Categorie:Natuurfilm

Beeld en Geluid heeft een bijzondere collectie films en televisieprogramma’s waarin de natuur centraal staat. In 2008 is in de Media experience de tentoonstelling Zoom Safari te zien geweest over de natuurfilm. Over natuurfilm is weinig geschreven, terwijl het een populair genre is in de bioscoop én op televisie. Van de Nederlandse filmmakers zijn met Bert Haanstra, Herman van der Horst en Hugo van Lawick internationaal bekend. Bert Haanstra heeft oog voor het Nederlandse landschap, bijvoorbeeld in Spiegel van Holland (1951) en de speelfilm Fanfare (1958) waarin de plaats Giethoorn een promimente rol speelt. Toch gaat het Haanstra vooral om de relatie tussen mens en omgeving. Dat is in eerder genoemde producties wellicht niet zo zichtbaar, in films als Alleman (1963) en Zoo (1962) ( observeert hij de mens, in Chimps onder elkaar (1984) en Monument voor een gorilla (1987) is het de mensaap. Voor Bij de beesten af reist hij naar verschillende continenten. Kenmerkend is hoe hij met ironie het gedrag van mens en dier met elkaar vergelijkt. In deze traditie past ook de recente film Schoffies (2006) van Marc van Fucht

Hugo van Lawick reist in 1959 op 22-jarige leeftijd af naar Kenia om natuurfilms te gaan maken. Hij heeft ruim 30 jaar gewerkt vanuit het tentenkamp Camp Ndutu in de Serengeti, een natuurreservaat in Tanzania. Van Lawick maakt in deze periode een grote hoeveelheid natuurdocumentaires voor televisie. Met zijn eerste vrouw, Jane Goodall, die onderzoek doet naar mensapen, maakt hij de bioscoopfilm People of the Forest waarin meer dan twintig jaar de levens van drie generaties chimpansees gefilmd zijn. In de natuurfilms van Hugo van Lawick zijn de dieren net mensen. De olifanten, tijgers, gnoes en hyena's groeten elkaar, worden verliefd, en rouwen. Van Lawick is ook een regisseur die de dramatische ontwikkeling van het verhaal belangrijker vind dan het verstrekken van informatie, bijvoorbeeld in the Leopard Son, Serengeti Symphony en Addo, koning der dieren. Van Lawick krijgt veel kritiek op deze aanpak. De wetenschappelijke hoek vindt de vermenselijking van de dieren botsen met de feiten.

De Nederlandse natuur wordt met name op televisie in beeld gebracht. Bijvoorbeeld in films die uitgezonden worden over plekken als nationaal park de Hoge Veluwe, in De Hoge Veluwe van Nico Crama. Luc Enting is een filmer die vanuit de passie voor natuur het filmen eigen heeft gemaakt. Hij werkt voor natuurprogramma’s, maar is bekend geworden met de film Het edelhert (1996). De bestudering van vogels wordt in een aantal films van Jan Musch en Tijs Tinbergen prachtig in beeld gebracht. Spreeuwenwerk (1983) en Gebiologeerd (1994) gaan over het onderzoek van Joost Tinbergen, de broer van Tijs. Gebiologeerd is in 1994 genomineerd voor een Gouden Kalf.

.

Het bekendst bij het grote publiek zijn ongetwijfeld programma’s als Alle dieren tellen mee, Ja, natuurlijk en Vroege vogels. Een quiz als Waku waku heeft veel kijkers kennis over de natuur bijgebracht.

Bekijk het overzicht van natuurfilms en radio- en televisieprogramma's  in de Beeld en Geluidwiki.