Radio Veronica: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
| (32 tussenliggende versies door 7 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 3: | Regel 3: | ||
| naam = Radio Veronica | | naam = Radio Veronica | ||
| oprichting_datum =15 oktober 1959 | | oprichting_datum =15 oktober 1959 | ||
| voorzitter = | | voorzitter = | ||
| leden = | | leden = | ||
| zenders = | | zenders = | ||
| status= Commerciëel | | status= Commerciëel | ||
| trivia = | | trivia = | ||
| aanvullende_info = | | aanvullende_info = [[In jaartallen: Radio Veronica|Radio Veronica in jaartallen]] | ||
| externe_info = | | externe_info = | ||
| onderschrift = De Norderney | | onderschrift = De Norderney | ||
}} | }} | ||
{{#ev:youtube | LC9Tnacfngc}} | |||
===VRON=== | ===VRON=== | ||
| Regel 17: | Regel 20: | ||
Radio Veronica is een initiatief van de Vrije Radio Omroep Nederland. De VRON is opgericht op 15 oktober 1959 door een groep radiohandelaren met als doel het maken van commerciële radio. Het format voor de commerciële zender is simpel: muziek afgewisseld met reclameboodschappen. Op deze manier kan er geld verdiend worden aan de uitzendingen en hopen de verkopers tegelijkertijd dat de verkoop van radio’s een boost krijgt. | Radio Veronica is een initiatief van de Vrije Radio Omroep Nederland. De VRON is opgericht op 15 oktober 1959 door een groep radiohandelaren met als doel het maken van commerciële radio. Het format voor de commerciële zender is simpel: muziek afgewisseld met reclameboodschappen. Op deze manier kan er geld verdiend worden aan de uitzendingen en hopen de verkopers tegelijkertijd dat de verkoop van radio’s een boost krijgt. | ||
Commerciële radio is in Nederland niet onbekend. Een groot deel van het land is in staat Radio Luxemburg te ontvangen, maar Nederlandse commerciële radio welke specifiek gericht is op de Nederlandse markt bestaat nog niet. Commerciële radio uitzenden vanuit Nederland is op dat moment echter nog verboden ( | Commerciële radio is in Nederland niet onbekend. Een groot deel van het land is in staat Radio Luxemburg te ontvangen, maar Nederlandse commerciële radio welke specifiek gericht is op de Nederlandse markt bestaat nog niet. Commerciële radio uitzenden vanuit Nederland is op dat moment echter nog verboden (een verbod dat nog tot 1992 zal duren). De oplossing is uitzenden vanaf zee, buiten de nationale grenzen, om zo territoriale wetten te ontduiken. In Europa wordt sinds augustus 1958 op dergelijke wijze uitgezonden door het Deense station Radio Mercur om zo wetten te omzeilen. | ||
De VRON volgt dit voorbeeld en zendt via het schip de Borkum Riff ( | De VRON volgt dit voorbeeld en zendt via het schip de Borkum Riff (vanaf 1964 de Norderney) voor het eerst uit in de avond van 20 april 1960. De naam van het station wordt al snel veranderd in Radio Veronica. Niet alleen bevat de nieuwe naam de letters van de VRON, ook is de naam is een verwijzing naar een gedicht van [[Annie M.G. Schmidt]]. Hierin wordt verteld over het zwarte schaapje Veronica, het buitenbeentje van de groep. Het is een rol die pas bij de zender: Radio Veronica is het buitenbeentje binnen het Nederlandse radiolandschap. Bedoeld of onbedoeld, gedurende haar bestaan keert het imago van buitenbeentje meerdere malen terug. | ||
De eerste jaren van haar bestaan brengt Radio Veronica nog niet echt een afwijkend geluid. De programmering bestaat uit muziek afgewisseld met gesponsorde blokken van ongeveer 20 minuten. Hierin wordt reclame gemaakt voor diverse producten door bekende Nederlanders. [[Willem Duys]] prijst zo Renault-auto’s aan. Andere BN-ers die | De eerste jaren van haar bestaan brengt Radio Veronica nog niet echt een afwijkend geluid. De programmering bestaat uit muziek afgewisseld met gesponsorde blokken van ongeveer 20 minuten. Hierin wordt reclame gemaakt voor diverse producten door bekende Nederlanders. [[Willem Duys]] prijst zo Renault-auto’s aan. Andere BN-ers die meewerken aan soortgelijke blokken zijn o.a. [[Mies Bouwman]], [[Rijk de Gooyer]] en [[Ko van Dijk]]. In deze fase is het station ook nog niet winstgevend. Om hier verandering in te brengen worden de gebroeders Verweij naar het station gehaald. [[Dirk Verweij|Dirk]], [[Bull Verweij|Bull]] en [[Jaap Verweij|Jaap]] weten aanvankelijk niets over radio; ze zitten in de textielindustrie. | ||
===Jongerencultuur en vernieuwing=== | ===Jongerencultuur en vernieuwing=== | ||
