On the air: verschil tussen versies

Uit B&G Wiki
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
 
(44 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 4: Regel 4:
| makers = [[#Makers|Makers]]
| makers = [[#Makers|Makers]]
| achtergrond_info = [[#Achtergrondinformatie|Achtergrondinformatie]]
| achtergrond_info = [[#Achtergrondinformatie|Achtergrondinformatie]]
| genre = Documentaire
| genre = [[:category:documentaire|Documentaire]]
| decennia = 1990-2000
| decennia = [[:category:1990-1999|1990-1999]]
| medium = televisie
| medium = televisie
| duur = 33’59
| lengte = 33’59
| externe_info =
| externe_info =
}}
}}
Regel 13: Regel 13:
===Beschrijving===
===Beschrijving===


[[On the Air]] is een documentaire uit 1992 die gemaakt is in opdracht van de [[VPRO]] voor het programma [[Dokument]] van de [[NCRV]]. Onder deze laatste omroep is het programma ook uitgezonden.  
On the Air is een documentaire uit 1992 die gemaakt is in opdracht van de [[VPRO]] voor het programma [[Dokument]] van de [[NCRV]].  


On the Air is een documentaire over de ontwikkelingen in de radio en of het einde van dat medium in zich zou komen. In deze documentaire woorden medewerkers van alle tijden en alle smaken aan het woord gelaten. Zo worden er korte uitspraken gedaan over 'het einde' van de radio en wordt verteld dat de [[TROS]] zei dat ze door zouden gaan met met televisie. Deze korte uitspraken worden, geheel in het thema van de radio, gestuurd met het draaien aan een radioknop.  
On the Air is een documentaire over de ontwikkelingen in de radio waarin de vraag gesteld wordt of het einde van dat medium in zicht komt. In deze documentaire worden "medewerkers van alle tijden en alle smaken" aan het woord gelaten. Zo worden er korte uitspraken gedaan over 'het einde' van de radio en wordt verteld dat de [[TROS]] besloot “door te gaan met televisie”. De korte uitspraken worden in het begin van de documentaire, geheel in het thema van de radio, ‘afgestemd’ met het draaien van een radioknop.


In deze documentaire worden ook veel beelden gebruikt van vroeger. Je ziet beelden van 'achter de schermen', zoals een hoorspel dat gedaan wordt, of de aankondiging van een bepaalde zender, onder begeleiding van een orkest. Ook zie je beelden van zangers en sprekers, zoals nieuwslezers.
De documentaire belicht met name bepaalde onderwerpen met betrekking tot de geschiedenis van de radio, zoals hoe het ontstond, de propagandistische doeleinden ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en ''Radio Oranje''. Maar de meeste aandacht wordt aan piraterij op land en op zee, met een korte uitstap naar het verdrag van Strassbourg uit 1974, en de verandering naar een horizontaal geprogrammeerde popzender met DJ's, die doelgroepgericht waren. Als laatste wordt het radiodatasysteem nog aangehaald.


Verder wordt in deze documentaire veel gebruik gemaakt van beeldmateriaal van vroeger. Je ziet beelden van 'achter de schermen', zoals een hoorspel, of de aankondiging van een bepaalde zender onder begeleiding van een orkest. Ook zie je beelden van zangers en sprekers, zoals nieuwslezers.


On the Air is uitgezonden op vrijdag 28 februari 1992 op Nederland 1 bij de [[NCRV]].




De inleiding en de afsluiting worden beide gedaan door [[Ati Dijckmeester]].
===Sprekers in de aflevering===


[[Hans Rosekrans]], [[Tanja Koen]] en [[Johan Bodegraven]] (NCRV)


===Makers===
[[Jack Spijkerman]] (VARA)
 
[[Adje Bouwman]] en [[Lex Harding]] (VOO)
 
[[Hans Le Poole]] (EO)
 
[[Frits Spits]] (NOS)


Camera: [[Fritz de With]]
[[Jan Steeman]] (AVRO)


Geluid: [[John Nieuwland]]
[[Klaas Samplonius]] (TROS)


Licht: [[Flip Weis]]
[[Han Reiziger]] (VPRO)


Grafische Vormgeving: [[Frederik le Blanc]]
[[Skip Voogd]], [[Eddy Christiani]], [[Tony Berk]], [[Marc van Amstel]] en [[Leo van der Goot]] (piratenzender Radio Noordzee)


Redactie: [[Netty de With]]
[[Jeroen van Inkel]] (piratenzender Radio Decibel)


