hij later erelid werd. Daarnaast was hij in de periode van 1972 tot 1982 voorzitter van de Jury Amateur Smalfilmdagen. Ook ontving Philip enkele hoge onderscheidingen, waaronder de benoemingen tot Officier in de Orde van Oranje Nassau en Officier in de Kroonorde van België. Verder kreeg hij in 1962 de ANWB Prijs.
 
=====Privé=====
 
In 1977 scheidde Philip van Martha Bakker, met wie hij een zoon en een dochter had. Hij hertrouwde met Ellen Mieke Olman. Er zijn vijf kleinkinderen.
 
 
 
=====Stichting Philip Bloemendal Fonds=====
 
In  2001 richtte de weduwe van Philip Bloemendal, Mieke Bloemendal-Olman, de Stichting Philip Bloemendal Fonds op, met als doel het doorgeven van kwaliteitsbesef over effectief taalgebruik en communicatie in de media aan nieuwe generaties presentatoren.
 
Datzelfde jaar werd door de stichting de [[Philip Bloemendal Prijs]] ingesteld. Dit is een tweejaarlijkse stimuleringsprijs voor jong aankomend talent op het gebied van effectief taalgebruik en communicatie in de media.
 
 
 
[[Category:personen|Bloemendal, Philip]] [[Category:Nieuwslezer |Bloemendal, Philip]]

Huidige versie van 20 okt 2018 om 15:42

Philip Bloemendal (KIPPA, datum onbekend, Bron: Collectie Beeld en Geluid)

NaamPhilip Bloemendal
GeborenDen Haag, 25 juni 1918
GestorvenAmersfoort, 22 februari 1999
Functiescommentator, nieuwspresentator, redacteur, directeur Polygoon
Bekend vanPolygoon bioscoopjournaal, Walvis in zicht, Thuis, Monitor, Radio Herrijzend Nederland en Wereldomroep
Periode actief1946-1986
Werkt samen metAnton Koolhaas, Brand Dirk Ochse, Kees Stip, Piet Buis
Externe infoStichting Philip Bloemendal Fonds

Philip Bloemendal in de media
Oeuvre van Philip Bloemendal

Dé stem van het naoorlogse Nederland, zo herinneren de meeste Nederlanders zich commentator en nieuwslezer Philip Bloemendal. Zijn karakteristieke timbre is onlosmakelijk verbonden met het filmproductiebedrijf Polygoon en het daaruit voortgekomen bioscoopjournaal.

Jeugd, opleiding en eerste werkervaring

Philip Bloemendals wieg staat in Scheveningen, waar hij als zoon van Joods orthodoxe ouders de eerste vijf jaren van zijn leven doorbrengt. Zijn vader Louis Bloemendal is eigenaar van een koosjere slagerij. Het gezin verhuist in 1924 naar Zandvoort. Vader Louis begint er een nieuwe slagerij, maar amper een maand na de opening overlijdt hij aan tuberculose. Hij wordt slechts 32 jaar oud. Bloemendals moeder Rebecka, voorheen werkzaam als onderwijzeres, zet de slagerij voort.

Bloemendal haalt zijn HBS-A diploma in Haarlem. Hij treedt in dienst bij textielhandel Jaap van Kollum in Amsterdam. Hier doet hij een opleiding tot mode-adviseur en haalt hij zijn textielbrevet. In 1937 gaat hij aan de slag bij de textielhandel van S.I. de Vries, eveneens in Amsterdam. In 1938 onderbreekt Bloemendal zijn textielcarrière voor de dienstplicht. Daarna keert hij terug bij S.I. de Vries en komt hij in contact met collega Martha Bakker, met wie hij na de Tweede Wereldoorlog zal trouwen.

Tijdens de oorlog

In 1942 dwingt de Duits bezetter het gezin zich te vestigen in de Joodse getto in Amsterdam. De Joodse Raad krijgt de opdracht om alle Joden in de gemeenschap te registreren. De voorzitter van de Joodse Raad vraagt Bloemendals broer Harry om hem te assisteren. Als de Nazi’s in Amsterdam alle geregistreerde Joden oppakken om naar concentratiekampen te deporteren, staan Bloemendal en zijn broer Harry niet op de lijst. Hun moeder en tante worden tijdens een razzia afgevoerd naar Auschwitz, waar zij sterven. Ook broer Harry overleeft de oorlog niet; hij wordt in 1944 door een NSB-er op straat herkent en verraden. Bloemendal duikt onder in Amsterdam, Velp en Enkhuizen. Hij is ee van de weinigen uit zijn familie die de Duitse bezetting overleeft.

