Kees van Kooten

Kees van Kooten

Naam	Cornelis Reinier van Kooten
Geboren	Den Haag, 10 augustus 1941
Functies	cabaretier, schrijver, acteur, televisiemaker, satiricus
Bekend van	Hadimassa, Het Simplisties Verbond, Van Kooten en de Bie, Keek op de Week
Periode actief	1963-heden
Werkt samen met	Wim de Bie, Maud Keus, Arjen van der Grijn, Roel Bazen. Martin de Vries
Trivia	Vader van actrice en scenarioschrijver Kim van Kooten en van acteur en cabaretier Kasper van Kooten
Media
Gallery	Gallery
Kees van Kooten in de media Oeuvre Kees van Kooten

... ik ben wel eens mijn eigen bananeschil heb ik het gevoel.

Jeugd

Kees van Kooten is geboren als Cornelis Reinier van Kooten op 10 augustus 1941 in Den Haag. Hij is de zoon van Cornelis Reinier van Kooten, vertegenwoordiger in Ryam-agenda's, en Anna Geertruida Snaauw, kleuteronderwijzeres. Hij krijgt de roepnaam Kees. In 1945 wordt zus Anke geboren. Na de lagere school gaat Kees van Kooten naar het Dalton Lyceum in Den Haag waar hij Wim de Bie ontmoet die de HBS-kant volgt. Het tweetal schrijft in de schoolkrant en vormt de cabaretgroep "Cebrah". Hun eerste programma heet "Grapsgewijs" en het tweede "Te hooi en te grap". In 1961 gaat hij van het Dalton Lyceum af na een conflict met de leraar klassieke talen. Van Kooten doet vervolgens staatsexamen. Hij gaat in militaire dienst en wordt sergeant-instructeur bij het Regiment van Heutz. Na 21 maanden diensttijd gaat hij werken bij Sikkens Lakfabrieken en het Rotterdamse reclamebureau Nijgh & Van Ditmar als tekstschrijver. Voor de merknaam Flexa bedenkt hij: "Verf te kust en te kleur". Ook werkt hij af en toe als fotomodel.

Beginjaren

De eerste teksten voor de omroep schrijft Van Kooten voor het programma Uitlaat dat in oktober 1963 voor het eerst wordt uitgezonden. Samenstelling Co de Kloet en Wim de Bie. Daar ontstaan ook de Clichémannetjes, twee Hagenezen die tijdens een partijtje biljarten gesprekken in clichés voeren. Wanneer Van Kooten bij het Lurelei Cabaret werkt, met onder andere John Lanting, Jasperina de Jong en Eric Herfst, is hij in een scène te zien in het televisieprogramma Uit. In 1967 werkt hij mee aan het programma Yin-Yang samen met Sonja Barend en Wim de Bie. Na twee matige afleveringen verdwijnt dit programma van het scherm. Op de televisie verschijnt het duo als Clichémannetjes voor het eerst in het programma Mies en scène van Mies Bouwman. Ze brengen daarin hun versie van "Ik hou van Holland". Onder de pseudoniemen Kikkert en Van Troostwijk presenteren ze drie maanden lang de Teleac-cursus Filosofie.

Van Kooten schrijft voor Haagse Post van 1969 tot 1972 de column Treitertrends. Later schrijft hij voor het Vlaamse weekblad Humo, Holland Herald en Vrij Nederland. Een compilatie van sketches en liedjes uit het satirische programma Hadimassa gaat naar het televisiefestival in het Zwitserse Montreux. Met regisseur Dimitri Frenkel Frank schrijven Van Kooten en De Bie de teksten voor Hadimassa. Van Kooten schrijft bovendien teksten voor de Johnny & Rijk Show. In 1972 schrijven en spelen ze in een televisiecursus Esperanto voor Teleac. Regelmatig werkt het tweetal ook mee aan Het Gat van Nederland.

