Categorie:WK voetbal: verschil tussen versies

Uitgelaten Nederlandse fans in Milaan

Het eerste WK voetbal wordt georganiseerd in Uruguay in 1930 en gewonnen door de gastheer. Vier jaar later is Italië organisator en plaatst Nederland zich voor het eerst voor een WK. Polygoon Hollands Nieuws toont hoe spelers als Leen Vente, Puck van Heel, Bep Bakhuys en Kick Smit de Ierse vrijstaat met maarliefst 5-2 verslaan en kwalificatie veiligstellen. Optimisme viert hoogtij en Polygoon-Profilti produceert de film We gaan naar Rome... over de reis van de Oranje helden naar "het lang beloofde land". Het Oranjelegioen bouwt ondertussen alvast een feestje in Milaan in afwachting van de wedstrijd tegen Zwitserland. Beelden van de wedstrijd zijn wederom te zien in het bioscoopjournaal Polygoon Hollands Nieuws. De wedstrijd is koud begonnen of de Zwitsers staan al 1-0 voor. Oranje lijdt een teleurstellende 3-2 nederlaag. De kopbal voor 1-1 van Kick Smit is het eerste WK-doelpunt ooit voor Oranje. Ook het WK van 1938 in Frankrijk wordt geen succes voor het Nederlands Elftal. In het Wereldnieuws van Polygoon is te zien hoe Tsjechoslowakije na verlenging met 3-0 te sterk is. Ook Nederlands Indië weet niet te winnen, van Hongarije wordt met 6-0 verloren.

Leo Pagano in actie

In verband met de oorlog duurt het tot 1950 voor het volgende WK wordt georganiseerd. Nederland is niet van de partij en dat zou zo blijven tot het WK van 1974. Het Nederlands volk luistert begin jaren '50 vol spanning naar kwalificatiewedstrijden die onder andere worden verslagen door Leo Pagano van de KRO. In Uw onbekende huisgenoot is Pagano in actie te zien tijdens de interland Nederland - België. Afsluitend zingt Jan de Cler het Hup Holland Hup waarin hij de beleving verwoordt van de aan de radio gekluisterde fan: We zitten bij de radio te beven als een riet, gespannen op verslag van alles wat je thuis niet ziet...

Camera's bij Nederland-Oostenrijk 1957

Het televisietijdperk is aangebroken en sportwedstrijden geven een boost aan de tv verkoop in Nederland. Het Nederlands Elftal mist op een haar na kwalificatie voor het WK van 1958. De beslissende wedstrijd Nederland-Oostenrijk wordt door de NTS live verslagen vanuit het Olympisch Stadion in Amsterdam. Dick van Bommel levert commentaar en de regie is in handen van Ben Mettrop. Oranje met legendarische namen als doelman Frans de Munck, aanvoerder Cor van der Hart, Faas Wilkes, Abe Lenstra en Kees Rijvers krijgt de Oostenrijkers met onder andere de 'stopperspil' Ernst Happel in de gelederen, er niet onder. In de rust van de wedstrijd geen reclameblok maar een stukje muziek van een muziekkorps uit Helmond. Ondertussen worden de commentaarposities en camera's getoond die de wedstrijd de Nederlandse huiskamers inbrengen. Van Bommel zwaait even vriendelijk naar de kijkers. Tijdens het WK van 1958 in Zweden maakt het Nederlandse publiek voor de televisie kennis met de geniale Pelé. Jan de Troye en Dick van Rijn verslaan voor de VARA de wedstrijden van Brazilië. Door gebrek aan zendtijd is niet altijd de gehele wedstrijd te zien. De komst van satelliet maakt mogelijk dat de halve finales en finale van het WK in Chili van 1962 in Nederland op televisie zijn te volgen.