Radio Herrijzend Nederland vraagt om een omroeper (Het Vrije Volk, 11-08-1945, Bron: Delpher)

Radio Herrijzend Nederland

Na de bevrijding zet Bloemendal zijn werk bij S.I. de Vries voort. In die tijd leest zijn vrouw een krantenadvertentie waarin Radio Herrijzend Nederland een omroeper vraagt. Ze spoort haar man aan om te solliciteren “omdat hij zo’n mooie, lieve stem had.”[1]. Bloemendal wordt aangenomen, maar houdt zijn baan bij S.I. de Vries in eerste instantie aan. Een half jaar lang reist hij op en neer: ‘s ochtends werkt hij in Amsterdam, ’s avonds in Hilversum.

Bloemendal heeft weinig ervaring met het omroepvak en moet de fijne kneepjes ervan in de praktijk leren. Wel oefent hij in zijn jeugd al met het aankondigen van muziekstukken in huiselijke kring. Ook tijdens de oorlog luistert hij aandachtig naar het stemgeluid van de Engelse en Canadese radio-omroepers. Na de bevrijding kan hij dit nog jarenlang feilloos nadoen.

Polygoon

Still Polygoon Wereldnieuws over proces van Neurenberg (1946, bron: collectie Beeld en Geluid)

Het filmbedrijf Polygoon-Profilti erkent Bloemendals stemtalent en vraagt hem kort na zijn aanstelling bij Radio Herrijzend Nederland om het commentaar te verzorgen bij de bioscoopjournaals van het Wereldnieuws over het proces tegen de Duitse oorlogsmisdadigers in Neurenberg. De samenwerking tussen Bloemendal en de filmfabriek blijkt een succes. Al snel krijgt Bloemendal een aanbod om als commentator en assistent-redacteur voor het bioscoopjournaal aan de slag te gaan.

Vanaf zijn aanstelling bij Polygoon in 1946 tot aan zijn afscheid veertig jaar later zet Bloemendal met zijn unieke stem de toon voor de journaals en filmproducties van het Polygoon. Hij houdt zich niet alleen bezig met het commentaar van het journaal, maar is ook verantwoordelijk voor het schrijven van deze teksten. Schrijver Anton Koolhaas, lid van de redactiecommissie, begeleidt hem bij het leren van zijn nieuwe vak.

Humor

“Daar gaan weer 80.000 pakjes margarine” merkt Bloemendal droog op als in de film Walvis in zicht (1946) een walvis wordt geharpoeneerd. De overheid hoopt als opdrachtgever van deze Polygoon-productie dat deze film over de walvisvangst in het Zuidpoolgebied de nationale trots onder de Nederlanders zal doen opkrikken. In de naoorlogse periode van wederopbouw moet een positieve boodschap het getraumatiseerde volk een hernieuwd gevoel van eenheid, rust en vertrouwen geven. Het Polygoon biedt daarom in zijn bioscoopjournaals en filmproducties altijd ruimte voor een positieve kwinkslag, zonder lichtvoetig met de serieuze onderwerpen om te springen. Bloemendal’s scherpe teksten en grapjes leveren hier een grote bijdrage aan. Humor wordt voor hem, naast zijn taalgevoel en spreekvaardigheid, een handelsmerk. Benieuwd naar zijn commentaar en stemgeluid?

(Polygoon Hollands Nieuws, 1953, bron: collectie Beeld en Geluid)

Alle facetten van de filmproductie

Bloemendal krijgt ook snel affiniteit met de productionele kanten van het filmvak; hij ontwikkelt een goed oog voor cameravoering en leert monteren. In 1952 wordt hij hoofdredacteur. Vanaf dat moment houdt hij zich met alle facetten van de filmproductie bezig. Hij is verantwoordelijk voor het uitzoeken van de onderwerpen, het delegeren van cameramensen, de montage van de filmbeelden en voor het begeleidende commentaar. Daarnaast krijgt hij ook al gauw de leiding over de niet-productie gerelateerde zaken als het personeelsbeleid van Polygoon. In 1981 wordt hij benoemd tot directeur van het bedrijf.

Een filmploeg van Polygoon aan het werk tijdens carnaval (1957, bron: IISG, collectie Algemeen Hollands Fotopersbureau, 1945-1969)

Twee rollen en een geintje

Polygoon maakt wekelijks twee verschillende journaals: het Neerlands Nieuws en het Wereldnieuws. De middelen om te filmen zijn beperkt. “Twee rollen en een geintje”, geeft Bloemendal de cameralieden mee. Ze mogen maar twee filmrollen gebruiken en er moet een visueel grapje in zitten, waar Bloemendal in het commentaar naar kan verwijzen. Ellen Mieke Olman, die ook bij Polygoon werkt en met wie hij na zijn scheiding in 1977 trouwt, vertelt: “Een keer zaten we ruw materiaal over het carnaval te bekijken. Opeens liep de optocht op z’n kop door het beeld. De cameraman bleek de film per ongeluk twee keer te hebben belicht. Nog voor Philip een opmerking kon maken zei de cameraman: ‘Goed hè, Philip, nu kun jij in je commentaar zeggen: heel het Zuiden stond op zijn kop!’ Zo is het ook in het journaal terecht gekomen.” [2] Hoewel streng en veeleisend, heeft Bloemendal grote waardering en respect voor zijn collega’s in het veld, onder wie Piet Kaart, Cees Kerkhof, Jan van Meerten en Joop Burcksen.