Sleutel voor het succes van Radio Veronica is de opkomst van jongerencultuur en de bijbehorende popmuziek van bands als The Rolling Stones en The Beatles. Het verzuilde Hilversum heeft beperkte aandacht voor dit nieuwe fenomeen waardoor Veronica in feite vrij spel heeft. Vanaf midden jaren ´60 verdwijnen de gesponsorde blokken en | Sleutel voor het succes van Radio Veronica is de opkomst van jongerencultuur en de bijbehorende popmuziek van bands als The Rolling Stones en The Beatles. Het verzuilde Hilversum heeft beperkte aandacht voor dit nieuwe fenomeen waardoor Veronica in feite vrij spel heeft. Vanaf midden jaren ´60 verdwijnen de gesponsorde blokken en wordt er geleidelijk een herkenbare horizontale programmering geïntroduceerd. De Publieken krijgen in de gaten dat het populaire Veronica steeds meer luisteraars bij hen weghaalt. Op 11 oktober 1965 wordt daarop [[Hilversum 3]] opgezet. Deze publieke zender krijgt als taak de weggelopen luisteraars terug te winnen. | ||
Het nieuwe fenomeen popmuziek vraagt echter om een nieuwe vorm van radiomaken. Iets wat bij de Publieken in die tijd nog niet is doorgedrongen. De jongerencultuur en de daaruit voortkomende hippiecultuur heeft weinig met de oude normen en waarden van de verzuilde omroepen. Radio Veronica brengt een herkenbaar en | Het nieuwe fenomeen popmuziek vraagt echter om een nieuwe vorm van radiomaken. Iets wat bij de Publieken in die tijd nog niet is doorgedrongen. De jongerencultuur en de daaruit voortkomende hippiecultuur heeft weinig met de oude normen en waarden van de verzuilde omroepen. Veronica speelt handig in op de steeds vrijer wordende samenleving. Radio Veronica brengt een herkenbaar en laagdrempelig geluid zonder politieke verbinding. Alles is vrijblijvend, de programma’s van Veronica hebben geen diepere bedoeling. Hilversum 3 brengt echter naast popmuziek nog altijd evenveel kerkdiensten of programma’s met operettes en marsmuziek. Hierdoor is Hilversum niet in staat een serieuze bedreiging te zijn voor de zeezender. | ||
De programma’s van Radio Veronica worden niet verzorgd door presentatoren, maar deejays. In tegenstelling tot presentatoren die hun tekstjes netjes oplezen van hun blaadjes, improviseert een Veronica DJ zijn programma. Naast deze nieuwe stijl van presenteren introduceren de Veronica DJ’s hun eigen termen als “hit”, “hitlijst”, “alarmschijf” en “gouwe-ouwe”. Ook introduceert Radio Veronica jingles, tunes en stationcalls. Niet eerder heeft een radioprogramma een herkenbare openingstune of maakt een radiozender gebruik van duidelijke stationcalls zoals Veroncia: “U luistert naar Veronica, het station waar muziek in zit”. | De programma’s van Radio Veronica worden niet verzorgd door presentatoren, maar deejays. In tegenstelling tot presentatoren die hun tekstjes netjes oplezen van hun blaadjes, improviseert een Veronica DJ zijn programma. Naast deze nieuwe stijl van presenteren introduceren de Veronica DJ’s hun eigen termen als “hit”, “hitlijst”, “alarmschijf” en “gouwe-ouwe”. Ook introduceert Radio Veronica jingles, tunes en stationcalls. Niet eerder heeft een radioprogramma een herkenbare openingstune of maakt een radiozender gebruik van duidelijke stationcalls zoals Veroncia: “U luistert naar Veronica, het station waar muziek in zit”. | ||
Radio Veronica weet zich als geen ander zichtbaar te maken bij haar doelgroep. Er worden drive-in shows verzorgd voor in het land. Tijdens die shows zijn er optredens van artiesten en is er promotie-team bestaande uit aantrekkelijke dames. In 1967 wordt er tijdens de shows ook live gedraaid door DJ’s op locatie. Iets dat bijzonder goed blijkt aan te slaan. In 1971 lanceert Veronica haar eigen blad. [[Rob Out]] is de creatieve achter dit project. Het blad is veel meer dan een gids. Het blad bevat interviews met popartiesten, hitlijst-overzichten, aandacht voor nieuwe platenreleases, contactadvertenties voor jongeren en iedere week kan een lezeres haarzelf opgeven voor de rubriek | Radio Veronica weet zich als geen ander zichtbaar te maken bij haar doelgroep. Er worden drive-in shows verzorgd voor in het land. Tijdens die shows zijn er optredens van artiesten en is er een promotie-team bestaande uit aantrekkelijke dames. In 1967 wordt er tijdens de shows ook live gedraaid door DJ’s op locatie. Iets dat bijzonder goed blijkt aan te slaan. In 1971 lanceert Veronica haar eigen blad. [[Rob Out]] is de creatieve geest achter dit project. Het blad is veel meer dan een gids. Het blad bevat interviews met popartiesten, hitlijst-overzichten, aandacht voor nieuwe platenreleases, contactadvertenties voor jongeren en iedere week kan een lezeres haarzelf opgeven voor de rubriek Miss Veronica. Dit alles wordt aangevuld met een overzicht van de programmering van Radio Veronica en extra informatie over de programma’s. | ||