Montage: [[Video-Centrum-Nederland]]
[[Cees van Willigenburg]] (Radio Eemland)


Interviews: [[Rob Smulders]]
[[Tante Eef]] (Religieuze Piraat)


Regie: [[Fritz de With]]
[[Gerard van der Schaaf]] (Omroep Flevoland)


Productie: [[STS video]]
[[Rob van der Made]] (Stadsomroep Amersfoort)


Presentatie: [[Ati Dijckmeester]]
[[Ton Lathouwers]] (Sky Radio)


Vormgever: [[Bob Aardewerk]]
[[Jeroen Soer]] (Radio 10 Gold)


Redactie-assistentie: [[Petra de Niet]], [[Els van Weerd]]
[[D. Tromp]] (Philips Research)


Eindredactie: [[Ger van Dongen]]
[[Wessel Dekker]]


[[Paul de Waart]]




===Makers===


Met dank aan:
Regie: [[Fritz de With]]


[[Nederlands Omroep Museum]]  
Camera: [[Fritz de With]]


[[Philipsmuseum]]
Geluid: [[John Nieuwland]]


[[Lapré Dance Company]]
Licht: [[Flip Weis]]


[[Cabaret De Nieuwe Starters]]
Grafische Vormgeving: [[Frederik le Blanc]]


Vormgever: [[Bob Aardewerk]]


===Achtergrondinformatie===
Montage: [[Video-Centrum-Nederland]]


Het medium [[televisie]] werd in de tijd van deze documentaire steeds populairder en men vroeg zich dan ook af of de radio zijn beste tijd niet had gehad. De radio had al een hele geschiedenis achter zich met etherpiraten en van een nationale zender naar lokale stations ging.
Redactie: [[Netty de With]]


Op 24 maart 1919 produceert de heer Idzerda samen met het bedrijf Philips de eerste nationale zender ......????? Er volgen aankondigingen in de krant over wanneer er wat te horen is op de radio. Iedereen in bezit van een apparaat kon meeluisteren met gevarieerde grammofoonmuziek. Maar al snel volgden er meerdere kleine, lokale, commerciële omroepen.
Redactie-assistentie: [[Petra de Niet]], [[Els van Weerd]]
Nederland is echter verdeeld in zuilen en al snel wil iedere zuil een eigen radioprogramma. De omroepen krijgen dan ook een beperkt aantal uitzenduren en iedere zuil weet wanneer er naar zijn/haar zuil geluisterd kan worden. Bij iedere omroep hoorde nu dan ook een eigen leus of overtuiging die met veel enthousiasme werd overgedragen via de radio. Zolang radio nog educatief was, was het goed.


Het populairste waren echter de hoorspelen. Het bekendste voorbeeld hiervan is het hoorspel van Orson Wells 'War of the Worlds'. De geluiden waren zo echt dat de luisteraars in paniek raakten en dachten dat er een invasie plaatsvond. Dit voorbeeld maakt duidelijk dat de radio toen nog impact had op de mensen.
Eindredactie: [[Ger van Dongen]]


In 1940 werd Nederland echter bruut overvallen door de Duitsers. Zij maakten een eind aan het zuilensysteem op de radio en zorgden voor een staatsomroep. Propagandistische waarde. Vele naar Radio Oranje, dus radio inleveren. Toen volksontvanger: alleen Duitse zenders.’Het is oranje, blijft oranje’ is de leus
Productie: [[STS-video]]


Na oorlog: hoofd oranje: één nationale omroep, maar andere omroepen willen volgens oude zuilensysteem
Interviews: [[Rob Smulders]]


Skip Voogt: niets van zo’n uitzending missen, snel naar huis fietsen.
Presentatie: [[Ati Dijckmeester]]
Verkoop schiet omhoog. Hoorspelen, muziek, snip en snap. Iedereen zat bij de radio.
Reporters! Ademloos luisteren.
Bij grote calamiteit: omroepen bij elkaar. Gezamelijke actie: beurzen open.


Dan televisie: twee-derde niet meer naar de radio
Programma-aanbod op de radio veranderd drastisch
Vrij omroep radio Nederland op: doel radio op zee. Winst mogelijk. 1960: Radio Veronica  geen politiek, geen religie voor op zee. Luisterdichtheid groeit. Omzeilt Nederlandse wetten.
1965: Hilversum 3: antwoord op piraten. Gebrekkig voorbereid, alleen nog maar om de FM. Piraten op de middengolf. Elke dag een andere omroep op H3.