Hoogtepunt

Bloemendal levert tijdens zijn loopbaan als journalist een belangrijke bijdrage aan het in beeld brengen van de Nederlandse geschiedenis. Zo legt hij in 1948 de troonsaanvaarding van prinses Juliana vast en in 1980 die van haar dochter. Beatrix. Ook is hij betrokken bij de verslaglegging van de watersnoodramp in 1953, de bezetting van het Maagdenhuis in Amsterdam in 1968 en het bezoek van de populaire popgroep The Beatles aan Nederland in 1964. Hoogtepunt in zijn carrière zijn de Olympische Zomerspelen in Mexico in 1968. Vier weken lang coördineert Bloemendal voor Polygoon de verslaggeving van de verschillende sportwedstrijden voor 22 landen.

Philip Bloemendal in Monitor (NTS 1966. Bron: fotoarchief Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid)

De Monitor

Naast zijn werk voor Polygoon, werkt Bloemendal in de jaren 60 ook voor enkele televisieprogramma’s. Zo presenteert hij in de periode 1966 tot 1967 het NTS-filmprogramma Première en van 1966 tot 1968 het actualiteitenprogramma NTS Monitor. Bij dit programma maakt hij op 3 oktober 1966 zijn televisiedebuut. In mei 1968 eindigt zijn samenwerking met de Monitor enigszins abrupt nadat enkele kranten hem bekritiseren om een interview met Tweede-Kamerlid Haya van Someren-Downer over een uitzending van het VPRO-programma [Hoepla]]. Volgens De Telegraaf ging Bloemendal hierin ‘volledig buiten zijn boekje’, door met haar ‘te discussiëren alsof hij de advocaat van de tegenpartij is’ [3] Toch is de kritiek niet de reden dat Bloemendal opstapt. Hij zegt dat hij gewoon ‘moe van monitor’ is en bovendien ‘trouw aan het Polygoonjournaal’ waarvan hij het peil wilt handhaven. [4]

Overige werkzaamheden

Tijdens zijn actieve loopbaan leent Bloemendal diverse malen voor het inspreken van grote filmproducties, evenals voor diverse radiocommercials. Daarnaast verzorgt hij het commentaar voor tal van bedrijfsfilms. Voor de radio presenteert hij onder andere de programma’s Marimba en Radiorama. Ook is zijn stem jarenlang te horen als omroeper van de stations van de Amsterdamse metro. En in de jaren 90 rekruteert de Technische Universiteit Eindhoven en TNO hem vanwege zijn heldere uitspraak en uitstekende beheersing van de Nederlandse taal om zijn stem in te zetten voor een onderzoek naar de ideale computerstem.

Daarnaast zet Bloemendal zich ook in voor verschillende stichtingen en verenigingen. Zo is hij van 1967 tot 1976 bestuurslid van de Nederlandse Beroepsvereniging van Filmers (NBF). Van 1972 tot 1980 is hij lid van het hoofdbestuur en dagelijks bestuur van de Nierstichting Nederland, waarvan hij later erelid wordt. Daarnaast is hij in de periode van 1972 tot 1982 voorzitter van de Jury Amateur Smalfilmdagen.

Philip Bloemendal ontvangt in 1962 de ANWB-prijs (Foto: Jac. de Nijs. Bron: Nationaal Archief)

Stichting Philip Bloemendal Fonds

In 2001 richt Bloemendals weduwe Mieke Bloemendal-Olman de Stichting Philip Bloemendal Fonds op. Het doel is 'kwaliteitsbesef over effectief taalgebruik en communicatie in de media door te geven aan nieuwe generaties presentatoren.' Datzelfde jaar stelt de stichting de Philip Bloemendal Prijs in, een tweejaarlijkse stimuleringsprijs voor jong aankomend talent op het gebied van effectief taalgebruik en communicatie in de media.

Prijzen en onderscheidingen

Philip Bloemendal heeft enkele hoge onderscheidingen gekregen, waaronder:

  • Officier in de Orde van Oranje Nassau
  • Officier in de Kroonorde van België
  • De ANWB Prijs (1962)


Bronnen

[1] Jelle Boonstra, ‘“Pas op voor Philip Bloemendal!”, Soudscapes info, maart 1999

[2] Ewout Lamé, “Twee rollen en een geintje”,, NRC.nl, 01-12-2006.

[3] ‘Wat bracht de TV’, De Telegraaf, 05-02-1968.

[4] Marti Smit, ‘Philip Bloemendal: Moe van de Monitor’, Het Parool 14-05-1968

Overgenomen van "https://wiki.beeldengeluid.nl/index.php?title=Philip_Bloemendal&oldid=171494"