===Programma’s en gezichten=== | ===Programma’s en gezichten=== | ||
Radio Veronica groeit | Radio Veronica groeit uit tot een hechte club smaakmakende radiomakers. Een greep uit de harde kern: [[Lex Harding]] is te horen in zijn ''[[Lexsjo]]'', [[Tom Collins]] heeft de ''[[Tom Collins Show]]'', [[Rob Out]] bedenkt het klassieke ''[[Goud van Out]]'' en is bovendien vanaf 1970 programmaleider van de zender, [[Hans Mondt]] draait voor werkend Nederland in ''[[muziek terwijl u werkt]]'', Gedichten en poëzie zijn er te horen in ''[[Candlelight]]'' met [[Jan van Veen]], [[Tineke Vos]] is er met het gezellige Koffietijd, [[Joost den Draaijer]] is er met ''[[Joost mag het weten]]'' en is tevens verantwoordelijk voor de introductie van de ''[[Top 40]]'' in Nederland, [[Henk van Dorp]] brengt ''[[Help, er zit een olifant in de tram]]'', [[Eddy Becker]] start een lange traditie met ''[[Ook goeiemorgen]]'' en er is [[Will Luikinga]] met ''[[Will wil wel]]''. Luikinga heeft tot ver in de jaren ’90 een gelijknamige collumn in het Veronica-blad. | ||
Hoewel de jingles en stationcalls, met hierin prominent zeegeluiden, anders doen vermoeden worden bijna alle programma’s aan land opgenomen. Via | Hoewel de jingles en stationcalls, met hierin prominent zeegeluiden, anders doen vermoeden worden bijna alle programma’s aan land opgenomen. Via waterdichte vaten worden de programma’s veilig naar de Nordeney gebracht. Uitzondering zijn de nieuwsuitzendingen, deze worden wel live vanaf het schip voorgelezen. Onder de nieuwslezers bevinden zich [[Harmen Siezen]], [[Dick Klees]], [[Leo de Later]], [[Hans Mondt]] en [[Arend Langenberg]]. De bulletins zijn 1 op 1 kopieën van de uitzendingen verzorgd door het ANP. Dit wordt op pijnlijke wijze duidelijk wanneer een nepbericht van het ANP een uur later ook door Veronica wordt gebracht. Na deze misser houdt de zender nieuws van de buitenlandse zenders ook in de gaten om zo ANP berichten te verifiëren. | ||
===Concurrentie=== | ===Concurrentie=== | ||
| Regel 43: | Regel 46: | ||
In 1965 wordt het Verdrag van Straatsburg gesloten. Door dit verdrag wordt het uitzenden van radio- en/of TV-uitzendingen vanaf internationale wateren verboden en komt voor veel zeezenders het einde in zicht. In Nederland wordt het verdrag wel aangegrepen om de TV zender [[TV Noordzee]] te stoppen. Radio Veronica wordt echter ontzien. | In 1965 wordt het Verdrag van Straatsburg gesloten. Door dit verdrag wordt het uitzenden van radio- en/of TV-uitzendingen vanaf internationale wateren verboden en komt voor veel zeezenders het einde in zicht. In Nederland wordt het verdrag wel aangegrepen om de TV zender [[TV Noordzee]] te stoppen. Radio Veronica wordt echter ontzien. | ||
Intussen heeft Veronica wel concurrentie gekregen. Met name aan de Engelse zenders verliest het station luisteraars. Ook is er een nieuwe concurrent van | Intussen heeft Veronica wel concurrentie gekregen. Met name aan de Engelse zenders verliest het station luisteraars. Ook is er een nieuwe concurrent van eigen bodem: Radio Noordzee. Vanaf 1971 is de zender te horen. Oud-Veronicanen [[Joost den Draaijer]] en [[Jan van Veen]] gaan er aan de slag. Tussen de twee zenders ontstaat een conflict over het eigendomsrecht van Noordzee’s zendschip de Mebo II. Veronica heeft Noordzee financieel ondersteund en vindt dat de Mebo II deels van hen is. Een rechterlijke uitspraak stelt Veronica in het ongelijk. De Veronica-top laat het er echter niet bij zitten. | ||
Het plan is om de Mebo II binnen nationale grenzen te krijgen. [[Bull Verweij]] geeft Veronica’s reclameadviseur [[Norbert Jurgens]] de opdracht hier iets aan te doen. Jurgens instrueert daarop drie duikers om het klusje te klaren. De duikers nemen de opdracht ten harte en plaatsen explosieven op het schip. Wonder boven wonder vallen er geen slachtoffers. Bull Verweij neemt verantwoordelijkheid voor deze actie en verdwijnt hiervoor een jaar achter de tralies. Veronica verliest door deze actie veel goodwill. De bomaanslag is voor poltiek Den Haag reden om het | Het plan is om de Mebo II binnen nationale grenzen te krijgen. [[Bull Verweij]] geeft Veronica’s reclameadviseur [[Norbert Jurgens]] de opdracht hier iets aan te doen. Jurgens instrueert daarop drie duikers om het klusje te klaren. De duikers nemen de opdracht ten harte en plaatsen explosieven op het schip. Wonder boven wonder vallen er geen slachtoffers. Bull Verweij neemt verantwoordelijkheid voor deze actie en verdwijnt hiervoor een jaar achter de tralies. Veronica verliest door deze actie veel goodwill. De bomaanslag is voor poltiek Den Haag reden om het Verdrag van Straatsburg te ratificeren en hiermee de gedoogstatus van de radiozender op te heffen. | ||
