Koekblikradio

Naam	Koekblikradio
Vervaardigd door	zelfbouwer
In gebruik vanaf	Tweede wereldoorlog
In gebruik tot	Na de oorlog
Gewicht

Clandestiene éénlamps-ontvanger in PASCALL (koek)-trommel.

Het object is een door een amateur vervaardigd éénlamps-ontvangertje dat in een koektrommeltje is ondergebracht. In het trommeltje bevindt zich een briefje met de tekst: 'Laan 43 Nunspeet. Oorlogswinter '44-45'. Het vormt een stille getuige van de leefomstandigheden gedurende de laatste periode (hongerwinter; 1944-1945) in het nog bezette noordelijke deel van Nederland.

De schakeling stamt uit het midden van de jaren ’20 en is eenvoudig van opzet. Voor de detectie wordt gebruik gemaakt van een lamp, een Philips gelijkstroom-triode type A 425. Er is geen hoogfrequent versterking en geen laagfrequent versterking. Het getecteerde signaal wordt met een koptelefoon beluisterd. Het apparaat kan worden omgeschakeld tussen ontvangst in de middengolf en lange golf.

De constructie is zodanig dat het er, buiten gebruik, uitziet als een onschuldig koek- of chocoladetrommeltje. Te dieneinde zijn de assen van de twee variabele pertinax-condensatoren en van de golflengteschakelaar nagenoeg tot aan de lagerbussen afgezaagd en zijn er i.p.v. knoppen stukjes blank installatiedraad (voor de variabele condensatoren) en een messing stripje (voor de golflengte-schakelaar) opgesoldeerd. Alle onderdelen zijn op een plaatje metaal gemonteerd dat in het trommeltje kan verzinken. Na het verwijderen van de lamp en het plaatsen van het deksel wijst niets meer op een radio. Dit was een essentieel punt in het geval van een huiszoeking, waar een ieder in die tijd op bedacht moest zijn.

Met de golfbereikschakelaar kan het midden- of langegolf gebied worden gekozen. De voornaamste toepassing zal ontvangst van het Nederlandstalige oorlogsnieuws via de BBC op 200 kHz zijn geweest. Het middengolfbereik was wellicht nuttig voor een luisteraar met kennis van de moderne talen maar werd wellicht ook gebruikt voor amusement (buitenlandse dansorkesten). Voor de voeding was benodigd: 4V/0,06A gelijkspanning (gloeidraad van de lamp) en 20 tot 50V/ 1 à 2 mA voor de anode. Op welke wijze hierin werd voorzien is helaas niet meer te achterhalen. Het is denkbaar dat de anodespanning d.m.v. een fietsdynamo werd opgewekt (zie ook trapradio).