WK1966 Finale

De verslaggeving van legendarische Europacup wedstrijden als Benfica-Feyenoord in 1963 en de mistwedstrijd Ajax-Liverpool in 1966 toont hoe de NTS steeds professioneler wordt. Het Nederlands clubvoetbal staat dan wel op punt van doorbreken, het nationale elftal lukt het wederom niet zich te kwalificeren voor het Wereldkampioenschap voetbal 1966 dat wordt gehouden in Engeland. Vanuit het Wembley Stadion in Londen, presenteert Herman Kuiphof voor de VPRO de landen die deelnemen aan het WK. De VARA geeft in aanloop naar het WK met Juli, maand van strijd een terugblik op eerdere edities. Enkele wedstrijden worden door de NTS live in Nederland uitgezonden middels satelliet of 'Per luchtpost'. Bob Spaak en Herman Kuiphof doen verslag. Op hetzelfde WK debuteert de latere chef-sport en boegbeeld van Studio Sport Kees Jansma. Tegen een vergoeding van 175 gulden per maand mag hij de koffers van Kuiphof dragen.

Live registratie 'per luchtpost'

In de jaren zeventig verandert televisie sterk met de komst van de videorecorder, slowmotionmachines en kleurencamera's. Ampexapparatuur maakt het nu mogelijk snelle samenvattingen te maken. De regie tijdens sportwedstrijden krijgt in Nederland steeds meer vorm dankzij onder andere het werk van Martijn Lindenberg. Het persoonlijke verhaal, de emotie van de sporter wordt meer in beeld gebracht middels close-ups. In 1974 haalt Nederland eindelijk weer een eindronde van het WK. De verkoop van de kleurentelevisies loopt als een trein en Studio Sport pakt groots uit met voor- en nabeschouwingen en sfeerverslagen. Ook andere omroepen zijn volop vertegenwoordigt in Duitsland.

Reportage vanuit het vliegtuig 1974

De jaren zeventig ziet ook de overgang van de oude garde verslaggevers als Kuiphof en Verhoef naar jonge talenten als Theo Reitsma en Evert ten Napel. Tijdens de finale van het WK1970 in Mexico tussen Brazilië en Italië is er een uniek moment in de geschiedenis van de verslaggeving; Koen Verhoeff en Herman Kuiphof becommentarieren ieder een helft. Tijdens het WK van 1974 verslaat Verhoeff de wedstrijden van Oranje tegen Uruguay en de DDR. Verhoeff ziet Neeskens scoren tegen de Oost-Duitsers 'met een knal droog als goede sherry Nederland'. Kuiphof spreekt de legendarische woorden 'Zijn we er toch ingetuind' als Gerd Müller tijdens de finale in München keeper Jaap Jongbloed met een rolletje verschalkt. Chefsport Bob Spaak kent tijdens het WK van 1978 de finale toe aan Theo Reitsma. Het duo Eddy Poelman en Evert ten Napel neemt het radioverslag voor hun rekening. Verslaggever Jack van Gelder maakt ook zijn debuut op het WK en zit wel erg dicht op de actie, in de dug-out. "Een tegenprestatie omdat we destijds een 24uursverbinding tussen Hilversum en Buenos Aires hadden en men over onze lijnen mocht bellen. Ik zat overal met mijn neus bovenop en toen Wim Jansen eruit ging voor Wim Suurbier, heb ik hem zelfs mijn trainingsjack gegeven. Dat soort idiote dingen ga je nooit van je leven meer meemaken."

PSP tegen WK1978

De schending van de mensenrechten door het militair bewind van generaal Jorge Videla maakt het WK van 1978 in Argentinië omstreden. Neerlands hoop leidt de actie 'Bloed aan de paal'. De links-socialistische partij PSP maakt een programma waarin acteurs zich voordoen als Argentijnse politieke gevangenen in een cel. Door de tralies zijn beelden te zien van een voetbalwedstrijd van het Nederlands elftal. In het satirische radioprogramma VPRO-forum wordt de kwestie ook besproken; hadden we nu wel of niet naar het WK voetbal in Argentinie moeten gaan?