===Veronica blijft!=== | ===Veronica blijft!=== | ||
Na het bomincident weet Radio Veronica dat haar toekomst aan een zijden draadje hangt. Veronica start daarom de actie “Veronica blijft, als u dat wilt”. Kosten | Na het bomincident weet Radio Veronica dat haar toekomst aan een zijden draadje hangt. Veronica start daarom de actie “Veronica blijft, als u dat wilt”. Kosten noch moeite worden gespaard: er komen stickers, t-shirts en posters om de actie te promoten. Het Veronica DJ team komt zelfs met een strijdlied. Maar politiek Den Haag is ongevoelig voor de actie en werkt rustig door aan de anti-zeezenderwet en de ratificatie van het Verdrag van Straatsburg. | ||
Er zijn partijen genoeg te vinden die Veronica graag uit de ether hebben. Vanuit Hilversum wordt door diverse omroepverenigingen sterk gelobbyd bij ‘hun politieke partijen’. Zij zien de commerciële concurrent graag verdwijnen. Evenals de religieuze politieke partijen die de zender hekelen vanwege haar populaire aard en de daaraan verbonden vrije hedonistische moraal. Daarnaast heerst er binnen de Nederlandse politiek ook het sentiment: “waarom iets in stand houden wat illegaal is?”. | Er zijn partijen genoeg te vinden die Veronica graag uit de ether hebben. Vanuit Hilversum wordt door diverse omroepverenigingen sterk gelobbyd bij ‘hun politieke partijen’. Zij zien de commerciële concurrent graag verdwijnen. Evenals de religieuze politieke partijen die de zender hekelen vanwege haar populaire aard en de daaraan verbonden vrije hedonistische moraal. Daarnaast heerst er binnen de Nederlandse politiek ook het sentiment: “waarom iets in stand houden wat illegaal is?”. | ||
Veronica geeft zich echter niet zo snel gewonnen. Op 18 april 1973 wordt er een open hoorzitting omtrent de anti-piraten wet georganiseerd in Den Haag. Veronica grijpt de gelegenheid aan om een demonstratie op te zetten op het | Veronica geeft zich echter niet zo snel gewonnen. Op 18 april 1973 wordt er een open hoorzitting omtrent de anti-piraten wet georganiseerd in Den Haag. Veronica grijpt de gelegenheid aan om een demonstratie op te zetten op het Binnenhof. Op deze manier wil de zender laten zien dat Veronica een ingeburgerd onderdeel van de Nederlandse samenleving is geworden en daarom niet mag verdwijnen. Met name onder jongeren is de sympathie voor Veronica groot. Dit komt vooral door de strijd die Veronica voert tegen de overheid. De strijd tegen het establishment die niets wil weten van vernieuwing en de vrije geest, een strijd tussen jong en oud. | ||
Een andere belangrijke bondgenoot is de muziekindustrie. Tijdens de openbare hoorzitting nemen ook zij het op voor de commerciële zeezender. Diverse Nederlandse artiesten waaronder Corry Konings, Vader Abraham, De | Een andere belangrijke bondgenoot is de muziekindustrie. Tijdens de openbare hoorzitting nemen ook zij het op voor de commerciële zeezender. Diverse Nederlandse artiesten waaronder Corry Konings, Vader Abraham, De Zangeres Zonder Naam, The Golden Earring en The Cats pleiten voor het behoud van Veronica. De oproep van Veronica om naar Den Haag te komen voor de demonstratie heeft succes. Meer dan honderdduizend mensen komen naar het Binnenhof om hun steun te betuigen. Niet eerder komen er zoveel mensen naar Den Haag voor een demonstratie. Het lijkt er op dat het Veronica gaat lukken om Den Haag te overtuigen. | ||
Den Haag houdt echter vast aan | Den Haag houdt echter vast aan zijn plannen. Op 28 juni 1973 neemt de Tweede Kamer de anti-zeezenderwetten aan. Veronica is ondertussen druk bezig met het opzetten van de [[Veronica Omroep Organisatie]]. Dankzij het populaire Veronica-blad zou de vereniging over voldoende leden beschikken om tenminste in aanmerking te komen voor een C-omroep status. Op het moment dat Radio Veronica moet staken met uitzenden, zou de vereniging verder kunnen binnen het publieke bestel. CRM-minister Harry van Doorn weigert echter tot 2 keer toe de aanvragen voor zendmachtiging goed te keuren; Veronica zou niets toevoegen aan het huidige Hilversumse aanbod. Op 12 augustus 1974, wordt het wetsvoorstel ondertekend. Het persbericht, dat er uit gaat op 20 augustus, laat weten dat na 31 augustus commerciële uitzendingen vanaf zee buiten de nationale grenzen zijn verboden. Wordt er hierna nog uitgezonden volgen er ernstige sancties. | ||
===Het laatste uur=== | ===Het laatste uur=== | ||
