Mary Zeldenrust-Noordanus

Periode	2005
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	Documentaire
Decennia	2000-2009
Lengte	36'18"
Medium	televisie

Beschrijving

Psycholoog en psychotherapeut Mary Zeldenrust-Noordanus was een opvallende vrouw in de jaren zestig. Met haar uitgesproken karakter probeert ze als voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming alle taboes op seksueel gebied te doorbreken, in een tijd dat voorbehoedsmiddelen nog niet eens vrij verkrijgbaar waren en seksuele voorlichting in het openbaar onbespreekbaar was. Tevens krijgt zij het voor elkaar taboes als geboorteregeling, abortus en homofilie op tv bespreekbaar te maken. De documentaire bestaat volledig uit archiefmateriaal en is in twee verschillende delen verdeeld. De documentaire is op deze manier gemaakt om juist de twee verschillende kanten van Mary Zeldenrust-Noordanus te benadrukken. In het begin zegt ze ook dat de visie van het volk op haar persoon een heel andere visie was dan de visie die ze op zichzelf had: “ik denk dat het beeld dat ik van mezelf heb, niet zo klopt met het beeld dat anderen van mij hebben.” Dit wordt bewust meteen in het begin verteld, zodat de rest van de documentaire hier verder op in kan gaan. Dit is het belangrijkste aan deze documentaire, een volledig beeld te schetsen van Mary Zeldenrust-Noordanus. Door de manier waarop het gemonteerd is en de keuze van muziek wordt haar leven op een passende manier in beeld gebracht.

Makers

Regie Maud Keus

Producent HUMAN Cora van Dijk, Manja Wilkinson

Commentaar Barbara van Kooten, Hanneke Groenteman

Presentator Philip Freriks

HUMAN

Achtergrondinformatie

De NVSH waar Mary Zeldenrust-Noordanus van 1962 tot 1969 voorzitter van was, was van groot belang onder het volk toendertijd. De NVSH stond voor geboorteplanning en was een voorstander van aanvaarding van seks los van het doel voortplanting. Wel vond de NVSH dat seks binnen het huwelijk moest plaatsvinden. Als lid kon men bij de depots en consultatiebureaus terecht voor condooms, een pessarium en spiraaltjes. Deze behoefte was erg groot, al waren de christenen het er natuurlijk niet mee eens. De NVSH werd zelfs in 1954 door het Bisschoppelijk Mandement nog als een zedenbedervende organisatie in de ban gedaan.

Toch werd er binnen protestants-christelijke kringen begin jaren vijftig al voorzichting over pro-geboorteregelingen gepraat. Langzaamaan werden deze onderwerpen bespreekbaar en meer geaccepteerd in Nederland. Uiteindelijk kwam in 1965 de grote doorbraak toen de progressieve bisschop Bekkers in gesprek ging met Mary Zeldenrust-Noordanus. Hij gaf toe dat het hebben van acht of meer kinderen een probleem kon zijn als ‘men arm was of kleinbehuisd’. Deze doorbraak zorgde ervoor dat de verkoop van voorbehoedsmiddelen gelegaliseerd werd, seks voor en zelfs buiten het huwelijk geen taboe meer was en de pil begin jaren zeventig in het ziekenfonds kwam. Mary Zeldenrust-Noordanus heeft dus een belangrijke rol gespeeld in de culturele, sociale en politieke geschiedschrijving op het gebied van geboorteplanning.

Deze documentaire werd gemaakt in de reeks van Profiel.