Willy van Hemert

Willy van Hemert (bron: Fotocollectie Beeld en Geluid)

Naam	Willem Catharinus van Hemert
Geboren	Utrecht, 29 maart 1912
Gestorven	Hechtel (België), 26 juni 1993
Functies	regisseur, tekstschrijver, acteur, cabaretier
Bekend van	Bartje, Dagboek van een herdershond, De glazen stad, De kleine waarheid, De toverspiegel, De weg
Periode actief	1942-1985
Werkt samen met	Willeke Alberti, Joop Doderer, Joop van den Ende, Coen Flink, Harry de Groot, Ko van Dijk, Erik de Vries
Trivia	Trivia
Willy van Hemert in de media Oeuvre van Willy van Hemert

Pionier van het Nederlandse televisiedrama

Voor de Tweede Wereldoorlog

Wanneer Willy van Hemert op het Bonifacius Lyceum in Utrecht zit, trekken cabaret en toneel zijn aandacht. Hij speelt een rol in het stuk Omnis Terra dat geschreven is door Jacques Schreurs, tevens auteur van de roman Kroniek eener parochie. Opmerkelijk is dat Van Hemert dit boek later als inspiratiebron gebruikt voor de serie Dagboek van een herdershond. In navolging van Schreurs, begint Van Hemert na de middelbare school aan een opleiding tot priester. Daarna studeert hij korte tijd rechten en economie in Utrecht, maar zijn roeping blijkt elders te liggen. Voordat de oorlog uitbreekt, leidt een weddenschap ertoe dat Van Hemert als voorzanger bij de Fritz Hirsch Operette optreedt. Daar ontmoet hij zangeres en danseres Miep Kronenburg, met wie hij in het huwelijk treedt.

Cabaret

Via de Bouwmeester-Revue en het vermaarde Leidsepleintheater, waar ook Wim Sonneveld debuteert, raakt hij actief betrokken bij de wereld van cabaret. Van Hemert maakt deel uit van een schrijverscollectief dat teksten produceert voor Sonneveld. Daarnaast werkt hij mee aan de eerste revue van Toon Hermans, met de naam Première. Kort daarop besluit hij zijn eigen groep op te richten: het Regenboog Cabaret. In 1942 schrijft Van Hemert het stuk Paarlen voor de zwijnen, waarin hij onder meer met Ko van Dijk op de bühne staat.

Radio

Na de oorlog is Van Hemert werkzaam bij VARA-radio en treedt hij op met zijn groep Cabaret Willy van Hemert, waar ook Fien de la Mar deel van uitmaakt. Naast het schrijven van teksten voor cabaret, theater en radio, begint Van Hemert in de jaren vijftig aan zijn televisieloopbaan.

Televisie in de kinderschoenen

In de herfst van 1951 verschijnt De toverspiegel op de beeldbuis, het eerste televisiespel waarmee Van Hemert en Erik de Vries een handjevol kijkers kennis laat maken met het fenomeen televisiedrama. Toen is al snel duidelijk geworden dat Van Hemert gevoel heeft voor drama. In 1952 reist hij af naar Londen om meer te leren over het medium televisie. De jaren daarop regisseert Van Hemert diverse single plays voor de VARA, waaronder Het paard van Troje, De sleutel en Het huis van mijn ouders.

Andere activiteiten in de jaren 50 en 60

In zijn speelfilmdebuut Jenny, tevens zijn enige film en de eerste 'avondvullende' Nederlandse speelfilm in kleur, speelt dochter Ellen de titelrol. De film is gebaseerd op de Duitse film 8 Mädels im Boot uit 1932. In 1958, hetzelfde jaar waarin Jenny verschijnt, wordt er een Duitse versie van uitgebracht. Van Hemert blijkt ook talent te hebben voor het produceren van songteksten. Zo schrijft hij voor Corry Brokken het nummer Net als toen, waarmee ze in 1957 het Eurovisie Songfestival wint. Twee jaar later schrijft Van Hemert opnieuw een lied dat in de smaak valt bij de festivaljury, ditmaal gezongen door Teddy Scholten. Ook dit nummer, getiteld Een beetje, wint het Eurovisie Songfestival. Datzelfde jaar schrijft hij op muziek van Joop de Leur de legendarische Zuiderzeeballade. Van Hemert presteert het om de tekst binnen één dag op papier te krijgen. Pas in 1962 wordt dit klassieke levenslied op plaat uitgebracht; het nummer slaat aan bij het publiek en blijft vier maanden in de hitlijsten staan. De Zuiderzeeballade is jarenlang ongekend populair en wordt zelfs uitgeroepen tot de smartlap van de twintigste eeuw.