De zeezender grijpt haar laatste uitzenddagen aan om een aantal memorabele fragmenten uit haar programma's te herhalen. Voor de laatste uitzenddag verzamelen de Veronicanen zich op het schip de Norderney. Deze dag begint met ''[[Ook goeiemorgen]]'' met [[Hans Mondt]] en [[Tom Collins]]. [[Pierre Kartner]] volgt met zijn ''[[Vader Abraham-show]]''. Tussen 10 en 11 is er het vertrouwde ''[[Koffietijd]]'' met [[Tineke Vos]]. Daarna volgen nog ''[[Stan Haag Vandaag]]'', ''[[Will Luikinga met het Sneeuwbalorkest]]'', de ''[[Veronica Top 40]]'' met [[Lex Harding]] en [[De Tipparade]] met nogmaals Tom Collins. Het slotprogramma van Radio Veronica neemt [[Rob Out]] voor zijn rekening. | |||
Met het toepasselijk getitelde ''[[Het laatste uur]]'' neemt Rob Out tussen 5 en 6 afscheid van de luisteraars van Radio Veronica. Het programma wordt de avond ervoor door Rob opgenomen. In de playlist verwerkt hij nummers als "Verdronken Vlinder" van Boudewijn de Groot en "Power To All Our Friends" van Cliff Richard, waarmee de toon is gezet. Naast Out komt ook directeur [[Bull Verweij]] aan het woord tijdens het programma. Het meest memorabele van de uitzending is de slottekst van Rob Out. Begeleid door een tikkende klok neemt Out op een ontroerende wijze afscheid met een tekst waarin hij op perfecte wijze zijn gevoel van machteloosheid en oprechte verontwaardiging verwoordt. Legendarisch worden zijn slotwoorden: “Een periode wordt afgesloten, er sterft iets. Met het afscheid nemen van Veronica sterft ook een beetje de democratie in Nederland. Dat spijt mij voor Nederland”. Hierna volgt een korte stilte en klinkt het "Wilhelmus". Dan is er voor de allerlaatste keer de bekende Veronica Jingle te horen. Deze wordt echter ruw onderbroken: de zender is losgekoppeld. | |||
Bij aankomst in de haven van Scheveningen wordt de populariteit van Veronica nogmaals duidelijk. De Veronicanen worden als ware helden opgewacht en toegejuicht door een enorme menigte. Dit is in groot contrast met waarop er afscheid wordt genomen van concurrent Radio Noordzee. Deze staakt twee uur later geruisloos haar uitzendingen. [[Joost den Draaijer]], inmiddels werkzaam voor de [[NOS]], draait na het uit de lucht gaan van Veronica direct na het nieuws “Veronica sorry” van Peter Koelewijn. Na Peter Koelewijn volgt een stilte van 10 seconden, waarna een Engelstalige N-O-S jingle te horen is, die heeft Den Draaijer verknipt van een jingle van WNOX, een radiostation uit het Amerikaanse Knoxville. Vanwege het stoppen van Veronica draait hij vervolgens “The sounds of silence" van Simon and Garfunkel. Het nummer van Peter Koelewijn bereikt zelfs de achtste plaats in de [[Top 40]]. | |||
Na het stoppen van Radio Veronica vinden veel oud-Veronicanen net als Joost den Draaijer hun weg naar Hilversum. Het Veronica-geluid blijft dankzij hen in de lucht. Met name bij de TROS wordt onderdak gevonden. [[Tom Mulder]], [[Chiel Montagne]], [[Will Luikinga]] en zelfs [[Rob Out]] komen allen terecht bij de TROS. [[Tineke Vos]] en [[Arend Langenberg]] verhuizen naar de [[NOS]] en het [[ANP]]. Voor veel van hen is dit een tijdelijke oplossing, een manier om toch met hun geliefde medium radio bezig te zijn. Wanneer Veronica als [[VOO|omroep organisatie]] na veel gesteggel met de politiek eind 1975 terugkeert in de ether keren ook veel van hen terug naar het oude nest. | |||
{{#ev:youtube | NinFrY7An4w}} | |||
[[Category: Zendgemachtigden]] | [[Category: Zendgemachtigden]] | ||
Huidige versie van 12 aug 2024 om 08:48
.jpg)
| Naam | Radio Veronica |
| Oprichting | 15 oktober 1959 |
| Omroep Status | Commerciëel |
| Aanvullende informatie | Radio Veronica in jaartallen |
VRON
Radio Veronica is een initiatief van de Vrije Radio Omroep Nederland. De VRON is opgericht op 15 oktober 1959 door een groep radiohandelaren met als doel het maken van commerciële radio. Het format voor de commerciële zender is simpel: muziek afgewisseld met reclameboodschappen. Op deze manier kan er geld verdiend worden aan de uitzendingen en hopen de verkopers tegelijkertijd dat de verkoop van radio’s een boost krijgt.
Commerciële radio is in Nederland niet onbekend. Een groot deel van het land is in staat Radio Luxemburg te ontvangen, maar Nederlandse commerciële radio welke specifiek gericht is op de Nederlandse markt bestaat nog niet. Commerciële radio uitzenden vanuit Nederland is op dat moment echter nog verboden (een verbod dat nog tot 1992 zal duren). De oplossing is uitzenden vanaf zee, buiten de nationale grenzen, om zo territoriale wetten te ontduiken. In Europa wordt sinds augustus 1958 op dergelijke wijze uitgezonden door het Deense station Radio Mercur om zo wetten te omzeilen.
