Sesamstraat

Periode	1976-heden
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	Kinderprogramma, educatief
Decennia	1970-1979, 1980-1989, 1990-1999, 2000-2009, 2010-2019
Lengte	15'
Medium	televisie

Beschrijving

Educatief programma waarin peuters en kleuters via poppenspel, animaties en toneel op een speelse manier kennismaken met de wereld om hen heen. Sesamstraat is vooral gericht op de emotionele ontwikkeling van kinderen. Ook kennisvaardigheden krijgen aandacht, zoals het leren tellen en spellen.

In de bekendste straat van Nederland wonen Pino, Tommie, Grover, Bert en Ernie en Kermit de Kikker. Aan het einde van elke aflevering leest één van de acteurs voor aan een groepje kinderen. Bekende acteurs uit Sesamstraat zijn Aart Staartjes (meneer Aart), Lex Goudsmit (Lex) en Gerda Havertong (Gerda en later ook Peetje).

Sesamstraat komt oorspronkelijk uit de Verenigde Staten. De serie komt daar in 1969 op de televisie om kinderen uit achterstandswijken te helpen in hun ontwikkeling. De formule van Sesamstraat slaat wereldwijd aan: het programma is in zo'n 140 landen op het scherm.

De eerste uitzending in Nederland is te zien op 4 januari 1976, en het programma loopt nog steeds. De afleveringen zijn opgebouwd uit kleine sketches en animaties, meestal rond een thema dat kinderen van 3 tot 7 aanspreekt. Sesamstraat wordt zes keer per jaar (september tot april) opgenomen, er worden dan vooral scenes en liedjes opgenomen. Naast deze Nederlandse opnamen is het programma ook contractueel verplicht om de helft Amerikaans materiaal te gebruiken. Dat zijn bijvoorbeeld scenes waarin Bert en Ernie, Koekiemonster en Grover voorkomen. Tommie, Ieniemienie en Pino zijn Nederlandse karakters.

Ook worden voor Sesamstraat animaties en illustraties gemaakt, zoals educatieve animaties waarin een letter of cijfer centraal staat, en animaties bij liedjes en versjes. Een deel hiervan is Amerikaans, maar ook Nederlandse tv-illustratoren van de NOS (later NOB Design) als Hans de Cocq, Henk Vermolen en Arie Teunissen hebben veel bijdragen geleverd aan dit programma. Daarnaast werd altijd al regelmatig gebruik gemaakt van freelance illustratoren en animators. Eerst nam Hans de Cocq het coördineren van de animaties voor Sesamstraat binnen de NOS voor zijn rekening, tegen het einde van de jaren tachtig nam Monique Korteweg het van hem over. In 1989, wanneer de NOS overgegaan is in NOB, wordt Korteweg in eerste instantie ontslagen, gelijk met Theo Dijkslag, maar omdat zij de opdrachten voor Sesamstraat coördineerde werd een regeling getroffen waarbij zij als freelancer dit werk kon blijven doen. Dit doet zij nu nog steeds, zij geeft onder andere opdrachten voor Sesamstraat aan illustratoren en animators als Wouter van Reek, Christa Moesker en Georgien Overwater.

Een bijzondere animatiereeks die al vanaf het begin van Sesamstraat erbij zit is Dikkie Dik. De makers Jet Boeke en Arthur van Norden waren vanaf het vroegste begin betrokken bij Sesamstraat, waarvoor zij verhaaltjes mochten verzorgen voor de allerkleinsten. De innemende dikke rode kater die de wereld om zich heen ontdekt werd door Jet bedacht, en was zo populair dat hij al snel ook zijn eigen boekenreeks kreeg. Arthur schrijft er de teksten bij. Inmiddels is Dikkie Dik nog steeds bij Sesamstraat te zien, worden zijn boeken nog steeds goed verkocht en bestaat er een hele reeks aan merchandise van Dikkie Dik, van knuffels tot spelletjes en van kaarten tot kinderpantoffels.

In 1984 wordt er een special uitgezonden onder de titel Sesamstraat is jarig wegens de 2.500ste aflevering. Ook in 1996 is er een special. Dit is een jubileum uitzending onder de titel Sesamstraat 20 jaar.

Van 2 maart 2010 tot 12 september 2010 was in het Gemeentemuseum Helmond de Tentoonstelling Sesamstraat: Schuif gezellig aan te zien. Van 16 oktober 2010 tot 6 maart 2011 is de tentoonstelling te zien in het Stedelijk museum Alkmaar. Een groot deel van het Sesamstraatdecor zal worden opgesteld. Daardoor is het net alsof je in het huidige Sesamstraat loopt en zelf op de televisie bent. Er staan grote broccolibomen, de auto van Tommy en de toren van buurman Baasje. Ook het pak van meneer Aart is te bewonderen. Kinderen mogen gezellig knutselen in de Ieniemienie Knutselclub, met blokken hun eigen decor bouwen en meedoen met De vraag van vandaag.

Op 22 oktober 2010 wint Sesamstraat op het gala van de Gouden Televizier-Ring de Gouden Stuiver 2010.