Fons de Poel vanuit Mexico 1986

De jaren tachtig kenmerken zich door een strijd tussen verschillende omroepen om sport te mogen uitzenden. Programma's als AVRO Sportpanorama, TROS sport en TROS Aktua willen een deel van de actie en zijn actief tijdens de WK's van 1982 in Spanje en 1986 in Argentinië. Voor de TROS fungeert Johan Cruijff voor het eerste als commentator tijdens het WK van 1982.

Tijdens het WK voetbal1990 is het Nederlands Elftal eindelijk weer van de partij en de verwachtingen zijn hoger dan ooit door de winst van het EK 1988. Studio Sport, Den Haag vandaag en NOS laat werken samen in het project NOS laat mondiale]]. Een maand lang presenteren Charles Groenhuijsen, Mart Smeets, Maartje van Weegen, Annette van Trigt en Tom Egbers in wisselende koppels de achtergronden bij het nieuws. Er is ruim aandacht voor het WK voetbal, waarvoor Kees Jansma vanuit Italië het laatste nieuws brengt.

Youp van 't Hek verstoort presentatie Kees Jansma 1990

Het WK voetbal 1994 wordt in de VS georganiseerd. In het WK journaal wordt de kijker wijzer van het dagelijkse wel en wee van het Nederlands elftal dat in het bloedhete Orlando resideert. Het Journaal heeft veel aandacht voor de Oranje gekte in het land. Een komische noot aan het WK wordt gegeven door programma's als Die twee nieuwe koeien in de USA en Dolman's doel.

Jack van Gelder beschouwt na met Numan en van der Sar 1998

De NOS houdt ook op het WK van 1998 vast aan het WK journaal met dit keer Jack van Gelder en Tom Egbers als verslaggevers vanuit Frankrijk. Frits Barend en Henk van Dorp presenteren op RTL4 een dagelijkse late-night-talkshow met de naam Villa BvD. Vaste gast en columnist is Jan Mulder.

Tijdens het WK voetbal 2002 in Zuid-Korea en Japan presenteren de wisselende koppels Humberto Tan met analist Wim Rijsbergen en Tom Egbers met Youri Mulder, vanuit studio Heideheuvel in Hilversum een dagelijks avondprogramma. Het programma krijgt in de jaren erna vorm tijdens grote sportevenementen onder de naam Studio Sportzomer. In Sportpaleis de Jong en later Hollands Sport maakt het duo Wilfried de Jong en cameraman Rob Hodselmans prachtige reportages bij de achtergronden van de sport. In aanloop naar het WK voetbal 2006 presenteren Matthijs van Nieuwkerk en Wilfried de Jong een serie WK specials voor het programma. Op het WK in Duitsland maakt Bert Maalderink reportages die onder de naam 'De dag van Oranje' te zien zijn in het WK journaal. Avondprogramma's Studio Sportzomer en Villa BvD vechten om de kijkcijfers in de avond.

Het mediabeeld van het WK voetbal 2010 in Zuid-Afrika wordt niet bepaald door sprankelend voetbal, maar door het toeterterrorisme van de Vuvuzela. De muur van geluid die door de toeters wordt geproduceerd verstoort niet alleen de communicatie van de spelers op het veld, maar ook de beleving voor de kijkers thuis. Als snel wordt geadviseerd over te schakelen naar het Belgische Sporza of de BBC waar het stadiongeluid zachter lijkt te staan. Na enkele wedstrijden is ook de NOS niet doof meer voor de kritiek en zetten ook zij het stadiongeluid zachter. Een vuvuzela-filter blijkt technisch onmogelijk, het omgekeerde wel. Videosite Youtube levert de bezoeker de luxe om middels de Vuvuzela-knop, filmpjes te bekijken vergezeld van het monotone gezoem van de toeter.