Simplistisch Verbond

In november 1974 ontstaat het Simplisties Verbond. In het hotel Krasnapolsky wordt een oprichtingsbijeenkomst gehouden. VPRO-voorzitter Arie Kleywegt houdt een toespraak en staat officieel VPRO-zendtijd af aan het Simplisties Verbond. Het Verbond krijgt een mattenklopper als logo. Iedereen die zondigt tegen het simplisme krijgt daar symbolisch een klap mee. De programma's veranderen in de loop van de jaren van vormgeving, maar het tweetal blijft de formule trouw. Het Simplisties Verbond wordt uitgezonden van 1974 tot en met 1988 en er worden ruim honderd afleveringen gemaakt. De typetjes die ze neerzetten worden wereldberoemd in Nederland en Vlaanderen. In december 1976 verzorgt het Simplisties Verbond zelfs een hele avond met daarin onder andere een toneelstuk, een kinderprogramma, een persiflage op actualiteitenrubrieken en een kunstveiling.

1977 is het jaar dat Van Kooten en De Bie voor de eerste keer de Nipkowschijf krijgen, de prijs van de televisiecritici voor het beste televisieprogramma. In 1984 valt het duo weer in de prijzen: de Ere Nipkowschijf. Ze treden op in Een gebaar, een bonte avond ten bate van Amnesty International in Carré, samengesteld met Freek de Jonge. Het tweetal beeldt diverse typen uit, zoals de "Positivo's" en Hank den Drijver als actievoerder.

Keek op de week

In Keek op de Week, dat start op 10 oktober 1988, geven Kees van Kooten en Wim de Bie hun satirische kijk geven op de nieuwsfeiten van de afgelopen week en haken in op het Journaal dat aan hun programma vooraf gaat. "Keek op de week" draait tot en met 1993. Daarna start in oktober 1993 Krasse knarren, een tweewekelijkse satirische programma waarin Van Kooten en De Bie verschillende types uitbeelden, zoals Rik Dubois en Phons van der Kuil, twee actieve vijftigers. In bed met Van Kooten en De Bie start in oktober 1994 en duurt twee seizoenen. Daarna volgt Deksel van de desk dat een seizoen zal duren. De laatste serie van het duo is Van Kooten en De Bie die van 1996 tot 1998 wordt uitgezonden.

In Met het oog op morgen maken Kees van Kooten en Wim de Bie bekend dat ze het volgend seizoen niet meer als duo op de televisie zullen verschijnen. Later zegt Van Kooten dat hij 'op' is wat het maken van televisie betreft. Er komt nog een speciale aflevering van hun satirische programma met als titel Dat lossen we samen wel op met een compilatie van sketches uit 1996, 1997 en 1998.

Van Kooten en De Bie hebben altijd met een kleine crew en tegen geringe productiekosten gewerkt. De vaste opnameploeg bestaat uit Roel Bazen (geluid), Arjen van der Grijn (kap en grime) en Maud Keus (productie). Het duo verzorgt zelf de regie.

Nederlandse taal

Naast televisiemaker is Van Kooten een schrijver, van columns, boeken, toneel en film. Hij is een liefhebber van de Nederlandse taal, waaraan hij met Wim de Bie nieuwe begrippen heeft toegevoegd. ‘Regelneef’ en ‘Krasse knarren’ maar ook het ‘winterklaar maken van de tuin’, het bestond niet voor Van Kooten en De Bie het lanceerden in hun sketches. Een aantal vindingen is inmiddels opgenomen in het Groot Woordenboek der Nederlandse taal: de Dikke Van Dale.

Van Kooten als taalliefhebber kon zijn hart ophalen bij het opstellen de tekst ‘Het przewalskipaardenmiddel’ voor Het groot dictee der Nederlandse taal in 2013. Hij voegt tevens een nieuwe regel toe aan het dictee. Naast zo min mogelijk spelfouten dienen de kandidaten de taalfouten in het dictee te markeren. De kritiek op het dictee is niet mals; te moeilijk, te chaotisch, te veel onbekende woorden.

Enkele dagen voor het dictee schuift Van Kooten aan bij De wereld draait door om zijn verzameling taalfouten in kranten en tijdschriften te bespreken. Hij lijkt een taalpurist maar eigenlijk wijst hij de kijker op het belang van goed gebruik van het Nederlands. Want soms zeg je juist het tegenovergestelde van wat je beoogt te zeggen, met alle gevolgen van dien.

Prijzen

• Ere Zilveren Nipkowschijf (1985), samen met Wim de Bie voor het Simplisties Verbond

• Gouden Beeld Carrière Award (1998), samen met Wim de Bie