De VRON volgt dit voorbeeld en zendt via het schip de Borkum Riff (vanaf 1964 de Norderney) voor het eerst uit in de avond van 20 april 1960. De naam van het station wordt al snel veranderd in Radio Veronica. Niet alleen bevat de nieuwe naam de letters van de VRON, ook is de naam is een verwijzing naar een gedicht van Annie M.G. Schmidt. Hierin wordt verteld over het zwarte schaapje Veronica, het buitenbeentje van de groep. Het is een rol die pas bij de zender: Radio Veronica is het buitenbeentje binnen het Nederlandse radiolandschap. Bedoeld of onbedoeld, gedurende haar bestaan keert het imago van buitenbeentje meerdere malen terug.
De eerste jaren van haar bestaan brengt Radio Veronica nog niet echt een afwijkend geluid. De programmering bestaat uit muziek afgewisseld met gesponsorde blokken van ongeveer 20 minuten. Hierin wordt reclame gemaakt voor diverse producten door bekende Nederlanders. Willem Duys prijst zo Renault-auto’s aan. Andere BN-ers die meewerken aan soortgelijke blokken zijn o.a. Mies Bouwman, Rijk de Gooyer en Ko van Dijk. In deze fase is het station ook nog niet winstgevend. Om hier verandering in te brengen worden de gebroeders Verweij naar het station gehaald. Dirk, Bull en Jaap weten aanvankelijk niets over radio; ze zitten in de textielindustrie.
Jongerencultuur en vernieuwing
Sleutel voor het succes van Radio Veronica is de opkomst van jongerencultuur en de bijbehorende popmuziek van bands als The Rolling Stones en The Beatles. Het verzuilde Hilversum heeft beperkte aandacht voor dit nieuwe fenomeen waardoor Veronica in feite vrij spel heeft. Vanaf midden jaren ´60 verdwijnen de gesponsorde blokken en wordt er geleidelijk een herkenbare horizontale programmering geïntroduceerd. De Publieken krijgen in de gaten dat het populaire Veronica steeds meer luisteraars bij hen weghaalt. Op 11 oktober 1965 wordt daarop Hilversum 3 opgezet. Deze publieke zender krijgt als taak de weggelopen luisteraars terug te winnen.
Het nieuwe fenomeen popmuziek vraagt echter om een nieuwe vorm van radiomaken. Iets wat bij de Publieken in die tijd nog niet is doorgedrongen. De jongerencultuur en de daaruit voortkomende hippiecultuur heeft weinig met de oude normen en waarden van de verzuilde omroepen. Veronica speelt handig in op de steeds vrijer wordende samenleving. Radio Veronica brengt een herkenbaar en laagdrempelig geluid zonder politieke verbinding. Alles is vrijblijvend, de programma’s van Veronica hebben geen diepere bedoeling. Hilversum 3 brengt echter naast popmuziek nog altijd evenveel kerkdiensten of programma’s met operettes en marsmuziek. Hierdoor is Hilversum niet in staat een serieuze bedreiging te zijn voor de zeezender.
De programma’s van Radio Veronica worden niet verzorgd door presentatoren, maar deejays. In tegenstelling tot presentatoren die hun tekstjes netjes oplezen van hun blaadjes, improviseert een Veronica DJ zijn programma. Naast deze nieuwe stijl van presenteren introduceren de Veronica DJ’s hun eigen termen als “hit”, “hitlijst”, “alarmschijf” en “gouwe-ouwe”. Ook introduceert Radio Veronica jingles, tunes en stationcalls. Niet eerder heeft een radioprogramma een herkenbare openingstune of maakt een radiozender gebruik van duidelijke stationcalls zoals Veroncia: “U luistert naar Veronica, het station waar muziek in zit”.
Radio Veronica weet zich als geen ander zichtbaar te maken bij haar doelgroep. Er worden drive-in shows verzorgd voor in het land. Tijdens die shows zijn er optredens van artiesten en is er een promotie-team bestaande uit aantrekkelijke dames. In 1967 wordt er tijdens de shows ook live gedraaid door DJ’s op locatie. Iets dat bijzonder goed blijkt aan te slaan. In 1971 lanceert Veronica haar eigen blad. Rob Out is de creatieve geest achter dit project. Het blad is veel meer dan een gids. Het blad bevat interviews met popartiesten, hitlijst-overzichten, aandacht voor nieuwe platenreleases, contactadvertenties voor jongeren en iedere week kan een lezeres haarzelf opgeven voor de rubriek Miss Veronica. Dit alles wordt aangevuld met een overzicht van de programmering van Radio Veronica en extra informatie over de programma’s.