Makers

Regie Ton Hasebos (1976-1980), Theo Bortschuyver (1976-1981), Guus van Waveren (1979-1980), Raymond Legué (1980-1982), Marc Jambos (1980-1981), Frank Alsema (1982-1984), John van de Rest (1982-1988), Egbert van Hees (1984-1990), Ruud van Gessel (1984-1986), Jop Pannekoek (1988-1990), Leo van der Goot (1989-1996), Jan Keja (1990-1996), Mike Naber (1990-1996), Jan Keymeulen (1992-1996), Rita Goossens (1993-1996), Pieter Kramer (1995-1996)

Locatieregie Aart Staartjes (1988-1996)

Redactie Ton Hasebos (1976-1981), Dolph Kohnstamm (1976-1977), Co van Clacar (1976-1977), Hans Wentholt (1976-1977), Jan van Lil (1976-1980), Theo Botschuyver (1977-1981), Annemarie Schaerlaekens (1977-1980), Dr. Cammaer (1977-1978), R. van den Abbeele (1977-1978), Sien Diels (1979-1980), Katrien Everaert (1979-1980), Els Loos (1979-1980), Jan Bodriesz (1979-1980), Hilde van Oostrum (1980-1983), Peter Levelt (1980-1988), Raymond Legué (1980-1982), Marc Jambos (1980-1981), Aart Staartjes (1981-1991), Cees van Ede (1982-1984), Kathleen Warners (1985-1989), Jan Kok (1988-1994), Jan Boorsma (1989-1995), Ajé Boschhuizen (1991-1996), Annet van Heusden (1992-1993), Henny Zwanenburg (1994-1996)

Eindredactie Ben Klokman (1981-1990), Aart Staartjes (1991-1994), Jan Kok (1994-1999), Ajé Boschhuizen (1999-heden)

Productie Ton Hasebos (1976-1977), Mia van't Hoff (1977-1980), George van Breemen (1979-1980), Pauline Peters (1980-1981), Irene Uneputty (1981-1982), Henny Zwanenburg (1981-1994), Kathleen Warners (1982-1985), Marjan Fluitsma (1982-1988), Annechien Braak (1994-1996)

Tekstschrijvers liedjes, versjes verhaaltjes Ries Moonen, Arthur van Norden, Marianne Busser, Ron Schröder, Rob Chrispijn, Ben Kuipers, Annie M.G. Schmidt, Mies Bouhuys, Chris Winsemius, Sylvia de Boer

Componisten Harry Bannink Henny Vrienten

Illustraties Hans de Cocq (1964-1992), Henk Vermolen (1961-1986), Johan Volkerijk (1962-1993), Arie Teunissen (1966-1999), Monaa van Vlijmen (1979-1990), Wouter van Reek (2000-heden), Fleur van der Weel, Christa Moesker, Georgien Overwater (1983-heden), Saskia van der Linden (1994-heden), Alice Hoogstad (1987-heden), Charlotte Vonk (1989-heden), Ingeborg Vriends - van der Steijn, Tineke Meirink (1997-heden), Brigida Almeida (1985-heden), Lars Deltrap, Gertie Jaquet (1983-heden), Gitte Spee (1983-heden), Jet Boeke (1997-heden), Lucy de Graaf, Han Janken, Ingrid Godon, Gerdien van der Linden, Mieke van Tilburg

NOS, NPS, NTR

Cast

Sien - Sien Diels (1976-heden)

Piet - Piet Hendriks (1976-1984)

Annet - Annet van Heusden (1976-1981)

Magda - Mieke Verstraete (1979-1982)

Joyce - Joyce Clements (1980-1981)

Rudy - Rudy Kühn (1980-1985)

Gerard - Gerard Kuster (1982-1987)

Paula - Paula Sleyp (1982-2010)

Frank - Frank Groothof (1983-heden)

Meneer Aart - Aart Staartjes (1984-heden)

Lex - Lex Goudsmit (1984-1999)

Gerda - Gerda Havertong (1984, 1985-heden, sinds 1997 speelt ze steeds vaker de rol van zus Peetje)

Esther - Esther Prins (1984-1987)

Hakim - Hakim Traïda (1985-heden)

Joekie - Joekie Broedelet (1988-1990)

Lot - Lot Lohr (1988-heden)

Rik - Rik Hoogendoorn (1992-2007)

Elvan - Elvan Akyildiz (1997-heden)

Buurman Baasje - Martin van Waardenberg (2002-heden)

Mamoun - Mamoun Elyounoussi (2006-heden)

Arjan - Arjan Smit (2008-heden)

Poppenspelers (cursief gedrukte acteurs hebben tevens stem gedaan)

Pino - Dirk Grijspeirt (1976-1977), Theo Joling (1977-1978), Bert Plagman (1979-1980), Erik Meijer (1980-1984), Leo Dijkgraaf (1984-1991), Renée Menschaar (1991-heden)

Tommie - Stef van der Linden (1976-1978), Martin Pragt (1979-1980), Eltje Bos (1979-1980), Bert Plagman (1980-heden), Eltje Bos (1980-1981), Rineke Smethorst (1981-1982), Brigitte de Witte (1982-1984), Renée Menschaar (1984-1991), Judith Broersen (1993-heden)

Troel - Marijke Boon (1977-1978)

Ieniemiemie - Catherine van Woerden (1980-heden), Jacobijn van de Ven (1984-1987), Lindai Boogerman (1987-heden), Judith Broersen (1991-heden), Yvonne Bruynen (1991-1993), Marike Koek (1992-heden)

Mano - Leo Petersen (2001-heden)

Purk - Judith Broersen' (2003-heden)

Angsthaas - Jogchem Jalink (2008-heden)

Stuntkip - Eric-Jan Lens (2008-heden)

---