Voortaan niet meer tekst vooraf, maar ter plekke verzonnen  dus kort. Niet meer alleen om muziek. Manier van aankondiging ook belangrijk. Elke dag op dezelfde tijd hetzelfde programma: nieuwe radio geboren. Horizontaal geprogrammeerde popzender.
'''Met dank aan:'''


Verschillende zeezenders. Radio noordzee. Leo van der Goot, Noordzee.
Nederlands Omroep Museum (nu: [[Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid]])
Marc van Amstel, radio noordzee. Van een boot af, nieuws lezen.
Aanslag zendschip van noordzee. Bebo 2?  wel welletjes: regering tekent het verdrag van Strassbourg 1974. Dat betekende een verbod voor zeezenders buiten de terratoriale wateren. Ondanks protesten bleef het bestaan.


Adje Bouwman, veronica
[[Philipsmuseum]]


1980: landradio piraten, eigengebouwde zenders.
[[Lapré Dance Company]]
Jeroen van Inkel: Radio Decibel
Reden om bij een piraat te gaan: bekwamen in het werken voor de radio: kick iedereen hoort je.


Radio Eemland: Cees van Willigenburg
[[Cabaret De Nieuwe Starters]]
Tros probeert leden te werven via piraten. Weer halt toeroepen aan piraten.


Tante Eef, religieuze piraat.
Landpiraterij heeft aanzet gegeven tot lokale en regionale radio.
Uitzending beperken tot 6 uur per dag?
Gerard van der Schaal, Omroep Flevoland
Rob van der Made, stadsomroep Amersfoort


Doelgroepradio: luisteraar kan kiezen voor een soort muziek. Afgestemd, blijf afgestemd.
===Achtergrondinformatie===


Ton Lathouwers: Sky Radio: radiostation zonder gesproken woord.
Het medium televisie werd in de tijd van deze documentaire steeds populairder en men vroeg zich dan ook af of de radio zijn beste tijd niet had gehad. In de documentaire wordt aangegeven dat de [[TROS]] zijn radiozender wil opgeven, maar dit is echter niet het geval. De [[TROS]] heeft namelijk nog steeds een radiozender. Dus wat was de reden voor deze documentaire?
Bepaalde soort muziek, niet te hard, niet te zacht. Met behulp van computers geprogrammeerd en mbv hifi afgespeeld.


Jeroen Soer: Radio 10 Gold: doelgroepgericht.
De documentaire behandelt vragen als 'Wat is er van de Nederlandse radio geworden?' en 'Hoe heeft het zo ver kunnen komen met de radio?'. 'Hebben stations als ''Sky-Radio'', ''Power FM'', ''Radio Ten'' en de regionale zenders de slag om de luisteraars gewonnen?' en 'Kan Hilversum met zijn radiozenders (''Radio 1'' tot en met ''Radio 5'') daar nog iets tegenoverstellen?'.  
Alleen Hilversum kan via de ether uitzenden.


Nieuw: radio-datasysteem (tegen satelietstations). Verstrekken van informatie via Radio, bijv. auto. Programma onderbroken voor verkeersinformatie, daarna bandje weer hervat.
Om antwoord te geven op deze vragen werd in het kader van [[Dokument]] deze aflevering ''On the air'', ook wel 'Voor wie niet horen wil...' uitgezonden. Met deze documentaire wordt aangetoond dat het medium radio vroeger een belangrijke rol speelde. Zo worden de voorbeelden aangehaald van WOII, [[Orson Welles]] met zijn hoorspel ''War of the Worlds,'' en zo te zien is in de nostalgische film ''Radio days'' van Woody Allan.
D. Tromp, philips Research.


Jan Steenman, AVRO , Radio 3, NCRV, KRO, tegen commerciële stations
Nieuw is de liefdeslijn: liefde seks. Belprogramma.


Jack Spijkerman, VARA, radio moet met liefde gemaakt worden. Emoties.  
Uiteindelijk is te zeggen dat het een mooie documentaire is, maar dat het onderwerp overdreven is. De radio is natuurlijk nooit helemaal verdwenen, want ook nu wordt er nog volop geluisterd naar vele radiozenders. Uit documenten van onder andere het rapport van de commissie publieke omroep uit 1996 blijkt dat televisiestations en radiostations gingen samenwerken rond 1992 en dat de zendtijden van de regionale radio tussen 1990 en 1994 juist in 1992 toenamen, net als de reclame-inkomsten. Daar komt ook nog bij dat voor 1994, de lokale radio de meeste mensen bereikte (ten opzichte van lokale televisie, Tekst TV en teletekst). Als laatste geeft dit rapport ook nog aan dat in 1993 het dekkingspercentage van de lokale radio hoger is dan dat van de lokale televisie per provincie.  