Programma’s en gezichten
Radio Veronica groeit uit tot een hechte club smaakmakende radiomakers. Een greep uit de harde kern: Lex Harding is te horen in zijn Lexsjo, Tom Collins heeft de Tom Collins Show, Rob Out bedenkt het klassieke Goud van Out en is bovendien vanaf 1970 programmaleider van de zender, Hans Mondt draait voor werkend Nederland in muziek terwijl u werkt, Gedichten en poëzie zijn er te horen in Candlelight met Jan van Veen, Tineke Vos is er met het gezellige Koffietijd, Joost den Draaijer is er met Joost mag het weten en is tevens verantwoordelijk voor de introductie van de Top 40 in Nederland, Henk van Dorp brengt Help, er zit een olifant in de tram, Eddy Becker start een lange traditie met Ook goeiemorgen en er is Will Luikinga met Will wil wel. Luikinga heeft tot ver in de jaren ’90 een gelijknamige collumn in het Veronica-blad.
Hoewel de jingles en stationcalls, met hierin prominent zeegeluiden, anders doen vermoeden worden bijna alle programma’s aan land opgenomen. Via waterdichte vaten worden de programma’s veilig naar de Nordeney gebracht. Uitzondering zijn de nieuwsuitzendingen, deze worden wel live vanaf het schip voorgelezen. Onder de nieuwslezers bevinden zich Harmen Siezen, Dick Klees, Leo de Later, Hans Mondt en Arend Langenberg. De bulletins zijn 1 op 1 kopieën van de uitzendingen verzorgd door het ANP. Dit wordt op pijnlijke wijze duidelijk wanneer een nepbericht van het ANP een uur later ook door Veronica wordt gebracht. Na deze misser houdt de zender nieuws van de buitenlandse zenders ook in de gaten om zo ANP berichten te verifiëren.
Concurrentie
In 1965 wordt het Verdrag van Straatsburg gesloten. Door dit verdrag wordt het uitzenden van radio- en/of TV-uitzendingen vanaf internationale wateren verboden en komt voor veel zeezenders het einde in zicht. In Nederland wordt het verdrag wel aangegrepen om de TV zender TV Noordzee te stoppen. Radio Veronica wordt echter ontzien.
Intussen heeft Veronica wel concurrentie gekregen. Met name aan de Engelse zenders verliest het station luisteraars. Ook is er een nieuwe concurrent van eigen bodem: Radio Noordzee. Vanaf 1971 is de zender te horen. Oud-Veronicanen Joost den Draaijer en Jan van Veen gaan er aan de slag. Tussen de twee zenders ontstaat een conflict over het eigendomsrecht van Noordzee’s zendschip de Mebo II. Veronica heeft Noordzee financieel ondersteund en vindt dat de Mebo II deels van hen is. Een rechterlijke uitspraak stelt Veronica in het ongelijk. De Veronica-top laat het er echter niet bij zitten.
Het plan is om de Mebo II binnen nationale grenzen te krijgen. Bull Verweij geeft Veronica’s reclameadviseur Norbert Jurgens de opdracht hier iets aan te doen. Jurgens instrueert daarop drie duikers om het klusje te klaren. De duikers nemen de opdracht ten harte en plaatsen explosieven op het schip. Wonder boven wonder vallen er geen slachtoffers. Bull Verweij neemt verantwoordelijkheid voor deze actie en verdwijnt hiervoor een jaar achter de tralies. Veronica verliest door deze actie veel goodwill. De bomaanslag is voor poltiek Den Haag reden om het Verdrag van Straatsburg te ratificeren en hiermee de gedoogstatus van de radiozender op te heffen.
Veronica blijft!
Na het bomincident weet Radio Veronica dat haar toekomst aan een zijden draadje hangt. Veronica start daarom de actie “Veronica blijft, als u dat wilt”. Kosten noch moeite worden gespaard: er komen stickers, t-shirts en posters om de actie te promoten. Het Veronica DJ team komt zelfs met een strijdlied. Maar politiek Den Haag is ongevoelig voor de actie en werkt rustig door aan de anti-zeezenderwet en de ratificatie van het Verdrag van Straatsburg.
Er zijn partijen genoeg te vinden die Veronica graag uit de ether hebben. Vanuit Hilversum wordt door diverse omroepverenigingen sterk gelobbyd bij ‘hun politieke partijen’. Zij zien de commerciële concurrent graag verdwijnen. Evenals de religieuze politieke partijen die de zender hekelen vanwege haar populaire aard en de daaraan verbonden vrije hedonistische moraal. Daarnaast heerst er binnen de Nederlandse politiek ook het sentiment: “waarom iets in stand houden wat illegaal is?”.
Veronica geeft zich echter niet zo snel gewonnen. Op 18 april 1973 wordt er een open hoorzitting omtrent de anti-piraten wet georganiseerd in Den Haag. Veronica grijpt de gelegenheid aan om een demonstratie op te zetten op het Binnenhof. Op deze manier wil de zender laten zien dat Veronica een ingeburgerd onderdeel van de Nederlandse samenleving is geworden en daarom niet mag verdwijnen. Met name onder jongeren is de sympathie voor Veronica groot. Dit komt vooral door de strijd die Veronica voert tegen de overheid. De strijd tegen het establishment die niets wil weten van vernieuwing en de vrije geest, een strijd tussen jong en oud.