Televisiedrama NCRV

Halverwege jaren zestig drukt Van Hemert definitief een stempel op de ontwikkeling van Nederlands televisiedrama. In opdracht van de NCRV maakt Van Hemert in 1968 een televisiebewerking van De glazen stad naar het boek van Piet Risseeuw. De achtdelige serie is het eerste televisiefeuilleton in zijn soort en groeit uit tot een enorm succes. Op zijn toppunt weet de serie maar liefst vijf miljoen kijkers te trekken. Tot op heden krijgt de NCRV verzoeken om herhalingen uit te zenden, maar helaas zijn er maar een paar afleveringen bewaard gebleven. In de jaren zeventig gebruikt Van Hemert wederom literaire klassiekers als inspiratiebron voor zijn televisieproducties. Waar Pleuni Touw en Hans Boswinkel hun opwachting maken in De glazen stad, betekent de adaptatie van De kleine waarheid in 1970 de nationale doorbraak voor de nog onervaren Willeke Alberti. Zij beschouwt Van Hemert als de vaderfiguur aan wie zij haar carrière heeft te danken. Een uiterst kostbare en omvangrijke serie als De kleine waarheid, bestaande uit zesentwintig afleveringen, is niet eerder op de Nederlandse televisie vertoond. Het is een van de hoogtepunten uit Van Hemerts carrière, die zowel de regie, productie als songteksten voor zijn rekening neemt. De uitspraak Ik bid nie veur brune bon’n spreekt nog altijd tot de verbeelding dankzij Van Hemerts succesvolle bewerking van Bartje, naar de gelijknamige roman van Anne de Vries. In de serie vervullen amateurs de hoofdrollen. Kort daarop verschijnen wederom klassiekers van zijn hand die echter wisselen in succes. Ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van de NCRV schrijft Van Hemert in 1974 Dynastie der kleine luyden. De serie zal niet zo populair worden als van Hemerts eerdere werk.

Televisiedrama KRO

Vanaf eind jaren zeventig gaat Van Hemert werken voor de KRO, waar hij onder meer Dagboek van een herdershond, De weg en De appelgaard regisseert. Met die series lukt het hem zijn eerdere succes te evenaren. De eerste twee worden bekroond met een Televizierring, ondanks dat De weg ook op forse kritiek stuit. Daarin komen namelijk voor de KRO-achterban gevoelige thema's aan de orde zoals een gebroken huwelijk en homoseksualiteit. De appelgaard, die in 1985 op televisie wordt uitgezonden, is de laatste serie waaraan Van Hemert als regisseur en scenarioschrijver meewerkt.

Betekenis voor de Nederlandse televisie

Zonder Van Hemert zou de geschiedenis van Nederlands televisiedrama er ongetwijfeld heel anders hebben uitgezien. Samen met Erik de Vries staat hij aan de wieg van de nationale televisie. Een groot deel van zijn oeuvre is in het collectieve televisiegeheugen gegrift. Mies Bouwman karakteriseert hem als "een bezeten vakman" en zelf zegt Van Hemert dat hij een "dwingeland en bemoeial" is: als hij plannen heeft iets te maken, dan staat niets hem in de weg.

De laatste jaren

Na 1985 verdwijnt Van Hemert uit beeld, ook al heeft hij dat zelf liever anders gezien. Hij hoopt lange tijd nog op een comeback, maar de omroepen bieden hem geen opdrachten meer aan. De laatste jaren van zijn leven leidt Van Hemert een teruggetrokken bestaan in het Belgische dorpje Hechtel. Een herseninfarct heeft definitief een punt gezet achter zijn carrière. Hij overlijdt in de zomer van 1993 en wordt begraven op de Algemene Begraafplaats in zijn vroegere woonplaats Blaricum.

Prijzen en onderscheidingen

Gouden plaat voor de Zuiderzeeballade (1967)

Gouden Harp vanwege zijn grote verdiensten voor de Nederlandse lichte muziek (1972)

Gouden Televizier-ring voor Dagboek van een herdershond (1978)

Gouden Televizier-ring voor De weg (1983)