Frans Lasès

Frans Lasès in 1981

Naam	Frans Lasès
Geboren	Amsterdam, 10 juni 1949
Functies	grafisch ontwerper, scenarioschrijver, regisseur
Bekend van	VARA uitroepteken logo en huisstijl, maker van Dag meneer de Koekepeer en Oma Hondje
Periode actief	1970-heden
Frans Lasès in de media Oeuvre Frans Lasès

NOS Grafisch Ontwerp

Frans Lasès treedt na de opleiding repoductie- en reclametekeken aan de Amsterdamse Grafische School in 1970 in dienst bij de Grafische Afdeling van de NOS. In deze periode ontwerpt hij voor vele programma's van de publieke omroep, waaronder: Swiebertje (NCRV), De Stratemakeropzeeshow en J.J. de Bom (VARA), de spelshow Een van de acht (VARA), de popprogramma's Wonderland en Popkrant (VARA), het Jeugdjournaal (NOS), Kinderen voor kinderen (VARA), de NOS-kunstprogramma’s Met andere ogen , Op Zicht en De tweede natuur, talkshow Mies (AVRO), Poezie Hardop (NOS), Verweer en Verweer (IKON), De Spijker op z’n kop (STV) en Het programma van het jaar (NOS). Naast videografisch werk, ontwerpt Lasès ook drukwerk, bijvoorbeeld het affiche voor de film De Afstand (1982) en omslagontwerpen voor de VPRO gids. Het meest bekende ontwerp van Frans Lasès is waarschijnlijk het VARA-logo met het rode uitroepteken uit 1983 dat tot ca. 2005 in gebruik is. De VARA had tot dan toe de haan en een opkomende zon als symbool. Maar er moest een logo komen dat minder expliciet socialistisch was en een grotere groep mensen moest aanspreken. Lasès en zijn collega's maakten vele schetsen, maar een kwartier voor de presentatie naar de VARA directie moest, kwam de ontwerper met het idee van een uitroepteken als onderdeel van de naam van de omroep. Naast stationcalls in deze huisstijl, maakte de ontwerper ook programmaleaders in deze stijl zoals voor Den Haag Morgen. Collega ontwerper Ron van Roon nam het VARA drukwerk voor zijn rekening.

Tentoonstellingen

In 1974 worden een aantal van zijn ontwerpen en die van zijn NOS collega ontwerpers getoond in de expositie 'Beeldje voor Beeldje' in het Stedelijk Museum Amsterdam (4 oktober - 10 november 1974). Van Frans Lasès zijn daar te zien: de programmaleader voor Panorama Woensdag Show; leaders met Edwin Rutten; de leader voor VARA Sport; een genreleader voor de AVRO Weekendfilm. De vormgeving voor het popprogramma Popkrant maakt in 1982 deel uit van een expositie getiteld "Van pophoes tot symboliek" in het Groninger Museum. De VARA-televisievormgeving is in 1985 te zien op de typografie tentoonstelling 'l'Image des Mots' in het Centre Pompidou in Parijs.

Free-lance periode

In 1987 verlaat Lasès de afdeling Grafisch Ontwerp van de NOS. De aankomende privatisering van de afdeling verandert het werkklimaat. Tot die tijd is de afdeling een plek waar geld en tijd geen rol spelen, maar eind jaren tachtig moeten ontwerpers hun uren en materialen uitgebreid gaan registreren en wordt er flink bezuinigd. Veel ontwerpers, waaronder Lasès verlaten daarom de NOS en beginnen voor zichzelf. “Frans Lasès zonder partners" verzorgt tussen 1987 en 1991 onder andere de videovormgeving voor PTT Post, de vormgeving rond Toneelgroep Theater, een NCRV stationcall, het leaderontwerp voor de actualiteitenrubriek “Hier en Nu” en andere computeranimaties. Lasès start ook met lesgeven in deze periode, dat doet hij onder andere aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en de Kunstacademie te Arnhem in de richtingen mode, grafische vormgeving en audiovisuele vormgeving. Lasès is zich vanaf midden jaren tachtig steeds meer inhoudelijk bezig gaan houden met de programma's (met name de VARA kinderprogramma's) waar hij voor ontwerpt en dat bevalt hem zo goed dat hij zelf ook programma's gaat maken. In 1990 maakt hij als freelance programmamaker in samenwerking met zijn studenten audiovisuele vormgeving het kleutermagazine Dag meneer de koekepeer dat in VPRO's Villa Achterwerk wordt uitgezonden.

In de periode van 2001 tot 2004 ontwikkelt hij voor de VPRO 39 afleveringen van de populaire kleuterserie Oma Hondje. Hierin zitten ondermeer de volgende onderdelen: Verre Gezichten, Liedjes van Gisteren, Fijne Familie, Podiumkunstjes en Tijger en Temmer. In het programma treden vele bekende artiesten op, zoals Herman Brood, Kitty Courbois, Wim T. Schippers en Jan Wolkers. In 2005 maakt hij Woensdag*Wonderdag, een dertiendelige serie over de magische realiteit van de dag. In hetzelfde jaar ontwikkelt hij de serie CompoZietZie, een gezichtsbepalend kijkspelletje. In 2007 verschijnen de boeken Saartje en Sikje en Aap en Beer, een jaar later gevolgd door het versjesboek Alles klaar? Vertrekken maar!

Voor KRO-Kindertijd maakt hij in 2008 twee televisieseries: Knapper en [[Vandaag gebeurt het!]]. Eveneens in 2008 verschijnt de dvd De persvrijheid van Frans de Jong, een filmisch portret over deze Amsterdamse Grafisch kunstenaar waarvoor hij de regie en interviews voor zijn rekening neemt.

Congressen en symposia

Lasès ontwerpt niet alleen, maar houdt zich ook bezig met onderzoek naar televisievormgeving. In 1976 neemt hij deel aan het International TV Design Colloquium '76 en in 1981 aan het congres "TV-Graphics '81". Voor beide congressen verzorgt hij ook de vormgeving. In 1986 maken Lasès en Leo Akkermans een korte reportage over televisievormgeving; "TV Design: For Whom?" voor een symposium getiteld: Television Design International' van de WRD in Keulen (17-21 maart 1986). In de reportage gaan ze op zoek naar wat het nut is van vormgeving op televisie. Hebben kijkers het in de gaten als de leader van het journaal weggelaten wordt? Hoe goed kennen studenten grafische vormgeving de logo's van de omroepverenigingen? Deze en andere vragen worden niet alleen in de documentaire, maar ook in een groter opgezet onderzoek in samenwerking met de dienst Kijk en Luisteronderzoek onderzocht. De resultaten zijn ontluisterend, maar toch trekt Lasès een positieve conlusie: als tv design geen nut heeft voor de kijker, dan moet je het als ontwerper maar voor je plezier doen. Op 31 oktober 2008 presenteert Lasès opniew deze reportage en bijbehorend onderzoek tijdens een congres over de geschiedenis van televisievormgeving, getiteld 'TV-versierders' georganiseerd door het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.

Prijzen en onderscheidingen

Special Award for International TV design, Keulen (1986).

Publieksprijs Cinekid ’92 voor Dag Meneer de Koekepeer (1992).

Galerieprijs ‘One Hour Art’ – Arti et Amicitiae (1995).

Eregast Cinekid (2005)