Een andere belangrijke bondgenoot is de muziekindustrie. Tijdens de openbare hoorzitting nemen ook zij het op voor de commerciële zeezender. Diverse Nederlandse artiesten waaronder Corry Konings, Vader Abraham, De Zangeres Zonder Naam, The Golden Earring en The Cats pleiten voor het behoud van Veronica. De oproep van Veronica om naar Den Haag te komen voor de demonstratie heeft succes. Meer dan honderdduizend mensen komen naar het Binnenhof om hun steun te betuigen. Niet eerder komen er zoveel mensen naar Den Haag voor een demonstratie. Het lijkt er op dat het Veronica gaat lukken om Den Haag te overtuigen.
Den Haag houdt echter vast aan zijn plannen. Op 28 juni 1973 neemt de Tweede Kamer de anti-zeezenderwetten aan. Veronica is ondertussen druk bezig met het opzetten van de Veronica Omroep Organisatie. Dankzij het populaire Veronica-blad zou de vereniging over voldoende leden beschikken om tenminste in aanmerking te komen voor een C-omroep status. Op het moment dat Radio Veronica moet staken met uitzenden, zou de vereniging verder kunnen binnen het publieke bestel. CRM-minister Harry van Doorn weigert echter tot 2 keer toe de aanvragen voor zendmachtiging goed te keuren; Veronica zou niets toevoegen aan het huidige Hilversumse aanbod. Op 12 augustus 1974, wordt het wetsvoorstel ondertekend. Het persbericht, dat er uit gaat op 20 augustus, laat weten dat na 31 augustus commerciële uitzendingen vanaf zee buiten de nationale grenzen zijn verboden. Wordt er hierna nog uitgezonden volgen er ernstige sancties.
Het laatste uur
De zeezender grijpt haar laatste uitzenddagen aan om een aantal memorabele fragmenten uit haar programma's te herhalen. Voor de laatste uitzenddag verzamelen de Veronicanen zich op het schip de Norderney. Deze dag begint met Ook goeiemorgen met Hans Mondt en Tom Collins. Pierre Kartner volgt met zijn Vader Abraham-show. Tussen 10 en 11 is er het vertrouwde Koffietijd met Tineke Vos. Daarna volgen nog Stan Haag Vandaag, Will Luikinga met het Sneeuwbalorkest, de Veronica Top 40 met Lex Harding en De Tipparade met nogmaals Tom Collins. Het slotprogramma van Radio Veronica neemt Rob Out voor zijn rekening.
Met het toepasselijk getitelde Het laatste uur neemt Rob Out tussen 5 en 6 afscheid van de luisteraars van Radio Veronica. Het programma wordt de avond ervoor door Rob opgenomen. In de playlist verwerkt hij nummers als "Verdronken Vlinder" van Boudewijn de Groot en "Power To All Our Friends" van Cliff Richard, waarmee de toon is gezet. Naast Out komt ook directeur Bull Verweij aan het woord tijdens het programma. Het meest memorabele van de uitzending is de slottekst van Rob Out. Begeleid door een tikkende klok neemt Out op een ontroerende wijze afscheid met een tekst waarin hij op perfecte wijze zijn gevoel van machteloosheid en oprechte verontwaardiging verwoordt. Legendarisch worden zijn slotwoorden: “Een periode wordt afgesloten, er sterft iets. Met het afscheid nemen van Veronica sterft ook een beetje de democratie in Nederland. Dat spijt mij voor Nederland”. Hierna volgt een korte stilte en klinkt het "Wilhelmus". Dan is er voor de allerlaatste keer de bekende Veronica Jingle te horen. Deze wordt echter ruw onderbroken: de zender is losgekoppeld.
Bij aankomst in de haven van Scheveningen wordt de populariteit van Veronica nogmaals duidelijk. De Veronicanen worden als ware helden opgewacht en toegejuicht door een enorme menigte. Dit is in groot contrast met waarop er afscheid wordt genomen van concurrent Radio Noordzee. Deze staakt twee uur later geruisloos haar uitzendingen. Joost den Draaijer, inmiddels werkzaam voor de NOS, draait na het uit de lucht gaan van Veronica direct na het nieuws “Veronica sorry” van Peter Koelewijn. Na Peter Koelewijn volgt een stilte van 10 seconden, waarna een Engelstalige N-O-S jingle te horen is, die heeft Den Draaijer verknipt van een jingle van WNOX, een radiostation uit het Amerikaanse Knoxville. Vanwege het stoppen van Veronica draait hij vervolgens “The sounds of silence" van Simon and Garfunkel. Het nummer van Peter Koelewijn bereikt zelfs de achtste plaats in de Top 40.
Na het stoppen van Radio Veronica vinden veel oud-Veronicanen net als Joost den Draaijer hun weg naar Hilversum. Het Veronica-geluid blijft dankzij hen in de lucht. Met name bij de TROS wordt onderdak gevonden. Tom Mulder, Chiel Montagne, Will Luikinga en zelfs Rob Out komen allen terecht bij de TROS. Tineke Vos en Arend Langenberg verhuizen naar de NOS en het ANP. Voor veel van hen is dit een tijdelijke oplossing, een manier om toch met hun geliefde medium radio bezig te zijn. Wanneer Veronica als omroep organisatie na veel gesteggel met de politiek eind 1975 terugkeert in de ether keren ook veel van hen terug naar het oude nest.