Frits Spits, NOS,  
Verder is in 1992 ''Radio 538'' opgericht en op 13 juli 1992 ging ''Radio Noordzee'' weer, nu echter nationaal, van start. Dit was mogelijk omdat de mediawet zo gewijzigd werd dat de commerciële radio (en televisie) vanaf Nederlandse bodem mogelijk werd: Het maakte nu volwaardig deel uit van het Nederlandse medialandschap. Deze wetswijziging werd op 9 juli 1992 van kracht.
Hans Le Poole, E.O.
Klaas Samplonius, TROS
Lex Harding, Veronica
Han Reiziger, VPRO


De radio is niet dood! (queen, radio)
Hiermee nam de populariteit toe van de commerciële muziekzenders, welke dan ook voorspoedig groeide, maar de publieke radiozenders verloren wel fors aan reclame-inkomsten door deze commerciële opmars. Uit de cijfers blijkt dan ook dat de radio nog altijd meer luisteraars heeft dan de televisiekijkers. Dit marktaandeel is onder andere veroorzaakt door de opmars van commerciële amusementszenders, zoals ''Sky Radio'' en ''Radio 538''. Piratenzenders, als ''Veronica'' en ''Radio Noordzee'', zijn hier de voorlopers van. Zij hebben hierbij dan ook de horizontale programmering centraal gesteld.


Toch nog toekomst voor de radio: geluidsoverlast? Volgende week vrijdag, aflsuiting door presentatie: 66%


Deze documentaire kan dan wel als uitgangspunt hebben gehad ‘het einde van de radio’, maar het mag dan wel duidelijk zijn dat dit valse aannames waren. 'Het einde van de radio, zoals wij die kenden', is aannemelijker. De radio zou namelijk niet verdwijnen, maar heeft andere manieren van overleving gevonden.


[[category:Documentaire|On the Air]]
[[category:1990 - 2000|On the Air]]
[[category:Producties|On the Air]]


<br clear="all" />
[[category:documentaire]]
[[category:1990-1999]]
[[Category: Productielijst O]]

Huidige versie van 19 nov 2008 om 13:49

Periode1992
Beschikbaar in archiefBeeld en Geluid
GenreDocumentaire
Decennia1990-1999
Lengte33’59
Mediumtelevisie

Beschrijving

On the Air is een documentaire uit 1992 die gemaakt is in opdracht van de VPRO voor het programma Dokument van de NCRV.

On the Air is een documentaire over de ontwikkelingen in de radio waarin de vraag gesteld wordt of het einde van dat medium in zicht komt. In deze documentaire worden "medewerkers van alle tijden en alle smaken" aan het woord gelaten. Zo worden er korte uitspraken gedaan over 'het einde' van de radio en wordt verteld dat de TROS besloot “door te gaan met televisie”. De korte uitspraken worden in het begin van de documentaire, geheel in het thema van de radio, ‘afgestemd’ met het draaien van een radioknop.

De documentaire belicht met name bepaalde onderwerpen met betrekking tot de geschiedenis van de radio, zoals hoe het ontstond, de propagandistische doeleinden ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en Radio Oranje. Maar de meeste aandacht wordt aan piraterij op land en op zee, met een korte uitstap naar het verdrag van Strassbourg uit 1974, en de verandering naar een horizontaal geprogrammeerde popzender met DJ's, die doelgroepgericht waren. Als laatste wordt het radiodatasysteem nog aangehaald.

Verder wordt in deze documentaire veel gebruik gemaakt van beeldmateriaal van vroeger. Je ziet beelden van 'achter de schermen', zoals een hoorspel, of de aankondiging van een bepaalde zender onder begeleiding van een orkest. Ook zie je beelden van zangers en sprekers, zoals nieuwslezers.

On the Air is uitgezonden op vrijdag 28 februari 1992 op Nederland 1 bij de NCRV.


