Categorie:Comedy

De comedyserie is een komische televisiereeks die van oorsprong uit de Verenigde Staten en Groot-Brittannië afkomstig is. Een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de Nederlandse comedy is weggelegd voor scenarist Eli Asser die in zijn hoogtijdagen onder meer 't Schaep met de 5 pooten en Citroentje met suiker heeft geschreven. Ook het duo Ger Apeldoorn en Harm Edens heeft diverse succesvolle comedies op zijn naam staan, waaronder Laat maar zitten, In de Vlaamsche pot en Het zonnetje in huis.

Comedy wordt veelal geassocieerd met de meer karakteristieke sitcom, maar kan eveneens duiden op ´light drama´ waarin serieuze thema´s worden afgewisseld met humor. Series als S1ngle, Gooische vrouwen en Rozengeur & wodka lime vertonen niet geheel toevallig raakvlakken met Amerikaanse hitseries als Sex and The City en Desperate Housewives. Het zijn luchtige vormen van drama dat door herkenbare issues over de liefde, relaties en mannen vooral een vrouwelijk publiek aanspreekt. De hoofdrollen in ´light drama´-series worden dan ook vaak vertolkt door vrouwen.

Sitcom

Onder de noemer 'situation comedy', oftewel sitcom, is dit genre uitgegroeid tot een van de populairste vormen van televisiedrama. De traditionele sitcom is bedoeld als een halfuur durende show, die opgenomen wordt in een studio met livepubliek. Het verhaal stelt meestal niet zoveel voor en dient enkel als kapstok voor grappige dialogen en situaties.

Net als het soapgenre is het ontstaan van de sitcom terug te voeren tot het radiotijdperk van de jaren twintig. In die periode dient de sitcom vooral als ludiek middel om discussies over maatschappelijke kwesties aan te wakkeren. De succesvolle overgang van radio naar televisie maakt van de sitcom een veelzijdig genre. Nog steeds is het een van de meest geliefde vormen van televisiedrama in de Verenigde Staten.

In Nederland bestaat er bij de publieke zenders een lange traditie op het gebied van comedy, zeker bij de VARA. Daar verschijnt Pension Hommeles in 1957, de eerste comedyserie van eigen bodem. Vergeleken met de soap en de politieserie, die pas met de komst van de commerciële televisie professioneel zijn ontwikkeld, kent de sitcom een omvangrijke geschiedenis. De vele titels die tot dit genre behoren illustreren de populariteit van dit fenomeen.

Naast originele producties zien we door de jaren heen veel bewerkingen van buitenlandse scenario’s. Een voorbeeld hiervan is Stiefbeen en zoon, de Nederlandse versie van het Britse Steptoe and Son. Bij de commerciële omroepen wordt die trend in de jaren negentig doorgezet: zo zijn SamSam en Vrienden voor het leven ook gebaseerd op Engelse producties. Niettemin blijft comedy van eigen bodem razend populair.

De licht-kritische ondertoon, die zo kenmerkend is voor de vroegere Amerikaanse sitcoms, verdwijnt in de loop der jaren meer op de achtergrond, wat gelukkig niet ten koste gaat van de amusementswaarde.

De sitcom speelt zich vooral af in huiselijke kring waar een vaste groep mensen (meestal een familie of vriendengroep) de hoofdrollen vervullen. Net zoals bij andere vormen van drama, zorgen conflicten voor voortstuwing van het verhaal. Daarom zijn de belangrijkste personages min of meer tegenpolen van elkaar. Eventuele bijrollen dienen slechts om spanning te creëren tussen de hoofdfiguren.

Komische taferelen komen voort uit onderlinge interactie en de manieren waarop karakters omgaan met conflictsituaties. Personages maken nauwelijks een karakterontwikkeling door, maar zijn juist door hun stereotype gedrag humoristisch. Ook zorgt het gesimplificeerde karakter van de hoofdfiguren voor herkenbaarheid bij het publiek.

Door een ‘toevallige’ samenloop van omstandigheden komen de personages elke aflevering in de meest vreemde situaties terecht. Iedere episode vormt een afzonderlijk geheel, dus een schijnbaar onoverkomelijk dilemma wordt altijd aan het einde van een aflevering opgelost. Die gesloten narratieve structuur is kenmerkend voor de sitcom en zien we overigens ook terug bij genres als de politieserie.

Muzikale comedy

Een bijzondere vorm van comedy is de muzikale versie die, vergelijkbaar met een musical in het theater, gesproken dialogen afwisselt met muziek, zang en dans. Muzikale intermezzo’s fungeren puur ter vermaak, maar hebben ook een specifieke toegevoegde waarde. Wat namelijk zo uniek is aan de muzikale comedy is dat de aanwezigheid van de kijker wordt erkend en, in figuurlijke zin, een rol in het verhaal krijgt toebedeeld. Zo gebeurt het dat acteurs opeens in de camera zingen en op dusdanige wijze de toeschouwer bij de fictieve situatie betrekken. Niet zelden wordt de kijker persoonlijk aangesproken met ‘jij’ of ‘wij’ wat het gevoel van intimiteit versterkt.

Door de vaak aanstekelijke en typisch Nederlandse liedjes zijn series als 't Schaep met de 5 pooten en Ja zuster, nee zuster zo’n veertig jaar na dato nog altijd geliefd. Er zijn zelfs remakes van gemaakt die minstens zo populair zijn als hun voorgangers.