Sprekers in de aflevering

Hans Rosekrans, Tanja Koen en Johan Bodegraven (NCRV)

Jack Spijkerman (VARA)

Adje Bouwman en Lex Harding (VOO)

Hans Le Poole (EO)

Frits Spits (NOS)

Jan Steeman (AVRO)

Klaas Samplonius (TROS)

Han Reiziger (VPRO)

Skip Voogd, Eddy Christiani, Tony Berk, Marc van Amstel en Leo van der Goot (piratenzender Radio Noordzee)

Jeroen van Inkel (piratenzender Radio Decibel)

Cees van Willigenburg (Radio Eemland)

Tante Eef (Religieuze Piraat)

Gerard van der Schaaf (Omroep Flevoland)

Rob van der Made (Stadsomroep Amersfoort)

Ton Lathouwers (Sky Radio)

Jeroen Soer (Radio 10 Gold)

D. Tromp (Philips Research)

Wessel Dekker

Paul de Waart


Makers

Regie: Fritz de With

Camera: Fritz de With

Geluid: John Nieuwland

Licht: Flip Weis

Grafische Vormgeving: Frederik le Blanc

Vormgever: Bob Aardewerk

Montage: Video-Centrum-Nederland

Redactie: Netty de With

Redactie-assistentie: Petra de Niet, Els van Weerd

Eindredactie: Ger van Dongen

Productie: STS-video

Interviews: Rob Smulders

Presentatie: Ati Dijckmeester


Met dank aan:

Nederlands Omroep Museum (nu: Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid)

Philipsmuseum

Lapré Dance Company

Cabaret De Nieuwe Starters


Achtergrondinformatie

Het medium televisie werd in de tijd van deze documentaire steeds populairder en men vroeg zich dan ook af of de radio zijn beste tijd niet had gehad. In de documentaire wordt aangegeven dat de TROS zijn radiozender wil opgeven, maar dit is echter niet het geval. De TROS heeft namelijk nog steeds een radiozender. Dus wat was de reden voor deze documentaire?

De documentaire behandelt vragen als 'Wat is er van de Nederlandse radio geworden?' en 'Hoe heeft het zo ver kunnen komen met de radio?'. 'Hebben stations als Sky-Radio, Power FM, Radio Ten en de regionale zenders de slag om de luisteraars gewonnen?' en 'Kan Hilversum met zijn radiozenders (Radio 1 tot en met Radio 5) daar nog iets tegenoverstellen?'.

Om antwoord te geven op deze vragen werd in het kader van Dokument deze aflevering On the air, ook wel 'Voor wie niet horen wil...' uitgezonden. Met deze documentaire wordt aangetoond dat het medium radio vroeger een belangrijke rol speelde. Zo worden de voorbeelden aangehaald van WOII, Orson Welles met zijn hoorspel War of the Worlds, en zo te zien is in de nostalgische film Radio days van Woody Allan.


Uiteindelijk is te zeggen dat het een mooie documentaire is, maar dat het onderwerp overdreven is. De radio is natuurlijk nooit helemaal verdwenen, want ook nu wordt er nog volop geluisterd naar vele radiozenders. Uit documenten van onder andere het rapport van de commissie publieke omroep uit 1996 blijkt dat televisiestations en radiostations gingen samenwerken rond 1992 en dat de zendtijden van de regionale radio tussen 1990 en 1994 juist in 1992 toenamen, net als de reclame-inkomsten. Daar komt ook nog bij dat voor 1994, de lokale radio de meeste mensen bereikte (ten opzichte van lokale televisie, Tekst TV en teletekst). Als laatste geeft dit rapport ook nog aan dat in 1993 het dekkingspercentage van de lokale radio hoger is dan dat van de lokale televisie per provincie.

Verder is in 1992 Radio 538 opgericht en op 13 juli 1992 ging Radio Noordzee weer, nu echter nationaal, van start. Dit was mogelijk omdat de mediawet zo gewijzigd werd dat de commerciële radio (en televisie) vanaf Nederlandse bodem mogelijk werd: Het maakte nu volwaardig deel uit van het Nederlandse medialandschap. Deze wetswijziging werd op 9 juli 1992 van kracht.

Hiermee nam de populariteit toe van de commerciële muziekzenders, welke dan ook voorspoedig groeide, maar de publieke radiozenders verloren wel fors aan reclame-inkomsten door deze commerciële opmars. Uit de cijfers blijkt dan ook dat de radio nog altijd meer luisteraars heeft dan de televisiekijkers. Dit marktaandeel is onder andere veroorzaakt door de opmars van commerciële amusementszenders, zoals Sky Radio en Radio 538. Piratenzenders, als Veronica en Radio Noordzee, zijn hier de voorlopers van. Zij hebben hierbij dan ook de horizontale programmering centraal gesteld.


Deze documentaire kan dan wel als uitgangspunt hebben gehad ‘het einde van de radio’, maar het mag dan wel duidelijk zijn dat dit valse aannames waren. 'Het einde van de radio, zoals wij die kenden', is aannemelijker. De radio zou namelijk niet verdwijnen, maar heeft andere manieren van overleving gevonden.